Danıştay 7. Daire 2018/1702 Esas 2022/558 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/1702
Karar No : 2022/558

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Bakanlığı adına ...Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...Uluslararası Nakliyat ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : ...tarih ve ...sayılı transit refakat belgesi muhteviyatı "votka" cinsi eşyanın beyan edilen miktardan eksik olduğunun tespit edildiğinden bahisle asıl sorumlu sıfatıyla davacı şirket adına tahakkuk ettirilen katma değer ve özel tüketim vergilerine vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ...Vergi Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla, 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca transit refakat belgesi muhteviyatı eşyaya ilişkin olarak işlem tesis etmeye yetkili gümrük idaresinin eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine giriş işlemlerini gerçekleştiren gümrük idaresi olduğu, olayda, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine giriş işlemlerini gerçekleştirerek transit rejimine tabi tutan gümrük idaresinin Mersin Gümrük Müdürlüğü olduğunun anlaşılması karşısında, eşyanın çıkış işlemlerinin yapılması amacıyla sevk edildiği Habur Gümrük Müdürlüğünce işlem tesis edilmesinde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Gümrük mevzuatı uyarınca hareket gümrük idaresine açıkça özel bir yetki tanınmadığı, tesis edilen işlemde yetki yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin reddine,
2....Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının ONANMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliği ve bir örneğinin de Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesini teminen dosyanın ilk derece Mahkemesine gönderilmesine, 14/02/2022 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY:
Temyiz başvurusu, transit refakat belgesi muhteviyatı eşyanın beyan edilen miktardan eksik olduğunun tespit edildiğinden bahisle çıkış gümrük müdürlüğü olan Mersin Gümrük Müdürlüğü tarafından tahakkuk ettirilen vergilere vaki itirazın reddine dair işlemi iptal eden mahkeme kararının bozulması istemine ilişkindir.
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun tanımlar başlıklı 3. maddesinin 2. fıkrası ;
2. a) “Gümrük idaresi veya idareleri” deyimi, gümrük mevzuatında belirtilen işlemlerin kısmen veya tamamen yerine getirildiği merkez veya taşra teşkilatındaki hiyerarşik yönetim birimlerinin tamamını;
b) “Giriş gümrük idaresi” deyimi, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine getirildiği ve risk analizine dayalı giriş kontrolüne tabi tutularak geciktirilmeksizin sevk işlemlerinin yapıldığı gümrük idaresini;
c) “Çıkış gümrük idaresi” deyimi, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmeden önce sunulmasının gerekli olduğu ve çıkış işlemlerinin tamamlanması ile ilgili gümrük kontrolleri ve risk analizine dayalı kontrollere tabi tutulduğu gümrük idaresini;
12. bendi; “Gümrük gözetimi" deyimi, gümrük mevzuatına ve gereken hallerde gümrük gözetimi altındaki eşyaya uygulanacak diğer hükümlere uyulmasını sağlamak üzere gümrük idareleri tarafından genel olarak uygulanan işlemler olarak tanımlanmıştır.
4458 sayılı Kanun'un 36. maddesinde Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın, girişinden itibaren gümrük gözetimine tabi olduğu, bunların, yürürlükteki hükümlere uygun olarak gümrük idareleri tarafından denetleneceği, Kanun'un 84. madde ve devamında transit rejim hükümleri düzenlenmekle, Genel Hükümler başlıklı 84. maddesinin 4. bend a) “Transit rejimine tabi tutulan eşya ve gerekli belgeler, rejimi düzenleyen hükümlere uygun olarak varış gümrük idaresine sunulduğunda, transit rejimi sona ereceği, b) bendinde Hareket gümrük idaresindeki bilgi ve belgeler ile varış gümrük idaresindeki bilgi ve belgelerin karşılaştırılması sonucunda, transit rejiminin usulüne uygun olarak sonlandırıldığının belirlenmesi halinde rejimin ibra edileceği,” Gümrük gözetimi boyunca yetkili ve görevli idarelerin ayrıca belirleneceğine dair Kanun'un 91. Maddesi; “Türkiye Gümrük Bölgesinde karayolu ile transit eşya taşıyan taşıtların transit süreleri, izleyecekleri yollar, kontrol noktaları ve konaklama yerleri ile ilgili olarak düzenlemeler yapmaya Müsteşarlığın yetkili olduğu, 87 .maddesinde Transit rejiminin işleyişine ilişkin usul ve esaslar ile istisnaların yönetmelikle belirleneceği, düzenlemeleri ile sürecin işleyişini kurala bağlamış, maddi olayın oluş şekil ve durumuna göre yetkili ve görevli idarenin değişken olabileceğını kabul etmiştir. yönetmelik hükümlerinin maddi olayın özelliğine göre ilgili idarelerin görev ve yetkilerinin belirlenmiş olduğu görülmekle, görev ve yetki birbirini var eden düzenlemeler olup, idarelere verilen görevler aynı zamanda yetkili idareyi de belirlemektedir. Kanunun ve yönetmeliğin bütününe bakıldığında genel olarak yetkili idareyi giriş veya çıkış gümrük idaresi olarak belirlemediği aksine yönetmeliğin 244. maddede tahsilat işlemlerinin ilgili idare tarafından yapılacağını düzenlemekle gümrük gözetimi altında olan rejimin ihlalini tespit eden idare olacağı anlaşılmaktadır. Kanun'un 183. maddesi vergiyi doğuran olayın gümrük yükümlülüğünün rejimi ihlal eden olayın tesbiti ile başlayacağı kanunun açık hükmü gereği olmakla, kanun ve yönetmelik hükümlerinin değerlendirilmesinden yetkili idarenin coğrafi sınırlar ile belirlenmediği görülmekle çıkış gümrük idaresinin yetkisiz idare olduğuna karar verilemeyecektir.
Doktrinde; “idare hukuku ilkelerine göre yönetimin ve kamu görevlilerinin yetkileri önceden yasalarla belirtilmiştir. Kamu hukukunda yetki özel hukuktakinin tersine bir yükümlülük ifade eder görev niteliği de taşır. bu nedenle yetki daima yasal bir dayanağa önceden yayınlanmış bir hukuk kuralına gerek gösterir kamu düzeni ile ilgili olan yetki kuralları genişletici biçimde yorumlanıp uygulanamaz." ( İdari Yargılama Usulü Ş, Gözübüyük) olarak değerlendirilmektedir.
Dosya kapsamında giriş gümrük idaresinin gümrük vergilerini tahsil görevi olduğuna dair açık bir düzenleme bulunmadığı gibi aksine ihlal ile başlayan gümrük yükümlülüğü tespit eden idarenin görev ve sorumluluğunda olacağı tabii olmakla İdarenin bütünlüğü" ilkesi, gereğince aynı teşkilat ve yapılanma içinde bulunan gümrük müdürlüklerinin maddi olay ve tespitlerini somut olarak ortaya koymak kaydıyla kanun ve yönetmelik hükümleri doğrultusunda işlem tesis etmeleri görev ve yetkileri gereği olduğu izahtan varestedir. İdarenin bütünlüğü ilkesi Anayasada belirlenmiş olmakla bütünlüğü sağlayan müesseselerden biri merkezi denetim olup, idarenin bütünlüğü merkezin denetimi ve gözetimiyle yaşama geçirilmektedir. Genel yönetimin taşra örgütlenmesi üzerindeki denetimi "hiyerarşik" denetim yolu ile sağlanmaktadır. 4458 sayılı kanunun tanımlar başlığı ile gümrük idarelerinin tanımı da merkez veya taşra teşkilatındaki hiyerarşik yönetim birimlerinin tamamını kapsadığını belirtmiş olmakla işlemin esasının incelenmek üzere bozulması oyu ile Dairemiz kararına katılmıyorum.