Danıştay 7. Daire 2020/3014 Esas 2022/737 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/3014
Karar No : 2022/737

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… (…) Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …Giyim Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi

İSTEMİN KONUSU : …Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına kayıtlı … sayılı dahilde işleme izin belgesi kapsamında … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi ile ithal edilen eşyaların ihraç edilen mamuller bünyesinde kullanılmadığından bahisle tahakkuk ettirilen gümrük, katma değer vergileri ve dampinge karşı vergi ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 238. maddesi uyarınca eşyanın gümrüklenmiş değeri üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu işlemin para cezasına isabet eden kısmının iptaline ilişkin hüküm fıkrasının onanması, tahakkuk ettirilen vergilere isabet eden kısmına ilişkin hüküm fıkrasının bozulması üzerine, olayda, dahilde işleme rejimi hükümlerinin ihlal edildiğinin tespiti halinde, vergilerin yeniden tahakkuk ettirilmesine gerek bulunmadığı, bu durumda tesis edilmesi gereken ilk işlemin, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 37. maddesinde düzenlenen vade belirleme işlemi olduğu, bu işlemin tebliğ edilmesine rağmen süresinde ödeme yapılmaması halinde de alacağın teminatlı olup olmamasına göre anılan Kanun'un 55. veya 56. maddeleri uyarınca işlem tesis edilmesi gerekirken, davalı idarece önceden tahakkuk ettirilmiş vergiler için yeniden tahakkuk kararı alınmasında ve bu karara vaki itirazın reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin tahakkuk ettirilen vergilere isabet eden kısmının iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Dahilde işleme rejimi hükümlerinin ihlali halinde ortada teminatlı bir alacağın bulunmaması durumunda, tahakkuk yapılarak yükümlüsüne itiraz ve dava açma hakkının tanınması gerektiğine dair yargı kararlarının bulunduğu, tesis edilen işlemde hukuk aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Dahilde işleme rejiminin ihlal edildiğinden bahisle, teminatı iade olunan vergilerin davalı idarece tahakkuk ettirilmesi yerinde olmakla birlikte, Mahkemece, davaya konu tahakkuk işleminin hukuka uygun olup olmadığının değerlendirilmesi suretiyle yeniden karar verilmek üzere temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına kayıtlı … sayılı dahilde işleme izin belgesi kapsamında … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi ile ithal edilen eşyaların ihraç edilen mamuller bünyesinde kullanılmadığından bahisle tahakkuk ettirilen gümrük, katma değer vergileri ve dampinge karşı vergi ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 238. maddesi uyarınca eşyanın gümrüklenmiş değeri üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin, para cezasına isabet eden kısmının iptaline ilişkin hüküm fıkrasının onanması, tahakkuk ettirilen vergilere isabet eden kısmına ilişkin hüküm fıkrasının bozulması üzerine, işlemin tahakkuka isabet eden kısmını iptal eden mahkeme kararının bozulması istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 108. maddesinde; serbest dolaşımda olmayan eşyanın, işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanılmasından sonra Türkiye Gümrük Bölgesinden yeniden ihraç edilmesi amacıyla, gümrük vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın ve vergileri teminata bağlanmak suretiyle, dahilde işleme rejimi kapsamında geçici olarak ithal edilebileceği; eşyanın işlem görmüş ürünler şeklinde ihracı halinde, teminatın iade olunacağı; eşyanın bu şekilde dahilde işleme rejiminden yararlanmasına, şartlı muafiyet sistemi denildiği; 81. maddesinde, ilgili rejimin kullanılmasına ilişkin şartların, verilen izinde belirtileceği, izin hakkı sahibinin, izin verilmesinden sonra ortaya çıkan ve iznin devamını ve içeriğini etkileyebilecek olan her türlü gelişmeleri ilgil mercilere bildirmek zorunda oldukları; eşyanın şartlı muafiyet düzenlemesine tabi tutulmasının, söz konusu eşya için tahakkuk edebilecek her türlü gümrük vergilerine karşılık teminat verilmesi şartına bağlı bulunduğu hüküm altına alınmıştır.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 37. maddesinde; hususi kanunlarında ödeme zamanı tespit edilmemiş amme alacaklarının Maliye Vekaletince belirtilecek usule göre yapılacak tebliğden itibaren bir ay içinde ödeneceği, bu ödeme müddetinin son gününün amme alacağının vadesi günü olduğu açıklanmış; 55. maddesinin birinci fıkrasında; amme alacağını vadesinde ödemeyenlere, yedi gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun ödeme emri ile tebliğ olunacağı belirtilmiş; 56. maddesinde ise, karşılığında teminat gösterilmiş bulunan amme alacağı vadesinde ödenmediği takdirde, borcun yedi gün içinde ödenmesi, aksi halde teminatın paraya çevrileceği veya diğer şekillerle cebren tahsile devam olunacağının borçluya bildirileceği, yedi gün borç ödenmediği takdirde teminatın bu Kanun hükümlerine göre paraya çevrilerek amme alacağının tahsil edileceği belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen hükümlerden de anlaşılacağı üzere, geçici bir ithalat türü olan dahilde işleme rejiminde, Türkiye gümrük sınırları içerisinde işlenerek veya başka eşyanın üretiminde kullanılarak Türkiye Gümrük Bölgesinden, işlem görmüş ürünler şeklinde ihraç edilmek kaydıyla, geçici olarak ithal edilmekte, işin özelliği gereği, belli bir süre sonra yurt dışına çıkarılacak olması sebebiyle de, eşya için tahakkuk ettirilen vergiler tamamen veya ilgili düzenlemeler uyarınca kısmen teminata bağlanmakta, ihracatın gümrük mevzuatında öngörülen şekil ve şartlara uygun olarak gerçekleştirilmesi, diğer bir deyişle taahhüt hesabının aranılan koşullarla kapatılmasının ardından, alınmış olan teminatlar ilgilisine iade edilmektedir. Yani; bu rejim eşya geçici olarak ithal edilse de, başlangıçta kat'i olarak tahakkuk ettirilen vergi ve resimlerin teminata bağlanması suretiyle tahsilatının ertelenmesini; ihracatın gerçekleştirilmesini müteakip de teminatın iadesini öngören bir rejimdir.
Dahilde işleme rejimi kapsamında geçici olarak yurda getirilen eşyanın süresinde yurt dışı edilmemesi veya gerçeği yansıtmayan belgelerle yurt dışı edilmiş gibi gösterilmesi ya da sair şekilde ithali yasak olan eşyanın ithali suretiyle rejim şartlarının ihlal edilmesi durumunda, eşyaya ait olup, giriş esnasında tahakkuk ettirilerek teminata bağlanmış olan vergilerin takibi konusunda, teminatların ilgilisine iade edilip edilmemesi hallerine göre ikili bir ayrıma gidilmesi gerekmektedir.
Bunlardan ilki; yani, rejim şartları ihlal olunmakla birlikte teminatlar henüz ilgilisine iade edilmeyip, Gümrük İdaresinin elinde bulunması halinde yapılacak takibat, giriş esnasında tahakkuk ettirilerek teminata bağlanan ithalat vergilerinin vadesi belli olmadığından, öncelikle, vadenin belirlenmesi için 6183 sayılı Kanun'un anılan 37. maddesi; ardından da, teminatlı alacakların takip ve tahsilini düzenleyen 56. maddesi uyarınca tesis edilecek işlemle gerçekleştirilmelidir.
Diğer halde ise; yani, ihracat taahhüdünün yerine getirildiğinden bahisle taahhüt hesabı kapatılıp, teminatların iade edilmesinden sonra, rejim şartlarının ihlal edildiğinin saptanması durumunda, eşyaya ait vergilerle ilgili olarak ne gibi bir işlem yapılması gerektiği konusunda, bir düzenlemeye 4458 sayılı Kanun'da yer verilmemiştir.
Ancak, böyle bir durumda, ithalat vergilerine tabi bir eşyanın, Gümrük Kanunu'na aykırı bir şekilde Türkiye Gümrük Bölgesine girmesi hali söz konusu olacağından, eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin, Gümrük Kanunu'na göre tahakkuk ettirilerek, yükümlüsüne bildirilmesi suretiyle, yükümlülerin, bu bildirimlere karşı, anılan Kanun'un 242. maddesinde öngörülen idari itiraz yollarına başvurabilmelerine ve taleplerinin reddi üzerine de otuz gün içinde dava açabilmelerine olanak tanınması gerekmektedir.
Bu durumda, dahilde işleme rejimi şartlarının ihlali durumunda, vergilerin takibi konusunda, ne gibi bir işlemin yapılacağının belirlenmesi bakımından, teminatların ilgilisine iade edilip edilmediğinin tespiti önem kazanmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacı adına kayıtlı .. sayılı dahilde işleme izin belgesi taahhüt hesabının Uludağ İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğinin … tarih ve … sayılı yazısı ile kapatıldığının bildirildiği ve geçici ithalat aşamasında verilen teminatın davacıya iade edildiği, ithal edilen eşyaların ihraç edilen mamuller bünyesinde kullanılmadığının tespit edildiğinden bahisle taahhüt kapatma işleminin iptal edilerek hesabın müeyyideli olarak yeniden kapatıldığının anılan Birlikçe 19/10/2012 tarihli yazıyla bildirildiği, bu yazıya istinaden davalı idarece tahakkuk ve para cezası kararının alındığı anlaşılmıştır.
Bu itibarla, dahilde işleme rejiminin ihlal edildiğinden bahisle, teminatı iade olunan vergilerin davalı idarece tahakkuk ettirilmesi usul yönünden yerinde olmakla birlikte, Mahkemece, olayda rejim ihlalinin bulunup bulunmadığı hususunda herhangi bir inceleme yapılmadığından, bu yönde yapılacak inceleme sonucuna göre davaya konu tahakkuk işleminin hukuka uygun olup olmadığının değerlendirilmesi suretiyle yeniden bir karar verilmek üzere temyize konu kararın bozulması gerekmiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 22/02/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
Dayandığı hukuki ve kanuni nedenlerle gerekçesi yukarıda açıklanmış bulunan mahkeme kararı, aynı gerekçe ve nedenlerle de uygun görülmüş olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar sözü geçen kararın bozulmasını sağlayacak durumda bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ve mahkeme kararının onanması gerektiği oyu ile, karara katılmıyorum.