Danıştay 2. Daire 2017/2159 Esas 2022/583 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/2159
Karar No : 2022/583


DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : …Bakanlığı
VEKİLLERİ : …
DAVANIN KONUSU : ... Devlet Hastanesinde uzman doktor olarak görev yapan davacı tarafından, 03/06/2017 günlü, 30085 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmelik'in 20. maddesinin 5. fıkrasına eklenen "Ancak, sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısı stratejik personel bakımından iki katı olarak uygulanır ve stratejik personelin atanma talep ettiği yerin 5 ve 6 ncı hizmet bölgesi veya C ve D grubu il olması şarttır." ibaresinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı tarafından; uzman tabip (…uzmanı) olarak eğitimini tamamladığı, devlet hizmeti yükümlülüğü kapsamında atama kurasına katılmadan önce, 30/03/2017 tarihinde eş durumu nedeniyle mazeret bildirerek İstanbul iline atanma talebinde bulunduğu, o tarihlerde eşinin İstanbul’da özel bir hukuk bürosunda (20/03/2017 tarihi itibarıyla 28 aydır) serbest avukat olarak çalıştığı, dava konusu yönetmelik değişikliği öncesinde yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre eş durumu mazereti için tüm koşulları sağlamasına rağmen başvurusunun reddedildiği, 28/04/2017 tarihli 74. Dönem devlet hizmeti yükümlülüğü kura sonucunda Muş Devlet Hastanesi'ne uzman tabip olarak atandığı,
Dava konusu Yönetmelik değişikliği ile, davalı Bakanlıkça, eşleri özel sektörde çalışanların atanma koşullarının daha da ağırlaştırılma yoluna gidildiği, davalı idare tarafından, Danıştay ya da ilk derece idare mahkemelerinde açılan ve personel lehine sonuçlanan yargı kararlarının bulunduğu,
Nitekim, 30/09/2016 günlü, 29843 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikle değiştirilen Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 20. maddesinin 6. fıkrasında yer alan “...ile beşinci fıkrası uygulanmaz” düzenlemesinin Danıştay İkinci Dairesinin 12/04/2017 günlü, E:2016/16159 sayılı kararıyla yürütmesinin durdurulduğu halde, dava konusu Yönetmelik değişikliği ile, söz konusu düzenlemeden daha ağır şartlar getirildiği,
Anayasamızda ve alt mevzuatta ailenin korunmasına yönelik özel hükümlerin yer aldığı, kamu görevlilerinin ailevi kaygılardan uzak bir şekilde, kamu hizmetlerini verimli, etkin ve sağlıklı bir biçimde yürütebilmeleri için gerekli ortamın sağlanmasının devletin görev ve sorumluluğunda olduğu,
Dava konusu düzenlemenin üst hukuk normlarına ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.


DAVALI İDARENİN SAVUNMASI :
Davalı idarece; 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 3. maddesi uyarınca, sağlık personelinin yurt sathında dengeli–adil dağılımını sağlamak konusunda gerekli düzenlemeleri yapmak ve tedbirleri almakla Bakanlığın görevli olduğu,
Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin “Aile birliği mazeretine bağlı yer değişikliği” başlıklı 14. maddesine, 08/08/2016 günlü, 2016/9097 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla eklenen üçüncü fıkra hükmü ile, genel sağlık bakımından önemi haiz sağlık personeli hakkında farklı usul ve esasların düzenlenmesine cevaz verildiği,
Üst hukuk normlarına uygun olarak hazırlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin, 26/03/2013 günlü, 28599 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiği, Yönetmelikte, davaya konu hükmün yürürlüğe girdiği tarihe kadar, "stratejik personel"in yer değiştirme taleplerinde 20. maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi (ve bilahare birinci cümlesi) ve beşinci fıkrası hükümlerinin uygulanmaması mutlak bir kural olarak yer almakta iken, davaya konu düzenleme ile bu kurala bir istisna getirilmek suretiyle, hükümde belirtilen şartlar altında, stratejik personelin kamu görevlisi olmayan eşi sebebiyle naklen tayinine cevaz verilerek esneklik kazandırıldığı,
Stratejik personel hakkındaki Yönetmelik hükümlerine ilişkin olarak açılan davalarda, Bakanlıkça stratejik personel uygulamasının getiriliş maksadının istatistiki verilerle ortaya konulduğu, bu hususun Danıştay dava daireleri ve Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca da kabul gördüğü, dolayısıyla Yönetmeliğin, mutlak düzenleme getiren önceki hâlinin dahi Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararları ile hukuka uygun bulunduğu gözetildiğinde, dava konusu düzenlemenin, davacı ve aynı statüdeki bütün stratejik personel lehine bir hüküm olduğu ve anılan düzenlemenin iptalinde davacının menfaatinin bulunmadığı, zira bahse konu düzenlemenin stratejik personel için bugüne kadar mevcut olmayan bir imkân sunduğu,
Stratejik personelin yer değiştirme taleplerinde, personelin kamu görevlisi olmayan eşinin sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısının iki katı olarak uygulanması ve atanma talep edilen yerin 5 ve 6 ncı hizmet bölgesi veya C ve D hizmet grubu il olması şartlarının, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu ile getirilen “sağlık personelinin yurt sathında dengeli ve âdil dağılımı prensibini hayata geçirmek” maksadına matuf olduğu,
Dava konusu düzenlemede hizmet gerekleri bakımından hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu Yönetmeliğin yürürlükten kalkmış olması nedeniyle, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmüştür.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : ... Devlet Hastanesi'nde uzman doktor olarak görev yapan davacı vekili tarafından, 03/06/2017 günlü, 30085 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 20. maddesinin 5. fıkrasına eklenen "Ancak, sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısı stratejik personel bakımından iki katı olarak uygulanır ve stratejik personelin atanma talep ettiği yerin 5 ve 6 ncı hizmet bölgesi veya C ve D hizmet grubu il olması şarttır." şeklindeki ibarenin iptali istenilmektedir.
30/09/2016 tarih ve 29843 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle değiştirilen Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 20. maddesinin beşinci fıkrasında, "Kamu görevlisi olmayan eşinin, atanma talep edilen yerde başvuru tarihi itibarıyla son dört yıl içinde 720 gün sosyal güvenlik primi ödemek suretiyle kendi adına veya bir hizmet akdi ile işverene bağlı olarak çalışmış ve halen çalışıyor olması halinde, personelin yer değişikliği suretiyle ataması yapılır. Kendi adına çalışanlardan borçlarını yapılandıranlar ile atama talep edilen yer dışında sosyal güvenlik primleri ödenenlerden, atama talep edilen yerde iş yerinin faaliyette olduğunu ve bu işyerinde en az 720 gün çalıştığını belgelendirenlerin talepleri de değerlendirmeye alınır. (Ek cümle: RG-03/06/2017-30085) Ancak, sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısı stratejik personel bakımından iki katı olarak uygulanır ve stratejik personelin atanma talep ettiği yerin 5 ve 6 ıncı hizmet bölgesi veya C ve D hizmet gurubu il olması şarttır." hükmüne yer verilmiştir.
Söz konusu düzenleme ile kısıtlı sağlık personeli kapasitesi içerisinde sağlık hizmetlerinin etkin bir planlama sistemi uygulanarak tüm vatandaşlara eşit ve dengeli sağlık hizmetinin sunulması amaçlanarak; kamu yararı ve hizmet gerekleri bakımından ve aile birliği ilkesinin de göz önüne alındığı anlaşılmakla düzenlemenin kamu yararı ve hizmet gerekleri bakımından hukuka uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 30/09/2016 tarih ve 29843 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle değiştirilen Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 20. maddesinin beşinci fıkrasına eklenen son cümle yönünden davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY :
... Devlet Hastanesinde uzman doktor olarak görev yapan davacı tarafından, 03/06/2017 günlü, 30085 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmelik'in 20. maddesinin 5. fıkrasına eklenen "Ancak, sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısı stratejik personel bakımından iki katı olarak uygulanır ve stratejik personelin atanma talep ettiği yerin 5 ve 6 ncı hizmet bölgesi veya C ve D grubu il olması şarttır." ibaresinin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İlgili Mevzuat:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun Ek 1'inci maddesi ve Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik'e dayanılarak, sağlık hizmetlerinin yurt genelinde etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi için Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarında görev yapan sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfı personelinin atama ve yer değiştirmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla hazırlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği, 26/03/2013 günlü, 28599 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur.
Davanın açıldığı tarih itibarıyla Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin (02/03/2018 günlü, 30348 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile bu Yönetmeliğin adı "Sağlık Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği" şeklinde değiştirilmiştir.) "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (m) bendinde, "Stratejik personel: Tıpta ve diş hekimliğinde uzmanlık eğitimi mevzuatına göre uzman olmuş uzman tabip, uzman (TUTG), tabip, uzman diş tabibi, diş tabibi ve eczacı unvanındaki personel" olarak tanımlanmış olup, "Aile birliği mazeretine bağlı yer değişikliği" başlıklı 20. maddesinin 1. fıkrasında, eşlerin ikisinin de Bakanlık veya bağlı kuruluşlarda kamu personeli olması, 2. fıkrasında da, eşlerin farklı kamu kurum ve kuruluşlarında kamu personeli olarak çalışması, halleri düzenlenmiş, devamında ise;
(5) (Değişik:RG-30/9/2016-29843) Kamu görevlisi olmayan eşinin, atanma talep edilen yerde başvuru tarihi itibarıyla son dört yıl içinde 720 gün sosyal güvenlik primi ödemek suretiyle kendi adına veya bir hizmet akdi ile işverene bağlı olarak çalışmış ve halen çalışıyor olması halinde, personelin yer değişikliği suretiyle ataması yapılır. Kendi adına çalışanlardan borçlarını yapılandıranlar ile atama talep edilen yer dışında sosyal güvenlik primleri ödenenlerden, atama talep edilen yerde iş yerinin faaliyette olduğunu ve bu işyerinde en az 720 gün çalıştığını belgelendirenlerin talepleri de değerlendirmeye alınır. (Ek cümle : RG-03/06/2017-30085) Ancak, sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısı stratejik personel bakımından iki katı olarak uygulanır ve stratejik personelin atanma talep ettiği yerin 5 ve 6 ncı hizmet bölgesi veya C ve D hizmet grubu il olması şarttır." kuralına yer verilmiştir.

Dava konusu düzenlemenin incelenmesi :
26/03/2013 günlü, 28599 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin, 03/06/2017 günlü, 30085 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile 20. maddesinin 5. fıkrasına eklenen son cümlesinde; "Ancak, sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısı stratejik personel bakımından iki katı olarak uygulanır ve stratejik personelin atanma talep ettiği yerin 5 ve 6 ncı hizmet bölgesi veya C ve D hizmet grubu il olması şarttır.” düzenlemesi yer almakta iken, anılan düzenleme, 02/03/2018 günlü, 30348 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik'in 13. maddesiyle değiştirilmiş, 16/01/2020 günlü, 31010 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmeliğin 3. maddesiyle de, "son beş yıl içerisinde" ibaresi eklenmiştir.
Anılan değişiklikler ile davacının iptalini istediği cümlenin, "stratejik personelin atanma talep ettiği yerin 5 ve 6 ncı hizmet bölgesi veya C ve D hizmet grubu il olması şarttır." kısmı tamamen yürürlükten kalkmış, "Ancak, sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısı stratejik personel bakımından iki katı olarak uygulanır" kısmı ise, stratejik personel bakımından sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısının "son beş yıl içerisinde iki katı olarak uygulanacağı" şeklinde düzenlenerek değişikliğe uğramıştır.
Bu durumda, dava konusu edilen düzenlemenin hukuksal geçerliliği ve uyuşmazlığın esasının incelenmesinde hukuki yararın kalmadığı anlaşılmakta olup, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
Diğer taraftan; somut uyuşmazlıkta, Dairemizin 11/10/2017 günlü, E:2017/2159 sayılı kararıyla yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verildiği ve anılan karara davacı tarafından yapılan itiraz üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 05/02/2018 günlü, E:2017/1166 sayılı kararıyla, yürütmenin durdurulması isteminin reddi kararına yönelik itirazın reddine karar verildiği dikkate alındığında, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 331. maddesinin birinci fıkrasının "Davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hallerde, hakim, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir ve hükmeder." hükmü uyarınca, davalı idarenin davada haksız çıkan taraf olarak kabulüyle yargılama giderlerinden sorumlu tutulmasına olanak bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 03/06/2017 günlü, 30085 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile 26/03/2013 günlü, 28599 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 20. maddesinin 5. fıkrasına eklenen son cümlenin iptali istemine ilişkin olarak KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Aşağıda dökümü yapılan …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, posta giderinden artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 17/02/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.


KARŞI OY (X) :



İdari Yargı denetiminin amacının "hukuka uygunluk" olduğu ve bu denetimin de dava konusu işlemin kurulduğu tarih itibarıyla gerçekleştirilmesi gerektiği İdare Hukukunun ve idari yargının bilinen en temel ilkeleridir. Bu nedenle, dava konusu düzenleyici işlemin hukuka uygunluğunun denetlenerek bir karar verilmesi ve tarafların davadaki haklılık durumuna göre de yargılama giderlerine hükmedilmesi gerekmekte iken, dava konusu edilen Yönetmelik maddesinin daha sonra yürürlüğe giren Yönetmelik maddesiyle değiştirilmesi nedeniyle davanın konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına yönelik olarak olarak verilen karara katılmıyorum.