MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVACILAR : ... vd. Vek.Av....

Dava dilekçesinde, derneğin ihyası istenilmiştir. Mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Y A R G I T A Y K A R A R I

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Davacılar vekili dava dilekçesinde, davacıların davalı dernek bünyesinde işçi olarak çalıştıklarından iş sözleşmesinin feshinden kaynaklanan alacağın tahsili için açılan .....sayılı dava dosyalarında Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin bozma ilamı doğrultusunda taraf teşkilinin sağlanması amacıyla yargılama sırasında verilen yetki uyarınca davalı derneğin ihyasına karar verilmesini istemiştir. Mahkemece, davalı derneğin taraf ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davacıların.... Derneği bünyesinde işçi statüsünde çalıştıkları ve haksız olarak iş sözleşmesinin fesh edildiğinden bahisle kıdem ve ihbar tazminatı ile ücret alacağının tahsili için ....e davalar açıldığı, mahkemece kabul yönünde verilen kararların Yargıtay 9. Hukuk Dairesi tarafından davalı işveren derneğin tasfiyesinin tamamlandığından artık taraf ehliyetinin kalmaması nedeniyle öncelikle davalı derneğin ihyası için davacı tarafa süre verilmesi, açılacak ihya davasına göre taraf teşkilinin sağlanması gerekirken taraf teşkili sağlanmaması gerekçesiyle bozulması üzerine 24.04.2014 tarihli oturumlarda mahkemece verilen yetki doğrultusunda eldeki derneğin ihyası davasının açıldığı.... Yaptırma ve Yaşatma Derneğinin tüzük değişikliği ile ismini değiştirerek "..." ismini aldığı, 09.12.2005 tarihli dernek genel kurulunda derneğin feshine karar verildiği ve tasfiye kurulu olarak da ..... görevlendirildikleri, yine 09.12.2005 tarihli tasfiye tutanağında ise derneğin malı, alacağı ve borcunun bulunmadığının belirtildiği, eldeki davada mahkemece duruşma açmadan dosya üzerinden davalı derneğin taraf ehliyeti bulunmadığı ve davacı tarafın davalı derneğin son yönetim kurulunu verilen süreye rağmen davaya dahil etmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
5253 sayılı Dernekler Kanunu"nun 18/1. maddesinde “bu Kanunla ilgili olarak hukuk mahkemelerinde bakılacak davalarda basit yargılama usulü uygulanır” hükmü yer almaktadır....

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 317. maddesinde; davalıya tebligat yapılması gerektiği, 320/1. maddesinde ise; “Mahkeme, mümkün olan hallerde tarafları duruşmaya davet etmeden dosya üzerinden karar verir.” hükmü öngörülmüştür. Mahkemece, bu madde hükmü gözetilerek, dosya üzerinden karar verilmişse de, varılan sonucun maddenin yanlış yorumlanmasından kaynaklandığı anlaşılmıştır.
Öncelikle belirtmek gerekir ki; anılan maddeye göre, duruşma yapmadan karar verilebilmesi için, hukuken bunun mümkün olması gerekir. Başka bir anlatımla, ancak hukukun cevaz verdiği hallerde duruşma açmadan dosya üzerinden karar verilebilir (Örneğin ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları gibi) veya kanunun duruşma açılmadan dosya üzerinden karar verilmesinde hakime takdir hakkı tanındığı hallerde dosya üzerinden karar verilebilir (Örneğin İİK.nun 17-18. maddelerinde öngörülen şikayet davası gibi). Kanunun açıkça duruşma açılarak yargılama yapılmasını emrettiği hallerde dosya üzerinden karar verilemez.
Bilindiği üzere HMK.nun hukuki dinlenme hakkı başlıklı 27. maddesi uyarınca davanın tarafları, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahip olup, bu hak yargılama ile ilgili bilgi sahibi olunmasını da içerir.
Hukuki dinlenme hakkının gereği olarak, taraflar duruşmaya çağrılmadan hüküm verilememesi, Anayasanın 36. maddesi ile düzenlenen iddia ve savunma hakkının kullanılmasına olanak tanınması ilkesinin doğal bir sonucudur. Aynı zamanda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılama hakkının da en önemli unsurudur.
Gerçekten savunma hakkını güvence altına alan T.C.Anayasası’nın 36. maddesi ile 6100 sayılı HMK.nun 27. maddesinde açıkça belirtildiği üzere, mahkemece davalı taraf, dinlenmek ve savunması alınmak üzere kanuni şekillere uygun olarak davet edilmedikçe hüküm verilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Somut olayda dava, tasfiye edilmiş derneğin ihyası istemine ilişkindir. Tasfiye edilen derneğin tüzel kişiliği bulunmamaktadır. Yargıtay uygulamalarına göre, derneğin ihyası davasının gerçekleştirilebilmesi için davanın dernek tasfiye kuruluna karşı açılması, tasfiye kurulu oluşturulmamış ise dernek son yönetim kuruluna karşı açılması, onların davadan haberdar edilerek taraf teşkilinin sağlanması gerekir.
Yukarıda gösterilen yasal düzenlemeler ve yapılan açıklamalar dikkate alındığında mahkemece, duruşma açılmak suretiyle inceleme yapılarak tasfiye edilmiş dernek adına 09.12.2005 tarihli dernek genel kurulunda belirlenen tasfiye kuruluna dava dilekçesinin tebliği ile usulüne göre taraf teşkili sağlandıktan sonra tüm delillerin değerlendirilmesi yapılarak oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, dosya üzerinden inceleme yapılması ve yerinde olmayan gerekçe ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile şimdilik diğer yönleri incelenmeksizin hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 31.05.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.