Danıştay 6. Daire 2018/3234 Esas 2022/1900 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/3234
Karar No : 2022/1900




TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Odası Antalya Şubesi
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

MÜDAHİL(DAVALI YANINDA) : … İşletmeciliği Tic. Ltd, Şti.
VEKİLİ : Av. ….
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya ili, … ilçesi, …. derece doğal sit alanı içerisinde bulunan … ada, … sayılı parsele ait … tarih ve … sayılı yapı ruhsatı ve bu yapı ruhsatına ilişkin mimari projenin onaylanmasına dair … Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararı ile bu ruhsatın dayanağı olan taşınmazın "resmi kurum alanından" "kısmen günübirlik tesis alanı, kısmen rekreaktif alana" dönüştürülmesine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığının … tarih ve … sayılı oluru ile onaylanan 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı değişikliğinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…., K:… sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporundaki tespitler ile dava dosyasında yer alan diğer tüm bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı değişikliğinin … Deniz Fenerinin bulunduğu alanın özgün değerlerine yönelik uygulamayı yönlendirmekte yetersiz kaldığı, alanın hassasiyetlerine göre koşulların tanımlanmadığı, dava konusu plan değişiklikleriyle belirlenen E=0,2 koşulunun gerektirdiği 128 m² inşaat alanının nasıl uygulanacağının muğlak bırakıldığı, projede belirlenen toplam 308 m² inşaat alanının uygulamasının 392 m² olduğu, söz konusu yapının büyüklüğü sebebiyle mevcutta bulunan Deniz Fenerine orantısız büyüklükte ve görsel olarak uyumsuz olduğu, ender bulunan, hassas ve riskler barındıran bir jeolojik yapıya sahip olan alana ilişkin jeolojik-jeoteknik etüt raporlarında olması gereken bilgilerin uygulama ve ruhsat aşamasına bırakdığı, plan değişikliğinin hem alanın çevresindeki özel jeolojik yapının korunması hem de kullanıcıların güvenliği açısından riskler yaratttığı, jeoteknik etüt bulguların ve bunlardan yola çıkılarak alınacak önlemlerin ele alındığı bir planlama yaklaşımının gerekli olduğu, bu durumda dava konusu işlemlerin hukuka aykırı olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; davaya konu edilen yapı ruhsatına ilişkin yapının, bir beldede veya kentte yaşayan tüm insanları veya büyük çoğunluğunu etkileyecek ölçüde önemli inşaat niteliğinde olmadığı, yalnızca yapıdan doğrudan etkilenme durumunda olan komşularının veya aynı sokak yahut aynı mahalledeki kişilerin hukuki ve kişisel menfaatlerini etkileyebileceği, bu noktada davacının davaya konu yapı ile ilgili olarak anlatılan şekilde herhangi bir hukuki, kişisel ve güncel bir menfaatinin söz konusu olamayacağı, bu nedenle yapı ruhsatı yönünden davacının dava açma ehliyetinin bulunmadığı, dava konusu 1/5000 ölçekli ve 1/1000 ölçekli koruma amaçlı imar planı değişikliklerinin birbiri ile tutarlı olarak yapıldıkları ve planlama kademelenmesi ilkesine aykırılık taşımadığı, plan değişikliği ile getirilen yapılaşma koşullarının, Kıyı Kanununun Uygulamasına Dair Yönetmelik hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, davaya konu plan değişikliği kararlarıyla taşınmazın bütününde bir yoğunluk artışının olmadığı, yapı yoğunluğunun artmadığı anlaşıldığından, dava konusu planlarda şehircilik ilkeleri, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak, davanın yapı ruhsatına ilişkin kısmının ehliyet yönünden reddine, dava konusu planlar yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu alanın 1. derece doğal sit alanı olduğu, buradaki yapıyı bozucu bir yapılaşma getirildiği, bu sebeple dava açma ehliyetinin bulunduğu, alana ticari bir kullanım getirildiği, planların kamu yararına uygun olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI :
Davalı … Belediye Başkanlığı tarafından savunma verilmemiştir.
Davalı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve müdahil tarafından, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …İN DÜŞÜNCESİ : Temyize konu kararın yapı ruhsatına ilişkin kısmının onanması, imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açılan davada süre aşımı bulunduğundan, redde ilişkin kararın sonucu itibarıyla onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 29.10.2021 tarihli, 31643 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 85 sayılı Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 1. maddesi ile 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Altıncı Kısmının Dördüncü Bölümünün başlığının Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2. maddesi ile de aynı Kararnamenin 97. maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "Çevre ve Şehircilik" ibaresinin "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği" şeklinde değiştirildiği görüldüğünden, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının davalı olarak belirlenmesi suretiyle işin gereği görüşüldü.

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Antalya ili, Muratpaşa ilçesi, ... derece doğal sit alanı içerisinde bulunan … ada, … sayılı parsele ilişkin olarak … tarih ve … sayılı yapı ruhsatının verilmesi üzerine bu yapı ruhsatı ve dayanağı Antalya Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararı ve taşınmazın "resmi kurum alanından" "kısmen günübirlik tesis alanı, kısmen rekreaktif alana" dönüştürülmesine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığının … tarih ve … sayılı oluru ile onaylanan 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun işlem tarihinde yürürlükte olan şekliyle “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, "İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar.” hükmüne yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Dava açma süresi" başlıklı 7. maddesinin 4. fıkrasında: "İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar. Ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililer, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilirler. Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davanın 03/11/2015 tarih ve 650 sayılı yapı ruhsatına ilişkin kısmı yönünden;
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının uyuşmazlık konusu yapı ruhsatı yönünden davanın ehliyet yönünden reddi yolundaki kısmı usul ve hukuka uygun olup dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın anılan kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Davanın 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı değişikliğine ilişkin kısmı yönünden;
Uyuşmazlıkta, 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı değişikliğinin 09/02/2015 - 10/03/2015 tarihleri arasında askıya çıkarılmak suretiyle ilan edildiği, davacı tarafından askı süresi içinde planlara itiraz edilmediği, devam eden süreçte taşınmaz için düzenlenen 03/11/2015 tarih ve 650 sayılı yapı ruhsatı üzerine söz konusu yapı ruhsatı ile dayanağı planlara karşı 30/12/2015 tarihinde kayda giren dilekçe ile bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı değişikliğine askı süresi içinde itiraz edilmediğinden davacı Oda tarafından, 2577 sayılı Kanunun 7. maddesi uyarınca anılan imar planlarının iptali istemiyle son ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 gün içinde en son 09/05/2015 tarihinde dava açılması gerekmekte iken, bu tarihten çok sonra 20/12/2015 tarihinde açılan bu davada süre aşımı bulunmaktadır.
Öte yandan uygulama işlemi olan yapı ruhsatı ile birlikte dayanağı düzenleyici işlem olan imar planları da davaya konu edilmiş ise de uygulama işlemi üzerine, dayanağı düzenleyici işlemin dava konusu edilebilmesi için, öncelikle davacının uygulama işleminin iptalini istemekte menfaatinin, diğer bir ifade ile dava açma ehliyetinin bulunması gerektiği açıktır. Bu itibarla, dava konusu yapı ruhsatına karşı dava açma ehliyeti bulunmayan davacı bakımından, söz konusu uygulama işleminin imar planına karşı dava açma süresini canlandırması mümkün değildir.
Bu durumda, davanın bu kısmının süre aşımı yönünden reddi gerektiğinden davanın reddine ilişkin kararda sonucu itibarıyla isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın … tarih ve 650 sayılı yapı ruhsatına ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Anılan kararın 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı değişikliğine ilişkin kısmının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın kararı veren ilk derece Mahkemesine gönderilmesine 21/02/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.