Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/1182 Esas 2022/437 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/1182
Karar No : 2022/437

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Huk. Müş. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 21/10/2020 tarih ve E:2015/5151, K:2020/4098 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 14/02/2015 tarih ve 29267 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan At Yarışları Müşterek Bahisler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 3. maddesinde yer alan "diğer tüm bahis çeşitlerinin yer aldığı koşularda eküri olarak iştirak edeceği ilan olunan atlardan bir veya birkaçının koşuya iştirak etmemesi halinde yalnızca çıkan at veya atlar için eküri kavramı ortadan kalkar, çıkan bu at veya atların yerine altılı ganyan favorisine oynanmış sayılır." ibaresinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 21/10/2020 tarih ve E:2015/5151, K:2020/4098 sayılı kararıyla;
Dava konusu Yönetmelik'te yer alan eküri tanımı göz önünde bulundurulduğunda; at yarışları üzerine müşterek bahis oynayanların, bahis biletlerini oluştururken aynı şartlar altında yetiştirildiği, çoğunlukla birlikte çalıştırıldıkları için benzer niteliklere sahip olduğu kabul edilen ve bu nedenle yarışı kazanmaları halinde ekürinin diğer atları üzerine oynayanların da kazanmış sayıldığı atların bir arada bulunacağı bir yarışta eküri atlardan birini tercih ederek bu atlar üzerine bahis oynamalarının, mevcut yarış kurallarının doğal bir sonucu olduğunun anlaşıldığı,
Bununla birlikte, yarışa katılacak atların ilan edilmesinden sonra bahis oynamak için sınırlı süreleri bulunan yarışseverlerin, yarışların başlamasından hemen önce yapılacak değişiklikleri tahmin etmelerinin kendilerinden beklenemeyeceğinin de açık olduğu,
Diğer yandan, davalı idare tarafından söz konusu değişikliğin yarışseverlerin talebi üzerine ve kamu yararı amacıyla yapıldığı savunulmuşsa da, söz konusu savunmaların eküri atlardan bir veya bir kaçının yarışa katılamaması durumda eküri kavramının devam ettirilip, ettirilmeyeceğine ilişkin olmadığı; eküri kavramı kaldırıldıktan sonra bahislerin "en fazla ganyan oynanan" veya "altılı ganyan favorisi" olan ata oynandığının kabul edilmesine yönelik olduğu, davalı idarece dava konusu düzenlemeye ilişkin gerekçelerin somut olarak ortaya konulamadığının görüldüğü,
Bu durumda, bahis oynayanlar tarafından önceden öngörülmesi mümkün olmayan durumlar nedeniyle üzerine bahis oynanan atların belirlenmesindeki en büyük etkenlerden olan eküri kavramının, atlardan bir veya bir kaçının herhangi bir nedenle yarışa katılamaması halinde ortadan kaldırılması ve bu atlar üzerine oynanan bahislerin eküri yerine başka bir ata oynandığının kabul edilmesine yönelik dava konusu düzenlemenin, aynı Yönetmelik'te düzenlenen "eküri kavramı" ve "müşterek bahis" kurallarıyla bağdaşmadığı, düzenlemenin kamu yararı amacına uygun olmadığı sonucuna varıldığı,
Kaldı ki, dava konusu düzenlemenin, 20/12/2018 tarih ve 30631 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan At Yarışları Müşterek Bahisler Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 13. maddesiyle, "Birinci fıkrada sıralanan oyunlardan ganyan ve çifte bahis hariç diğer tüm bahis çeşitlerinin yer aldığı koşularda eküri olarak iştirak edeceği ilan olunan atlardan bir veya birkaçının koşuya iştirak etmemesi halinde çıkan bu at veya atların yerine; a) İlgili koşu altılı ganyan oyununu oluşturan koşulardan biri ise, ekürinin diğer koşan at veya atları ile yarış müessesince altılı ganyan oyununun ilk ayağı koşulduktan sonra resmi olarak ilan edilen Altılı Ganyan Favorisi’ne (AGF) oynanmış sayılır. b) İlgili koşu altılı ganyan oyununu oluşturan koşulardan biri değil ise, ekürinin diğer koşan at veya atları ile üzerine en fazla ganyan satışı yapılan (EFG) at veya atlar üzerine oynanmış sayılır." şeklinde yeniden düzenlendiği gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, idari yargıda, idarenin takdir yetkisine dayanarak yapmış olduğu işlemin yerindelik denetiminin yapılmasının yasak olduğu, kuvvetler ayrılığı ilkesine aykırı şekilde karar verildiği, tamamen yarışseverlerin faydası düşünülerek dava konusu işlemin tesis edildiği, eküri kavramının, salt "at sahiplerinin akrabalık ilişkisine" dayandığı, Dairece belirtildiği şekilde “aynı şartlar altında yetiştirilen atlar", “çoğunlukla birlikte çalıştırıldığı için benzer niteliklere sahip atlar” şeklinde bir anlam ifade etmediği, dava konusu düzenlemenin, keyfiyete ve suistimale açık bir hale gelme tehlikesi altında olduğu, verilen hizmetin niteliği itibarıyla bir kamu hizmeti olması ve müşterek bahislerin doğası gereği günün sonunda yüzde yüz bir memnuniyet sağlanmasını beklemenin hayatın olağan akışına aykırı olduğu, istatistiki verilere göre de, AGF (Altılı ganyan favorisi) kuralının, eküri kuralından daha fazla memnuniyet sağladığı, at yarışları resmi programının, yarışların başlangıcından yaklaşık 50 saat önce ilan edildiği, bu süre içinde gerek yarışta yer alacak atların gerekse bu atlara bineceği ilan edilen jokeylerin mevcut sağlık durumlarını koruyacağının taahhüt edilmesinin mümkün olmadığı, koşuya katılacağı ilan edilen atın sağlık sorunu nedeniyle kendisinin veya jokeyinin koşudan çıkartılmasının, at yarışlarının doğasında bulunduğu, davaya konu yarışın, değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten yaklaşık 7 ay sonra yapıldığı, ülkemizdeki at yarışları ve bunlar üzerine düzenlenen müşterek bahislerin bir kurallar zinciri içinde ve belli disiplinler altında, Resmi Gazete'de yayımlanarak ilanen duyurulan ve yarışseverlerin oynamış olduğu kuponların arka sayfasında dahi yer alan, herkesçe bilinen ve kabul edilen Kanun ve Yönetmeliklerde belirtilen esaslar çerçevesinde yürütüldüğü, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu, Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı, 05/09/2015 tarihinde saat 15.33'te Ankara Hipodromunda koşulacak … koşuda … yarış için altılı ganyan bileti oluşturmuş, 3, 5 ve 7 numaralı atlar üzerine bahis oynamıştır.
Ankara 75. Yıl Hipodromu Yarış Komiserler Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile, 3 numaralı at binicisinin yarış günü iş göremezlik belgesi alması ve yerine binici bulunamaması nedeniyle anılan at yarıştan çıkarılmıştır.
Koşu sonucunda, 3 numaralı atın ekürisi olan 6 numaralı atın birinci ilan edilmesi üzerine davacı tarafından bahis oynadığı atın ekürisinin yarışta birinci olması nedeniyle kendisine ikramiye ödenmesi talebiyle Türkiye Jokey Kulübü Derneğine başvurulmuş ve … tarih ve … sayılı işlem ile, 14/02/2015 tarih ve 29267 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan At Yarışları Müşterek Bahisler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 3. maddesinde yer alan "diğer tüm bahis çeşitlerinin yer aldığı koşularda eküri olarak iştirak edeceği ilan olunan atlardan bir veya birkaçının koşuya iştirak etmemesi halinde yalnızca çıkan at veya atlar için eküri kavramı ortadan kalkar, çıkan bu at veya atların yerine altılı ganyan favorisine oynanmış sayılır." ibaresi gereğince eküri kavramının ortadan kaldırıldığı, çıkan atın yerine altılı ganyanın favorisi üzerine bahsin oynandığının kabul edildiği, bu durumda davacıya ikramiye ödenmesinin mümkün olmadığından bahisle söz konusu başvuru reddedilmiştir.
Bunun üzerine, davacı tarafından ret işleminin dayanağı olan düzenlemenin iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanun'un 1. maddesinde; "Türkiye sınırları içerisinde at yarışları düzenlemeye, yurt içinde ve yurt dışında düzenlenen yarışlar üzerine yurt içinden ve yurt dışından müşterek bahis kabul etmeye Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yetkilidir" hükmü, 8. maddesinde; "Yarışların şartlarına, tertip, icra ve inzibatına, hipodrom ve yarış yerlerinin tanzim ve idaresine, yarış programları, ikramiyeler veya müşterek bahislere dair teknik, idarî, malî ve inzibatî hususlara, Yüksek Komiserler Kurulunun teşekkül sureti, görev ve yetkilerine, görevlendirilecek 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi personel ile 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamındaki personel ve diğer personele yarış gelirlerinden karşılanmak şartıyla, 16 yaşından büyükler için tespit edilen aylık brüt asgarî ücretin dört katını geçmemek üzere yapılacak aylık net ödemeler ile harcırahlara, Jokey Kaza ve Yardım Sandığı kurulması ile yardım sandığına üye olabilecekler, yardım sandığına at binme ücretinin % 10’unu geçmemek üzere kesinti yapılması, sandığın diğer gelirlerinin tespiti, sandık gelirlerinin harcanması ile bu gelirlerin, 5 inci madde uyarınca yetkilendirilen ilgili kurum veya kuruluşa borç olarak verilmesine veya ek 1inci madde hükmü uyarınca oluşturulan hesaba aktarılmasına, disiplin cezalarının hangi hâllerde hangi merciler tarafından verileceğine, yarışların ve yetki verilmiş dernek, belediye ve il özel idarelerinin murakabe ve teftiş tarzı ile doping muayenelerine ait usuller, bu Kanun ve uluslararası yarış esasları ile memleket ihtiyaçları ve işin icaplarına göre Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir." hükmü yer almaktadır.
19/04/2011 tarih ve 27910 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan At Yarışları Yönetmeliği'nin 4. maddesinde; "Müşterek bahis: Sonucun kısmen iştirakçinin becerisine kısmen de tesadüfe bağlı olduğu; yurt içinde ve yurt dışında tertiplenen her çeşit yarışma, müsabaka, spor oyunları ile herhangi bir olay veya durum üzerine, sonucun tahmin edilmesi esasına göre oynatılan ve iştirak edenler arasından doğru tahmin edenlere önceden belirlenen adet, tutar, oran veya misli olarak ikramiye kazandıran oyunlar" şeklinde tanımlanmış, aynı Resmi Gazete'de yayımlanan At Yarışları Müşterek Bahisler Yönetmeliği'nin 3. maddesine 20/12/2018 yayım tarihli değişiklikle aynı tanım ek bent olarak eklenmiştir.
Öte yandan, 19/04/2011 tarih ve 27910 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan At Yarışları Müşterek Bahisler Yönetmeliği'nin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki haliyle "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde; "g) Eküri: Aynı at sahibi üzerine koşan atlar ile aynı at sahibine, kardeşine, bunların eş ve çocuklarına ait olup aynı koşuya katılan at sahiplerinin yazılı başvuruları üzerine resmi programda eküri oldukları ilan edilen atları, ... ı) En fazla ganyan oynanan at: Bir koşuda üzerine en çok ganyan satışı yapılan atı, ... dd) Altılı ganyan favorisi: Altılı ganyan ayaklarını oluşturan her bir koşunun bu Yönetmelikte yer alan misli tanımına göre üzerine en çok oynanan atını, ... ifade eder.” şeklinde tanımlanmış; "Genel Kurallar ve Müşterek Bahis Çeşitleri" başlıklı 4. maddesinde ise, bu Yönetmeliğin uygulaması ile ilgili genel kurallar belirtilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin bireysel işlemin tesis edildiği tarihteki halinde "Eküri durumu" başlıklı 23. maddesinde; "(1) Ganyan, çifte bahis, üçlü ganyan, dörtlü ganyan, beşli ganyan, altılı ganyan, yedili ganyan, “n” tek ve “n” li plase oyunlarında eküri koşacakları ilan olunan atlardan herhangi birinin 5 inci maddedeki müşterek bahis çeşitlerinin tariflerine uygun şekilde kazançlı olarak dereceye girmesi halinde, ekürinin diğer atları üzerine oynayanlar da kazanmış sayılır.
(2) Yukarıda sıralanan bahis çeşitleri haricindeki diğer bahis çeşitlerinde ise bu maddenin birinci fıkrası uygulanmaz.
(3) Birinci fıkrada sıralanan oyunlardan ganyan ve çifte bahis hariç diğer tüm bahis çeşitlerinin yer aldığı koşularda eküri olarak iştirak edeceği ilan olunan atlardan bir veya birkaçının koşuya iştirak etmemesi halinde yalnızca çıkan at veya atlar için eküri kavramı ortadan kalkar, çıkan bu at veya atların yerine altılı ganyan favorisine oynanmış sayılır. Ekürinin koşan atları için 23 üncü maddenin birinci fıkrası geçerlidir. Ganyan oyununda ise koşuya eküri olarak iştirak edeceği ilan olunan atlardan bir veya birkaçının koşuya iştirak etmemesi halinde bu atların üzerine oynanmış iştirak bedelleri iade edilir.” hükmü, "Çıkan at durumu" başlıklı 24. maddesinde; "Üçlü ganyan, dörtlü ganyan, beşli ganyan, altılı ganyan, yedili ganyan, “n” tek ve “n”li plase oyunlarında koşulara kayıtlı atlardan herhangi birinin veya birkaçının koşuya iştirak etmemesi halinde, bu at veya atların yerine ilgili koşu altılı ganyan oyununu oluşturan koşulardan biri ise, altılı ganyan favorisi olarak ilan edilen at veya atlar, değil ise üzerine en fazla ganyan satışı yapılan at veya atlar üzerine oynanmış sayılır." hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Sonucun kısmen iştirakçinin becerisine kısmen de tesadüfe bağlı olduğu; yurt içinde ve yurt dışında tertiplenen her çeşit yarışma, müsabaka, spor oyunları ile herhangi bir olay veya durum üzerine, sonucun tahmin edilmesi esasına göre oynatılan ve iştirak edenler arasından doğru tahmin edenlere önceden belirlenen adet, tutar, oran veya mislî olarak ikramiye kazandıran oyunlar olarak tanımlanan müşterek bahislerin, hukuki belirlilik ilkesi kapsamında önceden belirlenmiş olan kurallar zincirine bağlı olarak yürütülmesi önem arz etmektedir.
Uyuşmazlıkta, Türkiye Jokey Kulübü tarafından, yarışseverlerin taleplerine yönelik ve istatistiki verilere dayanılarak davalı idareye yapılan başvurular üzerine, en fazla ganyan oynanan at (EFG) kuralı yerine altılı ganyan favorisi (AGF) kuralı şeklinde bir uygulamaya gidilerek dava konusu Yönetmeliğin bazı maddelerinde değişiklik yapıldığı, değişiklik yapılan düzenlemelerden birinin, koşuya iştirak etmeyen at veya atların olması durumunda çıkan bu at veya atların yerine hangi at veya atların üzerine bahis oynandığının kabul edileceğine ilişkin kuralın yer aldığı Yönetmeliğin 24. maddesi olduğu; söz konusu durumda en fazla ganyan oynanan at veya atlar üzerine oynanmış sayılacağına ilişkin kuralın, ilgili koşu altılı ganyan oyununu oluşturan koşulardan biri ise, altılı ganyan favorisi olarak ilan edilen at veya atlar, değil ise üzerine en fazla ganyan satışı yapılan at veya atlar üzerine oynanmış sayılacağı şeklinde değiştirildiği, anılan maddeye paralel olarak, dava konusu düzenleme ile, eküri olarak koşan atlardan bir veya birkaçının koşuya iştirak etmemesi halinde, çıkan bu at veya atların yerine ekürinin koşan diğer at veya atlarına oynanmış sayılacağı şeklinde olan kuralın, çıkan at veya atlar için eküri kavramının ortadan kalkacağı ve bu at veya atların yerine altılı ganyan favorisine oynanmış sayılacağı şeklinde değiştirildiği anlaşılmaktadır.
Buna göre, at yarışlarında düzenlenecek müşterek bahislere ilişkin kuralları belirleme konusunda yetkili olduğu açık olan davalı idarece, her ne kadar, yarışseverlerin talebi üzerine EFG kuralı yerine AGF kuralının getirilmesi amacıyla değişiklik yapma yoluna gidilmişse de, yarıştan çıkan atın eküri olarak koşan atlardan bir veya birkaçı olması halinde de, AGF kuralına yer verilerek, çıkan atların durumunu düzenleyen kuralın yer aldığı dava konusu Yönetmeliğin 24. maddesiyle bütünlük sağlanacak şekilde ve istatistiki verilere dayanılarak takdir yetkisi kapsamında tesis edildiği anlaşılan dava konusu düzenlemede kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmamıştır.
Diğer taraftan, dava konusu düzenlemede yer alan eküri kavramının ortadan kalkacağına ilişkin kuralın, süreklilik arz etmediği, eküri olarak koşan ve yarışı terk etmeyen atları kapsamadığı, çıkan atın eküri olarak koşan atlardan bir veya birkaçı olması halinde, bu yarış için ve sadece çıkan at ve atlar bakımından geçerli olacak şekilde, çıkan at veya atlar yerine altılı ganyan favorisine oynanmış sayılacağına ilişkin kuralın uygulanabilmesi için düzenlenmiş olduğu, dolayısıyla düzenlemede bu yönüyle de hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, dava konusu işlemin iptali yolundaki Daire kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 21/10/2020 tarih ve E:2015/5151, K:2020/4098 sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
5. Kesin olarak, 14/02/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

X- Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun olduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, davalı idarenin temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararın onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.