Danıştay 6. Daire 2018/4575 Esas 2022/1898 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/4575
Karar No : 2022/1898

TEMYİZ EDEN : 1- (DAVACI) ...Ticaret Merkezi A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

2-(DAVALI) ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF : 1- ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı
2- ...Ticaret Merkezi A.Ş.

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya ili, Muratpaşa ilçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...sayılı parselin bir kısmının "20 metre yol alanı" olarak planlanmasına ilişkin ...tarih ve ...sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla onaylanan 1/25000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile ...tarih ve ...sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı revizyonu ve bu planın "2.2. Ticaret alanı (T1) 2.2.3. Minimum ifraz koşulu 2000 m2, maksimum ifraz koşulu 10.000 m2" plan notu ile "2.5. Ticaret-Konut (TİCK) 2.5.5. Bu parsellerde minimum ifraz koşulu 2500 m2, maksimum ifraz koşulu 7500 m2 dir. Ancak parselin özel eğitim ve özel sağlık tesisi olarak kullanılması durumunda minimum ifraz koşulu 7500 m2 dir" plan notunun iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporundaki tespitler ile dava dosyasında yer alan diğer tüm bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, fiziki ve teknik zorunluluk olmadığı halde parselin bütünlüğünün bozulmasına ve iki farklı kullanım kararı verilerek taşınmazın iki parçaya ayrılmasına neden olan yol güzergahının uygun olmadığı, 2.2.3 ve 2.5.5. numaralı plan notlarında yer alan maksimum ifraz koşuluyla ilgili hükümlerin planlama tekniğine aykırı olduğu, plan notlarında yer alan hükümlerin planda öngörülen kullanım kararlarından bir kısmının gerçekleşmesine ve yapılaşmasına olanak sağlamaması nedeniyle 2.2.3, 2.2.4 ile 2.5.3 ve 2.5.5. numaralı plan notlarının planlama esasları ve şehircilik ilkelerine uygun olmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; 1/5000 ölçekli nazım imar planı notlarının 2.2.4 ve 2.5.3 maddelerinde yer alan maksimum kat adedine yönelik düzenlemeler ile 2.2.3 ve 2.5.5 maddelerinde yer alan ifraz koşullarına ilişkin düzenlemeler yönünden dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararda hukuka aykırılık bulunmadığı, 20 metre yol yönünden ise bilirkişi raporunda, büyük alan kullanım kararları içeren ve ana ulaşım aksından en kısa şekilde ulaşımın gerektiği bu kullanımların bulunduğu alanda, paralel bir yol planlanması fikrinin yerinde olduğu tespitlerine yer verildiği, başka bir deyişle anılan 20 metrelik yolun kamu yararı ve ulaşım yönünden gerekli olduğunun ortaya konulduğu, bununla birlikte bilirkişi raporunda anılan yolun davacının taşınmazının bölünmesine neden olduğunun ve mülkiyet durumunun dikkate alınmadığının belirtildiği, ancak imar planlarında birinci önceliğin kamu yararı olduğu, eğer söz konusu taşıt yolu kamu yararı için gerekli ise taşınmaz mülkiyetine ilişkin bazı sınırlamalar getirilmesinin kaçınılmaz olduğu, başka bir ifade ile imar planlarında kamu yararı ile bireysel yarar çatışması söz konusu olduğunda kamu yararının öncelikli olduğu, nitekim aynı yolun yalnızca davacının taşınmazından geçmediği devam ederek başka taşınmazları da böldüğü, diğer taraftan anılan taşıt yolu davacının taşınmazından geçirilmediği takdirde alternatif bir güzergâh da tespit edilemediği, dava konusu imar planlarının söz konusu 20 metrelik taşıt yoluna ilişkin kısmının kamu yararına ve şehircilik ilkelerine uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, 1/5000 ölçekli nazım imar planı notlarının 2.2.4 ve 2.5.3 maddelerinde yer alan maksimum kat adedine yönelik düzenlemeler ile 2.2.3 ve 2.5.5 maddelerinde yer alan ifraz koşullarına ilişkin düzenlemeler yönünden istinaf isteminin reddine, 20 metre yol alanı yönünde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, bu kısma yönelik dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, bilirkişi raporunda yolun fiziki ve teknik zorunluluk olmadığı halde taşınmazın ortasından geçirildiği tespitine yer verilerek imar planın taşınmazın bütünlüğüne zarar verdiğinin ortaya konulduğu, idari dava dairesince alternatif yol güzergahı olmadığına ilişkin bilirkişi incelemesi yapılması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından, alanda çok büyük ticari ünitelerin yer almasının konsept proje kimliğini bozabileceği öngörüsü ile maksimum ifraz koşulu getirildiği, T1 alanlarının yeteri kadar inşaat yapma koşuluna sahip olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI :
Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.
Davalı idare tarafından, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyize konu idari dava dairesi kararının 2.2.3. ve 2.5.5. numaralı plan notlarına ilişkin kısmının onanması, 2.2.4. ve 2.5.3. numaralı plan notlarına ilişkin kısmı ve 20 metre yol alanına ilişkin kısmı yönünden temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.



TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Antalya ili, Muratpaşa ilçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...sayılı parsel ...tarih ve ...sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla onaylanan 1/25000 nazım imar planı değişikliği ile ...tarih ve ...sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı revizyonunda "kısmen ticaret, kısmen konut-ticaret, kısmen 25 ve 20 metre yol alanı" olarak planlanmıştır.
20 metre yolun taşınmazın ortasından geçirilerek bütünlüğünün bozulduğu ve plan notlarında yer alan minimum ve maksimum ifraz koşullarının taşınmazın bölünmesine yol açacağı iddialarıyla 20 metre yol alanı ve plan notlarında yer alan "2.2. Ticaret alanı (T1) 2.2.3. Minimum ifraz koşulu 2000 m2, maksimum ifraz koşulu 10.000 m2" plan notu ile "2.5. Ticaret-Konut (TİCK) 2.5.5. Bu parsellerde minimum ifraz koşulu 2500 m2, maksimum ifraz koşulu 7500 m2 dir. Ancak parselin özel eğitim ve özel sağlık tesisi olarak kullanılması durumunda minimum ifraz koşulu 7500 m2 dir" plan notunun iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 5. maddesinin işlem tarihi itibariyle yürürlükte olan halinde; "nazım imar planı" varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak, hali hazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme, yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasında esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak tanımlanmıştır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun "Taleple Bağlılık İlkesi" başlıklı 26. maddesinin 1. fıkrasında: "Hakim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu plan notlarının 2.2.3. ve 2.5.5. numaralı plan notlarına ilişkin kısmı yönünden;
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının uyuşmazlık konusu plan notlarının 2.2.3. ve 2.5.5. numaralı plan notları yönünden dava konusu işlemin iptali yolundaki idare mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın anılan kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Dava konusu plan notlarının 2.2.4. ve 2.5.3. numaralı plan notlarına ilişkin kısmı yönünden;
Taleple bağlılık ilkesi, yargılama hukukunun genel prensiplerinden biri olduğundan idari yargılama hukukunda da uygulanması gerekir. Bu ilke kapsamında mahkemeler, davacının istemi ile bağlı olup; istemi genişletecek biçimde karar veremezler.
Uyuşmazlıkta, davacı tarafından, nazım imar planı notlarında yer alan maksimum ifraz koşuluna ilişkin 2.2.3. ve 2.5.5. numaralı plan notlarının dava konusu edildiği, bilirkişi raporunda kat adedi sınırlaması getiren 2.2.4. ve 2.5.3. numaralı plan notlarının da planlama ilkelerine aykırı olduğu tespitine yer verildiği, mahkemece bilirkişi raporundaki tespitlere dayanılarak anılan plan notlarının da iptaline karar verildiği ve bu kısma yönelik istinaf isteminin reddedildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, taleple bağlılık ilkesine aykırı şekilde değerlendirme yapılarak 2.2.4. ve 2.5.3. numaralı plan notları yönünden verilen idari dava dairesi kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.
Taşınmazın imar planında "20 metre yol alanı" olarak belirlenen kısmı yönünden;
Mahkemece yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda, 20 metre yolun parselin ortasından geçirilmeden planlanabileceği, yolun parselin çok parçalı hale gelmesine yol açacak şekilde planlanmasıyla ayrı kullanım kararlarını içeren parseller oluşabileceği ve geniş kullanım kullanım alanları gerektiren yapılaşmalara engel olunacağı, yolun paralelinde yer alan çok şeritli Gazi Bulvarının sürekli bağlantı yolları ile kavşaklar oluşturularak kesilmesinin uygun olmadığı, büyük alan kullanımı içeren ve ana ulaşım aksından en kısa şekilde ulaşımın gerektiği bu kullanımların bulunduğu alanda, dava konusu yolun paralel şekilde geçirilmesinin uygun olduğu, ancak yolun mülkiyet dokusu ve parseller üzerindeki kullanım kararları göz önüne alınarak planlanması gerektiği tespitlerine yer verildiği, temyize konu idari dava dairesi kararında ise imar planlarında birinci önceliğin kamu yararı olduğu, eğer söz konusu taşıt yolu kamu yararı için gerekli ise taşınmaz mülkiyetine ilişkin bazı sınırlamalar getirilmesinin kaçınılmaz olduğu, alanda paralel bir yol planlanması fikrinin yerinde olduğu gerekçeleriyle anılan yol yönünden istinaf isteminin kabulü ile davanın reddine karar verilmişse de plan paftalarının incelenmesinden yolun bölgede yer alan 25 ve 50 metre ana arter yollara devamlılık oluşturacak şekilde paralel düzenlenmediği görülmektedir.
Bu durumda, 20 metre yolun ulaşım sistemi içindeki konumu, mevcut yollarla bağlantısı, güzergahı, trafik güveliği açısından uygun olup olmadığı yönünde herhangi bir tespit bulunmadığı anlaşıldığından, anılan yola ilişkin ulaşım konusunda uzman bir bilirkişinin de yer aldığı bilirkişi kurulu eliyle inceleme yapılarak anılan yolun şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygun olup olmadığının ortaya konularak karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, istinaf isteminin kabulü ile davanın bu hususa dair kısmının reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin taşınmazın yol olarak belirlenmesine ilişkin kısmının iptali yolundaki mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddine dair ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Davalı idarenin temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
4. Dava konusu işlemin, plan notlarının iptaline ilişkin mahkeme kararına karşı yapılan istinaf isteminin reddi yolundaki anılan İdari Dava Dairesi kararının .... ve .... numaralı plan notuna ilişkin kısmının BOZULMASINA, ...ve .... numaralı plan notuna ilişkin kısmının ONANMASINA,
5. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 21/02/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.