Danıştay 10. Daire 2021/6703 Esas 2022/592 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2021/6703
Karar No : 2022/592

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : ...
VEKİLİ : Av. ...
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Bakanlığı
VEKİLİ : ...

İSTEMİN_KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:...., K:... sayılı kararının, taraflarca aleyhlerine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar tarafından, 23/08/2016 tarihinde Mardin ili, Nusaybin ilçesi, ... Mahallesi, ... üzerinde meydana gelen patlamada ... hayatını kaybetmesi sebebiyle uğranılan manevi zararlara karşılık anne .... ve baba .... için ayrı ayrı 250.000,00 TL manevi tazminat ile bahse konu patlamada ağır yaralanan ...'a yaşadığı korku ve panik nedeniyle 50.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; ...'ın hayatını kaybetmesi sebebiyle uğranılan manevi zararlar yönünden; manevî zararı doğuran olayın yaşam hakkını sona erdiren bir ölüm olayı olması, ölüme neden olan eylemin oluş şekli itibarıyla toplumda yarattığı infial, olayın etkisi ve niteliği, zarar gören davacılar ile hayatını kaybeden kişi arasındaki yakınlık derecesi ve davacıların müterafik kusuru dikkate alındığında, davacıların olay sonucu duyduğu ağır elem ve üzüntü karşılığı anne ....için 40.000,00 TL, baba .... için 40.000,00 TL; ...'ın yaralandığı patlamada yaşadığı korku ve panik sebebiyle uğranılan manevi zarar yönünden; davacının yaşı, tedavi süreci ve dosya kapsamıyla mevcut tıbbi belgeler birlikte dikkate alındığında, davacı ...'ın olay sonucu duyduğu ağır elem ve üzüntü karşılığı 20.000,00 TL manevi tazminatın idarece sosyal risk ilkesi uyarınca tazmini gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile toplam 100.000,00 TL manevi tazminatın ödenmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
Bölge Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu ... İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve taraflarca ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENLERİN_İDDİALARI : I. Davacılar tarafından, İdare Mahkemesince hükmedilen manevi tazminatın yetersiz olduğu, dava dilekçesinde yer verilen hükmedilecek tazminata dava tarihinden itibaren faiz işletilmesi taleplerinin değerlendirilmediği, aleyhlerine vekalet ücretine hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğu belirtilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
II. Davalı idare tarafından, davacıların manevi tazminat taleplerinin yerinde olmadığı, İdare Mahkemesince hükmedilen manevi tazminatın fahiş olduğu belirtilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmakta olup, davacılar tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Davacıların faize yönelik temyiz isteminin kabulüne, davanın esası ve vekalet ücretine yönelik temyiz istemi ile davalı idarenin temyiz isteminin reddine karar verilmesi gerektiği; Bölge İdare Mahkemesi kararının faize hükmedilmemesi kısmı yönünden bozulması, davanın esası yönünden onanması gerekmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

Kararın, manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulü, kısmen reddi ile davacılar aleyhine hükmedilen vekalet ücreti yönünden incelenmesi:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın, manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulü, kısmen reddi ile davacılar aleyhine hükmedilen vekalet ücretine ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.


Kararın, faize hükmedilmemesi yönünden incelenmesi:
Faiz; en basit biçimiyle, idarenin tazmin borcu bağlamında; kişilerin, idarenin eylem ve/veya işlemlerinden dolayı uğradıkları zararların giderilmesi istemiyle başvurmalarına karşın, idarenin zararı kendiliğinden ödemeyip, yargı kararıyla tazminata mahkûm edilmesi sonucunda, temerrüde düştüğü tarihten tazminatı ödediği tarihe kadar geçen süre için 3095 sayılı Kanuna göre hesaplanacak tutarı ifade etmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun, uyuşmazlığa ilişkin ön karar başvurusunda bulunulduğu tarihteki haliyle 13. maddesinde, idari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gerektiği; bu isteklerinin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren dava süresi içinde dava açılabileceği kuralı yer almaktadır.
Anılan maddede, idari eylemler nedeniyle uğranılan zararın tazmini için idareye başvuruda bulunulmasının, dava ön şartı olarak öngörülmesi ve zararın idare tarafından en erken bu tarihte sulhen ödenebilecek olması nedeniyle yargı yerince hükmedilecek tazminat miktarına, ön karar için idareye yapılan başvuru tarihi, adli yargıda dava açılması halinde adli yargıda dava açıldığı tarih itibarıyla yasal faiz uygulanması, Danıştay'ın yerleşik içtihatlarıyla kabul edilmiştir.
Öte yandan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Taleple bağlılık ilkesi" başlıklı 26. maddesinin 1. fıkrasında, "Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir." kuralı yer almıştır. Anılan hükümde usul hukuku kuralı olan taleple bağlılık ilkesi düzenlenmiştir. Söz konusu ilke uyarınca hakimin tarafların talep sonuçlarıyla bağlı olup ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremeyeceği, duruma göre talep sonucundan daha azına karar verebileceği açıktır. Ayrıca söz konusu Kanun hükmü, emredici hüküm olduğundan mahkemece kendiliğinden dikkate alınması gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta, dava dilekçesinde dava açma tarihinden itibaren faiz isteminde bulunulmasına rağmen, İdare Mahkemesince, hükmedilen tazminata faiz işletilmediği görülmektedir.
Buna göre, Mahkemece, davacılar lehine hükmedilen manevi tazminat tutarına, taleple bağlılık ilkesi gereği dava tarihi olan 27/09/2018 tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesi gerekirken, faize ilişkin hüküm kurulmamasında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine dair .... İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi kararında, ilk derece mahkemesince faize ilişkin hüküm kurulmaması yönündeki eksikliğin giderilmemiş olması nedeniyle hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz isteminin KISMEN KABULÜNE, KISMEN REDDİNE,
2. Davalı idarenin temyiz isteminin REDDİNE,
3. Davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine ilişkin .... İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulü, kısmen reddi ile davacılar aleyhine hükmedilen vekalet ücreti kısımları yönünden ONANMASINA, faize hükmedilmemesi yönünden BOZULMASINA,
4. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 10/02/2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.