Danıştay 6. Daire 2019/14042 Esas 2022/1850 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/14042
Karar No : 2022/1850

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …
2- …
3- …
VEKİLLERİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Antalya İli, Manavgat İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın imar planında "semt spor sahası" olarak ayrıldığı ve uzun yıllar kamulaştırılmayarak mülkiyet hakkının kısıtlanması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen 1.232.650,00-TL zararın yasal faiziyle birlikte tazmini istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; davanın kabulü yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 02/11/2016 tarih ve E:2016/7278, K:2016/6691 sayılı kararıyla bozulması üzerine bozma kararına uyularak konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 17/10/2018 tarih ve E:2018/3304, K:2018/8046 sayılı kararıyla tekrar bozulması üzerine bozma kararına uyularak davanın kabulüne, davacı … için 221.610,00-TL, … için 469.030,00-TL ve … için 542.010,00-TL olmak üzere toplam 1.232.650,00-TL tazminatın 1.110.000,00 TL'ye ilişkin kısmının dava açma tarihi olan 11/12/2014 tarihinden itibaren, 122.650,00-TL'ye ilişkin kısmının ıslah tarihi olan 15/12/2015 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacılara verilmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Taşınmazın imar planı değişikliği ile günübirlik alan olarak belirlendiği, yapılaşmanın mümkün olduğu, kısıtlılık halinin söz konusu olmadığı, bu durumun dikkate alınmaksızın karar verildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Günübirlik tesis alanlarının sosyal ve kültürel altyapı alanları içerisinde, yeşil alanlar kapsamında olduğu, bunların dışında yapılaşmanın kısıtlı olduğu belirtilerek temyiz istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Antalya İli, Manavgat İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın imar planında "semt spor sahası" olarak ayrıldığı ve uzun yıllar kamulaştırılmayarak mülkiyet hakkının kısıtlanması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen 1.232.650,00-TL zararın yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa’nın 35. maddesinde: "Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz." kuralına yer verilmiş, temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasını düzenleyen 13. maddesinde ise, temel hak ve hürriyetlerin, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabileceği, bu sınırlamaların, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamayacağı belirtilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 10. maddesinde: "Belediyeler; imar planlarının yürürlüğe girmesinden en geç 3 ay içinde, bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarını hazırlarlar. Beş yıllık imar programlarının görüşülmesi sırasında ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarının temsilcileri görüşleri esas alınmak üzere Meclis toplantısına katılır. Bu programlar, belediye meclisince kabul edildikten sonra kesinleşir. Bu program içinde bulunan kamu kuruluşlarına tahsis edilen alanlar, ilgili kamu kuruluşlarına bildirilir. Beş yıllık imar programları sınırları içinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerleri ilgili kamu kuruluşları, bu program süresi içinde kamulaştırırlar. Bu amaçla gerekli ödenek kamu kuruluşlarının bütçelerine konulur. İmar programlarında, umumi hizmetlere ayrılan yerler ile özel kanunları gereğince kısıtlama konulan gayrimenkuller kamulaştırılıncaya veya umumi hizmetlerle ilgili projeler gerçekleştirilinceye kadar bu yerlerle ilgili olarak diğer kanunlarla verilen haklar devam eder." hükmüne yer verilmek suretiyle, belediyelere, imar planlarını uygulamak üzere belirtilen süre içerisinde imar programını hazırlama; programı uygulamaya koyma, ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarına ise imar programlarında kendi görev alanlarındaki kamu hizmeti için ayrılan özel mülkiyete ait arsaları program süresi içinde kamulaştırma zorunluluğu yüklenmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 04.07.2019 tarihli değişiklikle getirilen "İmar planlarında umumi hizmetlere ve kamu hizmetlerine ayrılan yerler" başlıklı 13. maddesinde; "Özel hukuk kişilerinin mülkiyetinde olup uygulama imar planında düzenleme ortaklık payına konu kullanımlarda yer alan taşınmazlar;
a) Bu kullanımlardan umumi hizmetlere ayrılan alanlar öncelikle 18 inci maddeye göre arazi ve arsa düzenlemesi yapılarak,
b) 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında sırasıyla, ilgisine göre Hazine veya ilgili idarelerin mülkiyetindeki taşınmazlar ile trampa yapılmak veya satın alınmak suretiyle, ilgili kamu kurum ve kuruluşunca kamulaştırılarak kamu mülkiyetine geçirilir.
Düzenleme ortaklık payına konu kullanımlardan yol, meydan, ibadet yerleri, park ve çocuk bahçeleri hariç olmak üzere yapı yapılabilecek diğer alanlarda; alanların kamuya geçişi sağlanıncaya kadar maliklerinin talebi hâlinde ilgili kamu kuruluşunun uygun görüşü alınarak plandaki kullanım amacına uygun özel tesis yapılabilir.
İlgili mevzuat uyarınca hiçbir şekilde yapı yapılamayacak alanlarda muvakkat da olsa yapı yapılmasına izin verilmez. Mevcut yapılar kamulaştırılıncaya kadar korunabilir. Bu alanlarda beş yıllık imar programı süresi içinde, birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerine göre işlem tesis edilerek parsel, kamu mülkiyetine geçirilmek zorundadır. Bu süre en fazla bir yıl uzatılabilir...
" hükmü yer almaktadır.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunun Ek 1. maddesinde; (Ek: 20/8/2016-6745/33 md.)
Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında, uygulama imar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren beş yıllık süre içerisinde imar programları veya imar uygulamaları yapılır ve bütçe imkânları dâhilinde bu taşınmazlar ilgili idarelerce kamulaştırılır veya her hâlde mülkiyet hakkını kullanmasına engel teşkil edecek kısıtlılığı kaldıracak şekilde imar planı değişikliği yapılır/yaptırılır. hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; uyuşmazlık konusu taşınmazın bedelinin tespiti amacıyla bozma öncesi E: … sayılı dava dosyası kapsamında İdare Mahkemesince yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda özetle, konu taşınmazın metrekaresine takdir edilen bedelin 890,00-TL olduğu ve davacı … hissesine düşen 221.610,00 TL, … hissesine düşen 469.030,00 TL ve … hissesine düşen 542.010,00 TL olmak üzere toplam 1.232.650,00-TL olacağı" yönünde görüş ve değerlendirmelere yer verildiği, anılan bilirkişi raporu hükme esas alınarak davanın kabulü yolunda karar verildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, temyiz dilekçesinde davalı idare vekili tarafından; uyuşmazlık konusu Antalya İli, Manavgat İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın imar planındaki "semt spor sahası" olan fonksiyonunun, … tarih, … sayılı Manavgat Belediye Meclisi kararı ile kabul edilen plan değişikliği sonucunda "günübirlik alan" olarak belirlendiği, bu alanlarda yapılaşmanın mümkün olduğu, günübirlik tesis alanlarının özel mülkiyete konu turizm benzeri kullanımlar olduğu, kısıtlılığın söz konusu olmadığı, plan değişikliğine ilişkin bilgilerin 23.06.2015 tarihli dilekçe ile İdare Mahkemesine sunulmasına rağmen, bu durumun dikkate alınmadığının belirtildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, İdare Mahkemesince, uyuşmazlık konusu taşınmazın plan değişikliği ile "günübirlik alan" olarak belirlendiği, bu alanda plan notlarına göre belirli koşullarda yapılaşmanın mümkün olduğu, kısıtlılık halinin ortadan kalktığına ilişkin davalı idare tarafından ileri sürülen iddia ve itirazlar incelendikten sonra, işin esası hakkında karar verilmesi gerekirken; eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olarak verilen temyiz konu Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulüne ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. Kullanılmayan … TL yürütmenin durdurulması harcının istemi halinde davalı idareye iadesine,
5. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 17/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.