MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 4. İcra Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 24/01/2014
NUMARASI : 2014/24-2014/5

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Şikayetçi–ihale alıcısı icra mahkemesine başvurusunda, ihaleye çıkarılan hurda niteliğinde ve çalışmayan makinaları ihalede satın aldığını, KDV oranı olarak makinalara %18 üzerinden 91.543,92-TL yatırdığını, ilgili yasal mevzuat gereği hurda niteliğinde olan makinalar için KDV oranının %0 olması gerekirken 91.543,92- TL talep edilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek %18 KDV oranının iptal edilerek ödemiş olduğu 91.543,92-TL KDV"nin kendisine iadesini talep etmiş, mahkemece, evrak üzerinden yapılan inceleme sonucu şikayetin kabulü ile icra memurluğunun %18 KDV alınmasına ilişkin kararının iptaline, satışa konu hurda nitelikli menkullere ilişkin olarak alınan KDV tutarının şikayetçiye iadesine karar verilmiştir.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 27. maddesinde "Hukuki dinlenilme hakkı" düzenlenmiştir. Buna göre davanın taraflarının yargılama ile ilgili bilgi sahibi olma, açıklama ve ispat hakkı bulunmaktadır. Maddenin gerekçesinde açıklandığı üzere bu hak Anayasanın 36. maddesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının en önemli unsurudur. İddia ve savunma hakkı olarak da bilinen bu hak, tarafların yargılama konusunda tam bilgi sahibi olmalarını, açıklama ve ispat hakkını tam ve eşit olarak kullanabilmelerini, yargı organlarının da bu açıklamaları dikkate alarak gereği gibi değerlendirme yapıp karar vermelerini zorunlu kılmaktadır. Taraflar "silahların eşitliği ilkesi" gereği iddia ve savunmalarını ileri sürme ve ispat hakkına sahiptirler. Hakim tarafları dinlemeden veya açıklama ve ispat hakkını kullanmaları için kanuna uygun biçimde davet etmeden hükmünü veremez.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 2009/52 Esas, 2009/105 Karar sayılı kararında da vurgulandığı üzere; taraflar duruşmaya çağrılmadan, bir başka deyişle taraf teşkili sağlanmadan hüküm verilememesi, Anayasa"nın 36. maddesi ile düzenlenen "iddia ve savunma hakkının kullanılmasına imkan tanınması ilkesi"nin doğal bir sonucudur. Gerçekten de savunma hakkını güvence altına alan T.C. Anayasası"nın 36. maddesi ile HMK.nun 27. maddesinde de açıkça belirtildiği üzere, mahkemece, davalı taraf, dinlenmek ve savunması alınmak üzere kanuni şekillere uygun olarak davet edilmedikçe hüküm verilmesi mümkün bulunmamaktadır. Aksi halde savunma hakkının kısıtlanmış sayılacağı, gerek öğreti gerekse yargısal kararlarda tartışmasız olarak kabul edilmektedir.
Taraf teşkili dava şartı olup, davanın her aşamasında mahkemece kendiliğinden dikkate alınması gerekmektedir. Mahkemenin, dava dilekçesini ve duruşma gününü taraflara kendiliğinden tebliğ edip taraf teşkilini sağlaması, Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun amir hükmü gereğidir.
Yargılamanın sağlıklı bir biçimde sürdürülebilmesi, iddia ve savunma ile ilgili delillerin eksiksiz toplanıp tartışılabilmesi, itirazların yapılabilmesi, davanın süratle sonuçlandırılabilmesi, öncelikle tarafların duruşma gününden haberdar edilmesi ile mümkün olur. Kişinin hangi yargı merciinde duruşması bulunduğunu, hakkındaki iddia ve isnatların nelerden ibaret olduğunu bilmesi, 7201 Sayılı Tebligat Kanununda açıklanan usule uygun tebligat yapılması ile sağlanabilir.
Somut olayda ihale alıcısının icra mahkemesine başvurusu İİK.nun 16.maddesi kapsamında şikayet niteliğinde olup, aynı Yasanın 18/3. maddesi gereğince şikayetin incelenmesi konusunda duruşma yapılmasına gerek olup olmadığı hususu icra mahkemesinin takdirine bırakılmış ise de, işin niteliği göz önüne alındığında icra mahkemesi takdirini duruşma açılması yönünde kullanmalı ve hukuki yararının bulunması nedeniyle de Gelir İdaresi Başkanlığı"nı şikayete dahil etmelidir.
O halde; mahkemece şikayetin niteliği itibariyle hukuki yararı bulunan Gelir İdaresi Başkanlığı"nın şikayete dahil edilerek şikayet dilekçesinin tebliği ile taraf teşkili sağlanıp duruşma açılarak, tarafların ibraz etmeleri halinde delilleri de toplandıktan sonra şikayet konusu hakkında karar verilmesi gerekirken, hasımsız olarak yapılan şikayetin evrak üzerinde incelenerek sonuçlandırılması ve yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ :Gelir İdaresi Başkanlığı"nın temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK."nun 366. ve HUMK."nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 14.04.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.