Danıştay 6. Daire 2019/11008 Esas 2022/2056 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/11008
Karar No : 2022/2056


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih, E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Beykoz İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, … sayılı parsel karşısı, … Sokak, … ada, … parsel ve yakınlarına izinsiz hafriyat toprağı döküldüğünden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiği gerekçesiyle, aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirkete 152.925,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin iptali talep edilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; dava konusu hafriyat toprağı dökümünün, davacı ile İSKİ Genel Müdürlüğü arasında imzalanan "Asya Bölgesi 1. Kısım Müteferrik Atıksu Yağmur Suyu Kanalı ve Dere Islahı İnşaatı İşi" kapsamında yapıldığı, bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi faaliyeti nedeniyle izin alınmasına gerek bulunmadığı belirtilerek, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Temyize konu kararda; hafriyat dökümünün, bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi amacıyla imzalanan ve çevreyi kirletme sonucunu doğurmayan bir sözleşme kapsamında olması durumunda dahi izin alma konusunda herhangi bir faaliyet, kişi veya kuruma muafiyet tanınmadığından, istinaf talebinin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi amacıyla İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü ile aralarında yapılan sözleşme gereği yerine getirilen faaliyetten ötürü çıkan hafriyat toprağının, yine sözleşme kapsamıyla sınırlı olarak dökümünün yapıldığı, izinsiz hafriyat toprağı dökümünün söz konusu olmadığı, kaldı ki dava konusu işleme dayanak yapılan dökümlerin ise kendileri tarafından yapıldığına ilişkin somut bir tespitin de olmadığı iddia edilerek, temyize konu kararın bozulması gerektiği belirtilmiştir.
SAVUNMANIN ÖZETİ : Davalı idare tarafından; temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ : Temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul İli, Beykoz İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, … sayılı parsel karşısı, … Sokak, … ada, … parsel ve yakınlarına izinsiz hafriyat toprağı döküldüğünden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiği gerekçesiyle, aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirkete 152.925,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin tesis edilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT
2872 sayılı Çevre Kanununun ''Tanımlar'' başlıklı 2. maddesinde; ''Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü maddeyi'' ifade edeceği, ''Kirletme yasağı'' başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ''Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.''; ''İdari nitelikli para cezaları'' başlıklı 20. maddesinin ''r'' bendinde de; ''Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.''; aynı maddenin 2. fıkrasında ise; "Bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir.", hükümlerine, 23. maddesinde ise "Bu Kanunda belirtilen idarî para cezaları, bu cezaların verilmesini gerektiren fiillerin işlenmesinden itibaren üç yıl içinde birinci tekrarında bir kat, ikinci ve müteakip tekrarında iki kat artırılarak verilir." hükmüne yer verilmiş bulunmaktadır.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin 8. maddesinde; İl belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyelerinin, büyük şehirlerde büyükşehir belediyelerinin, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin, hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla; hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı faaliyetlerini denetlemekle; belediye sınırları içindeki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle, hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle yükümlü oldukları, 13. maddesinde; hafriyat toprağı ile inşaat yıkıntı atıklarının üretici ve taşıyanları tarafından belediyelerin veya mahallin en büyük mülki amirinin gösterdiği ve izin verdiği geri kazanım ve depolama tesisleri dışında, denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere dökülmesi ve dolgu yapılmasının yasak olduğu, faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/ mahallin en büyük mülki amirlerine başvurarak gerekli izinleri almak, atıklarını bu yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslara göre bu mercilerin göstereceği geri kazanım/depolama sahasına taşınmasını sağlamakla yükümlü oldukları hüküm altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli, Beykoz İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, … sayılı parsel karşısı, … Sokak, … ada, … parsel ve yakınlarına izinsiz hafriyat toprağı döküldüğünden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiği gerekçesiyle, aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirkete para cezası verildiği anlaşılmıştır.
Para cezasına dayanak alınan çevre denetim tutanağı ile ekindeki fotoğraflar ve dosyadaki diğer bilgi ve belgelerin incelenmesinden ise; izinsiz hafriyat dökümünün yapıldığı belirtilen alanların fotoğrafının çekildiği, ancak döküm anına ilişkin veya dökümün davacı şirket tarafından yapıldığına dair şüpheye yer bırakmayacak şekilde açık ve somut bir tespitin bulunmadığı görülmüştür.
Bu durumda, dökümün davacı şirket tarafından yapıldığının tespit edildiği belirtilmiş ise de, dosyadaki bilgi ve belgelerin dökümün davacı tarafından gerçekleştirdiğini ispatlayacak nitelikte olmadığı, davacı tarafından izinsiz hafriyat dökümü yapıldığına dair tereddüte yer bırakmayacak şekilde, somut, kesin ve inandırıcı tespitlere yer verilmeksizin düzenlenen tutanağa dayanılarak tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, dava konusu işlemin iptaline dair İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak, davanın reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin İdare Mahkeme kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih, E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 22/02/2022 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.


KARŞI OY (X) :

Dava; İstanbul İli, Beykoz İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, … sayılı parsel karşısı, … Sokak, … ada, … parsel ve yakınlarına izinsiz hafriyat toprağı döküldüğünden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanunu ile ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiği gerekçesiyle para cezası verilmesi üzerine açılmıştır.
Davacı tarafından; izinsiz olarak döküm yapıldığı iddia edilen hafriyat toprağının, İSKİ Genel Müdürlüğü ile aralarında imzalanan "Asya Bölgesi 1. Kısım Müteferrik Atıksu Yağmur Suyu Kanalı ve Dere Islahı İnşaatı İşi" kapsamında yürütülen faaliyetten dolayı meydana geldiği, kaldı ki bu iş nedeniyle yapılan kazıdan ortaya çıkan fazla toprağın ise başka bir firma tarafından taşındığı, dökülen hafriyattan sorumlu olmadıkları belirtilmiştir.
Dava konusu işleme dayanak alınan 14/02/2017 tarihli çevre denetim tutanağında; Beykoz İlçesi, … Sokak ve … Sokak güzergahı Riva Mahallesinde yapılan denetimde, … İnşaat Sanayi Ticaret Ltd. Şti. tarafından yürütülen "Asya Bölgesi 1. Kısım Müteferrik Atıksu Yağmur Suyu Kanalı ve Dere Islahı İnşaatı İşi" kapsamında, anılan firma tarafından … Sokak … sayılı parsel karşısındaki atıksu yapımından kaynaklanan hafriyat toprağının, hattın kenarlarına ve yol kenarına kaçak olarak dökülerek, yayılması, aynı şekilde anılan işten kaynaklı hafriyat toprağının … Sokak başlangıcı yol ayrımına ve … ada … parsel sayılı taşınmaza kaçak olarak yoğun şekilde döküldüğü fotoğraf çekilerek tespit edildiği, belirtilmiştir.
Yukarıda ver verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden ise; özel veya resmi tüm kurum ve kuruluşların faaliyetleri sonucu ortaya çıkan hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarını büyükşehir belediyelerinin gösterdiği ve izin verdiği yerler dışına dökmenin yasaklandığı ve bu yöndeki bir faaliyet için gerekli izin ve belgelerin Büyükşehir Belediyesinden alınması yükümlülüğünün olduğu anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte, 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun ihlal edilip edilmediği ve ilgilisine idari para cezası verilip verilmeyeceği değerlendirmesi yapılırken, söz konusu faaliyetin bir kamu hizmetinin yerine getirilmesine yönelik olup olmadığının ve çevreyi kirletme sonucunu doğurup doğurmadığının bu faaliyetle sınırlı olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Bu durumda, bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi sırasında yürütülecek hafriyat toprağı taşıma, depolama gibi sair faaliyetlerin yukarıda da belirtildiği gibi çevreyi kirletme sonucunu doğurmayacağı, dolayısıyla temyize konu kararın gerekçesinde belirtilenin aksine bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi sırasında yürütülecek faaliyetler için izin alınmasına gerek olmadığı, ancak, çevre denetim tutanağı ile dosyadaki diğer bilgi ve belgelerin değerlendirilmesinden, davacı şirketin yerine getirdiği kamu hizmet sözleşmesi kapsamı dışındaki yerlere izinsiz hafriyat toprağı döktüğü kanaatine ulaşılmış olup, bu nedenle, temyize konu kararın gerekçesinin değiştirilerek onanması gerektiği oyuyla, bozma yönündeki çoğunluk kararına katılmıyorum.