MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi


Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 16/10/2006 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması talebi üzerine bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 16/03/2017 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... vekili ile bir kısım davalılar tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, TMK"nın 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacı vekili, müvekkilinin mülkiyetinde olan ... ili, ... ilçesi, 120 ada 59 parsel sayılı taşınmazın yola bağlantısının olmadığını, yola ulaşmak için davalılara ait aynı yer 120 ada 60 ve 61 parsel sayılı taşınmazlardan geçit hakkı kurulmasını talep etmiştir.
Bir kısım davalılar, davanın reddini savunmuş, bir kısım davalılar ise davayı kabul etmiştir.
Mahkemece davanın kabulüne dair verilen kararın bir kısım davalılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 27/10/2014 günlü 2014/10054 Esas ve 2014/11862 Karar sayılı kararı ile "....mahkemece bozmadan önce olduğu gibi zeminde mevcut fiili yolun geçtiği 1 numaralı güzergahtan geçit kurulduğu görülmüştür. Ancak bu şekilde aleyhine geçit kurulan parsellerin ekonomik kullanım bütünlüğünün bozulması nedeniyle, davalıların mağduriyetinin önlenmesi için geçit bedelinin bir miktar daha artırılması gerekir.
Ayrıca; bu tür davalarda gerekçesi açıklanmadan, tarım arazilerinde 2,5-3 metreden fazla genişlikte geçit hakkı tesisi doğru değildir." gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.

Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde, davanın kabulü ile 01/07/2015 tarihli fen ve 09/03/2017 tarihli ziraat bilirkişilerinin ek raporlarına göre , ... ili, ... (...) ilçesi, 120 ada, 60 ve 61 No"lu parsellerin, raporda 1. güzergah olarak gösterilen kırmızı renk ile işaretli 2,5 metre genişliğinde ve 187 metre uzunluğundaki şerit dahilindeki kesiminden, davacıya ait 59 No"lu parselin ana yola çıkabilmesini teminen, 120 ada 59 parsel sayılı taşınmaz lehine geçit hakkı tesisine karar verilmiştir.
Hükmü, davalı ... vekili ile bir kısım davalılar temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
TMK"nın 747/2. maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Yararına geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak özellikle tarım alanlarında, nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir. Bu genişliği aşan bir yol verilmesinin zorunlu olduğu hallerde, gerekçesi kararda dayanakları ile birlikte gösterilmelidir.
Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında somut olaya gelince; mahkemece bozma ilamına uyularak karar verilmiş ise de bozmaya uygun araştırma yapılarak hüküm kurulmamıştır. Mahkemece öncelikle yapılması gereken iş dava konusu taşınmazların çevresinde yol olarak terkin istemiyle açılmış dava/davalar olup olmadığını tespit etmek ve açılmış dava/davalar var ise ve açılan dava/davalar sonucunda yol tesis edilmesi halinde davacının taşınmazından bu yollara ulaşmak için alternatif geçit irtifakı tesis edilip edilemeyeceğinin belirlenmesidir. Davacının taşınmazının yakınlarında yol olarak terkini istemli bir davanın olmaması veya bu dava/davaların sonucunda tesis edilecek yolun elverişli güzergah olarak kabul edilemeyeceğinin anlaşılması halinde bilirkişiden ek rapor alınmak suretiyle fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gözetilerek karar tarihine yakın olacak şekilde geçit irtifakı bedelinin belirlenmesi ve bu geçidin 120 ada 60 ve 61 parsel sayılı taşınmazları ikiye bölmek suretiyle ekonomik bütünlüklerini bozduğundan aleyhine geçit tesis edilen taşınmazlarda oluşan değer kaybının karar tarihine yakın bir tarih esas alınmak suretiyle bilirkişiye hesaplatılarak bunun da geçit bedeline eklenerek belirlenecek bedelin davacıya depo ettirilerek bir hüküm kurulması gerekirken eksik araştırma ile karar verilmesi doğru görülmemiş hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; davalı ... vekili ile bir kısım davalıların temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın yatıranlara iadesine, 12/04/2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.