20. Hukuk Dairesi 2020/1144 E. , 2020/1586 K.
"İçtihat Metni"Taraflar arasındaki davada.... Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeniyle yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava; tazminat olarak yapılan icra takibine vaki itirazın istemine ilişkindir.
.....Mahkemesince, davalı vekilinin süresinde verdiği 17/08/2010 tarihli cevap dilekçesinde iş bölümü itirazında bulunduğu, davaya bakmak görevinin ticaret mahkemelerine ait olduğu gerekçesi ile görevsizlik kararı verilmiştir.
.... tarafından ise, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 1/1. maddesi uyarınca mahkemelerin görevi kanunla düzenlenir ve göreve ilişkin kurallar kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle yargılamanın her aşamasında re"sen dikkate alınması zorunludur. İş bölümü itirazı Mülga HUMK"nın 187 - 188/2 (HMK"nın 116/1-c) düzenlenmiş olup kamu düzenine ilişkin değildir. ...... yargılamanın başında 19/10/2010 tarihli 1. celsenin 4 no"lu ara kararı ile iş bölümü itirazını reddederek kendisini görevli kabul etmiştir. Yapılan yargılama sonunda verilen 11/10/2019 tarih ve 2019/371 E. - 2019/546 K. sayılı hüküm, davalı sigorta şirketi tarafından temyiz konusu edilmemiştir. Temyiz yargılaması sırasında kamu düzenine ilişkin (görev) bir konuda Yargıtay 17. Hukuk Dairesi"de, asliye hukuk mahkemesinin görevini re"sen gözeterek bu konuda bir bozma yapmadan işin esasına girerek yazılı şekilde karar verdiğine göre artık .....görevi kesinleşmiş durumdadır. İş bölümü itirazının reddinden 9 sene sonra bu durumun yeniden değerlendirmeye alınarak görevsizlik kararı verilmesi, usul ekonomisi açısından da doğru olmadığı gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurulmuştur.
Dosya kapsamında Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 18/03/2019 gün ve 2016/8095 E. - 2019/3078 K. sayılı bozma kararı vardır.
Dava tarihi itibariyle yürürlükteki 6762 sayılı TTK uyarınca ayrı ticaret mahkemesi bulunan yerlerdeki ticaret mahkemesi ile asliye hukuk mahkemesi arasındaki ilişki (görev değil) işbölümüne ilişkindir. İşbölümü itirazı yalnız ilk itiraz olarak ileri sürülebilir (TTK m. 5, HUMK m. 187). İlk itiraz olarak ileri sürülmeyen işbölümü itirazının mahkemece kabul edilmemesi gerekir. İşbölümü itirazının uygun bulunması halinde mahkemece dava dosyasının ilgili mahkemeye gönderilmesine karar verilir.
TTK’nın 5/1. maddesinde, "Aksine hüküm olmadıkça dava olunan şeyin değerine göre asliye hukuk veya sulh hukuk mahkemesinin ticari davalara dahi bakmakla vazifeli olduğu", 5/3. maddesinde, “Bir davanın ticari veya hukukî mahiyeti itibariyle iş sahasına girip girmediğinin yalnızca iptidai itiraz şeklinde taraflarca dermeyan olunabileceği,” 5/son maddesinde ise, "Vazifesizlik sebebiyle dava dilekçesinin reddi halinde yapılacak muamelelere ve bunların tâbi oldukları müddetlere dair usûl hükümleri iş sahasına ait iptidai itirazın kabulü halinde de tatbik olunur" hükümlerine yer verilmiştir.
Yine, TTK’nın 5. maddesinde, ikinci fıkrada yazılı hallerde, münhasıran iki tarafın arzularına tâbi olmayan işler hariç olmak üzere, bir davanın ticari veya hukukî mahiyet itibariyle mahkemenin iş sahasına girip girmediği yalnız iptidai itiraz şeklinde taraflarca dermeyan olabileceği hüküm altına alınmıştır. Münhasıran iki tarafın arzusuna tâbi olmayan işlerle ilgili davalara mutlaka kanunda gösterilen mahkemelerde bakılır ve bu davalara ilişkin işbölümü itirazı ilk itiraz değildir. Bu davalar, tarafların sulh olamayacakları ve üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri davalardır. İflas davaları ticaret mahkemesi bakımından, münhasıran iki tarafın arzusuna tâbi olmayan davalardandır. Bu davalara ilişkin işbölümü itirazının ilk itiraz olarak ileri sürülmesi şart değildir. Taraflar yargılama bitinceye kadar işbölümü itirazında bulunabilirler. Mahkeme de davanın her aşamasında kendiliğinden ve dava dosyasının işbölümüne sahip mahkemeye gönderilmesine karar verir (Baki Kuru HUMK 6. baskı, Cilt I, sh. 715).
Somut olayda ise, davanın 6762 sayılı Kanunun yürürlük tarihinde açıldığı, davalı vekilinin süresinde verdiği 17/08/2010 tarihli cevap dilekçesinde iş bölümü itirazında bulunduğu verilen görevsizlik kararının bu nedenle bağlayıcı olduğu anlaşılmakla davanın, asliye ticaret mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince Antalya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 04/06/2020 gününde oy birliğiyle karar verildi.