Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/2478 Esas 2022/528 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/2478
Karar No : 2022/528

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1-… Başkanlığı
VEKİLİ: Av. …

2- … Başkanlığı
VEKİLİ: Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …
2-…
VEKİLİ: Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Sekizinci Dairesinin 24/03/2021 tarih ve E:2016/2464, K:2021/1802 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Üniversitelerarası Kurul tarafından 31/12/2015 tarihinde resmi internet sitesinde duyurulan "2016 Ekim Dönemi Doçentlik Başvuru Sınavı Şartları" başlıklı duyuruda yer alan "Aday sadece doktora yaptığı bilim alanından doçentlik sınavına başvurabilir." ibaresinin, "Aday başvurusunda, bir bilim alanı ve bilim alanına bağlı en az 1 (bir) anahtar kelime belirtmelidir." ibaresi ile başvuru işlemleri sayfasında Bilim Alanı ve Anahtar Sözcükler arasından "Karşılaştırılmalı Hukuk" ifadesinin çıkartılması nedeniyle "2015 Ekim Dönemi Yayın Aşaması Başvurularına ait Bilim Alanları ve Anahtar Kelimeler" isimli listenin belirlenmesine ilişkin düzenlemenin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 24/03/2021 tarih ve E:2016/2464, K:2021/1802 sayılı kararıyla;
Davalı idarelerin usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek işin esasına geçilmiş,
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki haliyle 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 11 ve 24. maddeleri ile Doçentlik Sınav Yönetmeliği'nin 3. maddesine yer verilerek,
Üniversitelerarası Kurul tarafından 31/12/2015 tarihinde resmi internet sitesinde duyurulan "2016 Ekim Dönemi Doçentlik Başvuru Sınavı Şartları" başlıklı duyuruda yer alan "Aday sadece doktora yaptığı bilim alanından doçentlik sınavına başvurabilir." ibaresi ve başvuru işlemleri sayfasında Bilim Alanı ve Anahtar Sözcükler arasından "Karşılaştırılmalı Hukuk" ifadesinin çıkartılması nedeniyle "2015 Ekim Dönemi Yayın Aşaması Başvurularına ait Bilim Alanları ve Anahtar Kelimeler" isimli listenin belirlenmesine ilişkin düzenleme yönünden:
İdarelerin, normlar hiyerarşisine aykırı olmayacak şekilde, hizmet etkinliğinin sağlanması için gerekli önlemleri alma, bu kapsamda mevzuat değişikliği yapma hususunda takdir yetkisine sahip oldukları, kamu hizmetlerinin hangi koşullar altında ve nasıl yürütüleceğini önceden saptamak her zaman mümkün olmadığı için, gelişen durumlara ayak uydurmak ve ortaya çıkan ihtiyaçları karşılayabilmek amacıyla düzenleyici işlemler üzerinde gerekli değişiklikleri yapma hususunda idarelerin takdir yetkisi bulunduğu hususunda kuşku bulunmadığı,
İdareye tanınan bu takdir yetkisinin, idarenin keyfi olarak hareket edebileceği anlamına gelmeyeceğinin de izahtan vareste olduğu, takdir yetkisinin yargısal denetiminin, bu yetkinin hukuka, eşitlik ilkesine ve kamu yararına uygun kullanılıp kullanılmadığı ile sınırlı olduğu,
Üniversitelerarası Kurul Başkanlığınca gönderilen savunma dilekçesinde; Yükseköğretim Kurulu tarafından doçentlik sınavı başvuru şartları, doçentlik bilim alanları ve anahtar kelimeler hakkında çalışma yapmak üzere doçentlik çalışma grubu oluşturulduğunun belirtilmesi üzerine, Dairelerince yapılan 28/09/2016 tarih ve E:2016/2464 sayılı ara karar ile davalı idarelerden; "Doçentlik Çalışma Grubu" tarafından hazırlanan rapor ve varsa bu raporun hazırlanmasına esas teşkil eden bilimsel çalışmalara ilişkin tüm bilgi ve belgelerin gönderilmesi istenilmesine karar verildiği, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından ara karara cevaben gönderilen … tarih ve … sayılı Yükseköğretim Kurulu Başkanlık kararında; "Üniversitelerarası Kurul tarafından yürütülmekte olan doçentlik başvuru ve sınav sisteminin 2014 yılından itibaren web tabanlı olarak yapılmasına yönelik çalışmalar çerçevesinde gerek sistem için gerekli olan Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi içerisindeki özgeçmiş modülünün gerekse sistemin bilgi işlem altyapısının YÖK bünyesinde bulunması dolayısıyla kurulmakta olan yeni sistemin sağlıklı işlemesini temin etmek amacıyla süreç hakkında gözlem ve tavsiyelerde bulunmak, bu kapsamda YÖK ve ÜAK'ta yürütülen çalışmaları koordine etmek üzere her iki kurumdan temsilci ve üyelerin katılımıyla doçentlik çalışma grubunun kurulmasının uygun bulunduğu"nun belirtildiği, öte yandan, davalı idarelerce dava konusu düzenlemenin kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek yapıldığı ve bu konuda idarenin takdir yetkisi olduğu iddialarını destekleyen ve düzenlemenin yapılmasına esas teşkil eden gerekçelerin ve akademik gerekliliğin varlığını ortaya koyan verilerin veya bu yöndeki akademik çevrelerden alınmış bilimsel görüşlerin dikkate alınarak düzenleme yapıldığını gösteren bilgi ve belgelerin sunulmadığının anlaşıldığı,
Her ne kadar bakılan davada; Dairelerince verilen E:2016/2464 sayılı ve 02/03/2017 tarihli yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne ilişkin kararın gerekçesi doğrultusunda dava konusu düzenlemelerin yapılmasına esas teşkil eden gerekçelerin ve akademik gerekliliğin varlığını ortaya koyabilmek bakımından davalı idarece alanında uzman üç öğretim üyesinden müşterek bilimsel görüş alınmış ise de; anılan bilimsel görüşün dava konusu edilen düzenlemenin hazırlık aşamasında alınmadığı, bir başka anlatımla işbu davada verilen yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne ilişkin kararın sonrasında yargı kararının gereğinin tesis amacıyla alındığının anlaşıldığı,
Diğer yandan; idarelerin düzenleyici işlemler yapabilme yetkisinin Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 124. maddesine dayanan anayasal bir yetki olması nedeniyle, idareler tarafından mevzuatla verilen görevlerin yerine getirilmesi amacıyla düzenleyici işlemler yapılabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak, bu düzenlemeler yapılırken Anayasa'da yer alan hukuk devleti ilkesi uyarınca, kazanılmış hak, haklı beklenti, idari faaliyetlerin belirliliği ve hukuki güven ilkesi gibi ilkelerin de göz önünde bulundurulması gerektiğinin açık olduğu,
Hukuk devleti ilkesinin ön koşullarından biri olan "hukuk güvenliği" ile kişilerin hukuki güvenliğinin sağlanmasının amaçlandığı, hukuk güvenliği ilkesinin, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerinde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kıldığı, bu bağlamda, önceden oluşmuş hukuksal durumların, sonradan yapılacak işlemlerle değiştirilmesinin, hukuktan beklenen güvenle bağdaşmayacağı,
İdarenin ister düzenleyici işlem, ister bir taahhüt, isterse uzun süren bir uygulamasına güvenerek olsun, bireylerin çıkarlarına ya da lehlerine olan bir sonuca ulaşabileceklerini ümit etmeleri olarak tanımlanan haklı beklentilerinin de idarelerce düzenleyici işlemlerinin kaldırılmaları ve değiştirilmeleri aşamasında gözardı edilmemesi gerektiği,
Bu bağlamda; davalı Üniversitelerarası Kurul Başkanlığının internet sitesinde yer alan "2015 Nisan ve Öncesi Dönemlerin Yayın Aşaması Başvurularına Ait Anahtar Kelimeler" başlığı altında 2.072 kod numarası ile karşılaştırmalı hukuka yer verilmiş iken; dava konusu edilen "2015 Ekim Dönemi Yayın Aşaması Başvurularına ait Bilim Alanları ve Anahtar Kelimeler" başlığı altında karşılaştırmalı hukukun yer almadığı ve anılan değişiklik yapılırken idarenin daha önceki uygulamasına güvenerek doçentlik başvurusu için bilimsel hazırlık sürecini tamamlayan adaylar yönünden haklı beklentilerini karşılayacak bir geçiş hükmüne yer verilmediğinin anlaşıldığı,
Bu durumda; dava konusu düzenlemelerin birlikte değerlendirilmesi sonucunda, "Karşılaştırmalı Hukuk" alanında doktora yapanların hukuk doçenti olma yolunun kapatılmasının hukuken kabul edilebilir bir gerekçeye dayanmadığı ve dava konusu düzenleme yapılırken doçent adaylarının haklı beklentilerinin gözardı edildiği sonucuna varıldığından, anılan düzenlemelerde hukuka uygunluk bulunmadığı,
"Aday başvurusunda, bir bilim alanı ve bilim alanına bağlı en az 1 (bir) anahtar kelime belirtmelidir." ibaresi yönünden:
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan Doçentlik Sınav Yönetmeliği uyarınca; eser incelemesi ve sözlü sınav olmak üzere iki aşamadan oluşan doçentlik sınavının, Üniversitelerarası Kurulca belirlenen ve Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylanan bilim alanları ve kriterleri çerçevesinde yapıldığı, bu kapsamda doçent adaylarının doçentlik başvurusunda bir bilim alanı ve bu bilim alanına bağlı en az bir anahtar kelimesi belirtmesi gerektiğine ilişkin düzenlemede, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile hukuka aykırılık görülmediği gerekçeleriyle,
Üniversitelerarası Kurul tarafından 31/12/2015 tarihinde resmi internet sitesinde duyurulan "2016 Ekim Dönemi Doçentlik Başvuru Sınavı Şartları" başlıklı duyuruda yer alan "Aday sadece doktora yaptığı bilim alanından doçentlik sınavına başvurabilir." ibaresi ve başvuru işlemleri sayfasında Bilim Alanı ve Anahtar Sözcükler arasından "Karşılaştırılmalı Hukuk" ifadesinin çıkartılması nedeniyle "2015 Ekim Dönemi Yayın Aşaması Başvurularına ait Bilim Alanları ve Anahtar Kelimeler" isimli listenin belirlenmesine ilişkin düzenlemenin iptaline, "Aday başvurusunda, bir bilim alanı ve bilim alanına bağlı en az 1 (bir) anahtar kelime belirtmelidir." ibaresi yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI: Davalı idareler tarafından, düzenleyici bir işlemin yürürlüğe girmesinden önce kurulup süregelen hukuki durumların, yeni düzenleyici işlem eskiden beri süregelen hukuki durumlar için daha ağırlaştırıcı hükümler taşısa dahi bu durumlara uygulanacağı, bu itibarla, henüz doçentlik çalışmalarının devam ettiği belirtilen davacılar açısından kazanılmış hak doğmasının söz konusu olmayacağı, Yükseköğretim Kurulunca "Doçentlik Sınavı Başvuru Şartları" ve "Bilim alanları ve Anahtar Kelimeler" başlıklı düzenlemenin alanında uzman olan kişilerden oluşan "Doçentlik Çalışma Grubu" tarafından hazırlandığı, adayın sadece doktora yaptığı bilim alandan doçentlik sınavına başvurabileceğine ilişkin düzenlemenin, üniversitelerde doçent unvanı ile görev yapacak akademik personelin bilimsel yayın ve eserlerinin belli düzeyde olmasını sağlamak, eğitim kalitesini yükseltmek ve başvurularda yapılacak olan değerlendirmenin objektif kriterlere göre gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla yapıldığı iddialarıyla kararın iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davacılar tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının temyize konu kısmının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra dosya tekemmül ettiğinden davalı idarelerden Üniversitelerarası Kurul Başkanlığının yürütmenin durdurulması istemi hakkında da ayrı bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın iptale ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın temyize konu bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerin temyiz istemlerinin reddine,
2.Yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen davanın reddine, kısmen dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 24/03/2021 tarih ve E:2016/2464, K:2021/1802 sayılı kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 17/02/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.