Danıştay 6. Daire 2020/6204 Esas 2022/1771 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/6204
Karar No : 2022/1771

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLLERİ : Av. ..., Av. ...
DAVALI YANINDA MÜDAHİL : ... Borsası
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Odası (... Şubesi)
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bursa ili, Yıldırım İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel, ... ada, ... parsel, ... ada, ..., ... ve ... parsel sayılı taşınmazlara ilişkin Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararda; dava konusu imar planı değişikliklerinin üst ölçekli plan olan 1/100.000 ölçekli Bursa 2020 Çevre Düzeni Planında Merkez Planlama bölgesinde belirtilen plan hükümlerine ve 1/25000 ölçekli Merkez Planlama Bölgesi Nazım İmar Planına aykırı olduğu, söz konusu imar planı değişiklikleri ile Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği hükümlerinde benimsenen ilke ve esaslara uygun bir anlayış geliştirilmediği, bütüncül bir yaklaşımdan uzak, parçacıl tutum ile plan ana kararlarını, sürekliliğini ve bütünlüğünü bozan sonuçlar ortaya çıkardığı, planlama ilkeleri, şehircilik esasları ve kamu yararına aykırı olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesince; dava konusu imar planı değişiklikleri ile, önceki planlara karşı açılan davadaki mahkeme kararını etkisiz kılacak şekilde taşınmazlara aynı fonksiyonlar verilerek yeniden değişikliğe gidildiği, bütüncül yaklaşımdan ziyade parçacıl ve alanı çevresinden soyutlayacak biçimde planlama yapıldığı, getirilen nüfus artışına karşılık bölgede yaşayacak kişilerin gereksinimini karşılayacak ilave sosyal ve teknik donatı alanlarına planlarda yer verilmediği, sadece park kullanımı öngörülmesinin yeterli olmadığı, kentsel dönüşümün amaç ve ilkelerine, şehircilik esaslarına, planlama ilke ve esasları ile imar mevzuatı ve kamu yararına aykırı olduğu sonucuna varıldığı ek gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacının dava açma ehliyetinin bulunmadığı, planlama alanının kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edildiği, dava konusu imar planı değişikliklerinin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'UN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Bursa ili, Yıldırım İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel, ... ada, ... parsel, ... ada, ... , ... ve ... parsel sayılı taşınmazlara ilişkin Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle, 5. maddesinde, nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanununun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle, 73. maddesinde; "Belediye, belediye meclisi kararıyla; konut alanları, sanayi alanları, ticaret alanları, teknoloji parkları, kamu hizmeti alanları, rekreasyon alanları ve her türlü sosyal donatı alanları oluşturmak, eskiyen kent kısımlarım yeniden inşa ve restore etmek, kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak veya deprem riskine karşı tedbirler almak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir. Bir alanın kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edilebilmesi için yukarıda sayılan hususlardan birinin veya bir kaçının gerçekleşmesi ve bu alanın belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması şarttır. Ancak, kamunun mülkiyetinde veya kullanımında olan yerlerde kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ilan edilebilmesi ve uygulama yapılabilmesi için ilgili belediyenin talebi ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca bu yönde karar alınması şarttır.
Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilan edilecek alanın; üzerinde yapı olan veya olmayan imarlı veya imarsız alanlar olması, yapı yükseklik ve yoğunluğunun belirlenmesi, alanın büyüklüğünün en az 5 en çok 500 hektar arasında olması, etaplar halinde yapılabilmesi hususlarının takdiri münhasıran belediye meclisinin yetkisindedir. Toplamı 5 hektardan az olmamak kaydı ile proje alanı ile ilişkili birden fazla yer tek bir dönüşüm alanı olarak belirlenebilir.
Büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde kentsel dönüşüm ve gelişim projesi alanı ilan etmeye büyükşehir belediyeleri yetkilidir. Büyükşehir belediye meclisince uygun görülmesi halinde ilçe belediyeleri kendi sınırları içinde kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir.
Büyükşehir belediyeleri tarafından yapılacak kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine ilişkin her ölçekteki imar planı parselasyon planı, bina inşaat ruhsatı, yapı kullanma izni ve benzeri tüm imar işlemleri ve 03/05/1985 tarih ve 3194 sayılı İmar Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmaya büyükşehir belediyeleri yetkilidir." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlık konusu olayda, dava konusu taşınmazların önceki imar planlarında kısmen kentsel çalışma alanı, kısmen park alanı ve kısmen eğitim tesis alanı kullanımlarında bulunduğu, dava konusu plan değişiklikleri yapılmadan önce 6,36 hektar büyüklüğündeki alanın Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edildiği, planlama konusu alan Et ve Balık Kurumu Tesisleri olarak kullanılmakta iken, ... Ticaret Borsası ile Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında ... Canlı Hayvan ve Kesik Et Borsası ile Kesimhane Entegre Tesisi kurulmasına yönelik protokol imzalanması sonrasında dava konusu plan değişikliklerinin yapıldığı ve bu değişiklikler ile ada hattı düzenlemesi yapılarak söz konusu taşınmazların kısmen Ticaret-Turizm-Konut alanı, kısmen park alanı olarak belirlendiği, planlama alanında bulunan NATO boru hattının deplase edilmesine (yer değiştirmesine) karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda, kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edilen ve yukarıda belirtilen protokolden sonra dava konusu alanın fonksiyonunun değiştirilmesine dair imar planı değişikliği yapılması ve bunun parçacıl olmasının sürecin zorunlu bir sonucu olduğu görülmektedir.
Ayrıca, karara esas alınan bilirkişi raporunda ve temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında, dava konusu alanda yaşayacak kişilerin gereksinimi olacak ilave sosyal ve teknik donatı alanlarına yer verilmediği belirtilmiş ise de, alanın büyüklüğüne göre hangi sosyal donatı alanlarının bulunması gerektiği yönünde herhangi bir tespit yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Öte yandan, dava konusu taşınmazlardan ... ada, ... parsel sayılı taşınmaz Milli Savunma Bakanlığına tahsisli olup, buradan NATO Boru Hattı geçtiği ve dava konusu imar planı değişikliği ile bu hattın deplase edildiği görülmektedir. Ancak imar planı değişikliği yapılmadan önce Milli Savunma Bakanlığının görüşünün alınıp alınmadığı konusunda dosyada herhangi bir bilgi ya da belge bulunmamaktadır.
Bu tespit ve açıklamalar doğrultusunda, yukarıda belirtilen hususların değerlendirilerek yeniden karar verilmesi gerekmekte olup, eksik inceleme sonucu verilen temyize konu kararda hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun ek gerekçe ile reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 17/02/2022 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.

KARŞI OY : Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında 2577 sayılı Kanunun 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından mahkeme kararının onanması gerektiği oyuyla Dairemiz kararına katılmıyorum.