Danıştay 2. Daire 2021/4921 Esas 2022/703 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/4921
Karar No : 2022/703

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … İnşaat Taah. ve Pet. Ürün. San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın onanmasına dair Danıştay Onuncu Dairesinin 07/06/2018 günlü, E:2016/7848, K:2018/2062 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava, davacı şirkete ait Tekirdağ ili, Çerkezköy ilçesi, ... Mahallesi, … Caddesi, No:… adresinde faaliyet gösteren Akaryakıt ve LPG Satış istasyonuna ait işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; davacının gerekli izin ve ruhsatları alarak faaliyete başlamasından sonra, işyerinin kurulu olduğu parsele ilişkin imar planına karşı açılan davada iptal kararı verilmiş olması nedeniyle bu parselin akaryakıt ve LPG istasyonu alanı olarak kullanılması mümkün olmamakla birlikte, imar değişikliğine ilişkin mahkeme kararından önce parsel üzerine bu maksatla inşa ettiği işyeri için düzenlenen yapı kullanma iznine dayanarak davalı idareden işyeri açma ve çalışma ruhsatı talep eden davacı adına uyuşmazlık konusu … günlü, … sayılı II. Sınıf Gayrisıhhi Müessese İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının düzenlendiği, işyerinin yapı ruhsatı ile yapı kullanma izninin ayakta olduğu, özel yapı şekli öngörülmüş akaryakıt ve LPG istasyonu için düzenlenmiş yapı kullanma izin belgesi iptal edilmeden, davacıya bu işyerinde faaliyet yürütebilmesi için verilen işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesinin mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire Kararının Özeti : Davalı idarenin temyiz başvurusu üzerine, Danıştay Onuncu Dairesinin 07/06/2018 günlü, E:2016/7848, K:2018/2062 sayılı kararıyla, temyize konu İdare Mahkemesi kararı onanmıştır.

KARAR DÜZELTME TALEBİNDE
BULUNANIN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, imar planı değişikliğinin iptali talebiyle açılan davada verilen yürütmeyi durdurma kararı doğrultusunda yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi iptal edilen işletmenin işyeri açma ve çalışma ruhsatının da geçerliliğini kaybettiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabul edilerek, İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, davalı idarenin karar düzeltme isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının onanmasına dair Danıştay Onuncu Dairesinin 07/06/2018 günlü, E:2016/7848, K:2018/2062 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava; davacı şirkete ait Tekirdağ ili, Çerkezköy ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, No:… adresinde faaliyet gösteren akaryakıt ve LPG satış istasyonuna ait işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin … günlü, … sayılı Çerkezköy Belediye Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
17/06/1989 günlü, 20198 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun'un 4. maddesinde; "3 üncü maddede belirtilen merciler, iznin verilmesi için yapılacak beyan ve incelemelerde aşağıda öngörülen genel kriterlere göre düzenlenecek yönetmeliği esas alırlar.
a) İnsan sağlığına zarar vermemek,
b) Çevre kirliliğine yol açmamak,
c) Yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelere aykırı davranmamak." hükmü yer almıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Şehirlerarası özel otobüs terminali işletmesi ve akaryakıt istasyonları" başlıklı 80. maddesinde; "Belediye sınırları ve mücavir alanları içinde, kara yolu ile yolcu taşıma hakkına sahip gerçek ve tüzel kişilerin şehirlerarası otobüs terminali kurmalarına ve işletmeleri ile her türlü akaryakıt ile sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) istasyonlarına nazım imar ve uygulama imar plânına uygun olmak kaydıyla belediye tarafından izin verilebilir. Akaryakıt istasyonlarına izin verilmesi için nazım imar plânında akaryakıt istasyonu olarak gösterilmesi şarttır. Bu istasyonlara çalışma ruhsatı büyükşehirlerde büyükşehir belediyesi tarafından verilir." hükmüne yer verilmiştir.
10/08/2005 günlü, 25902 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik'in "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde; "...d) İkinci sınıf gayrisıhhî müessese: Meskenlerden mutlaka uzaklaştırılması gerekmemekle beraber izin verilmeden önce civarında ikamet edenlerin sıhhat ve istirahatleri üzerine gerek tesisatları ve gerekse vaziyetleri itibarıyla bir zarar vermeyeceğine kanaat oluşması için inceleme yapılması gereken işyerlerini, ..." düzenlemesine ve "İkinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseseler" başlıklı 23. maddesinde; "İkinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müessese açmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler; işin özelliğine göre bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen kriterlere uygun olarak işyerini düzenledikten sonra bu Yönetmeliğin eki Örnek 2’de yer alan başvuru formunu doldurarak yetkili idareye ibraz eder. Yetkili idareler, ikinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseseler için yapılacak beyan ve incelemelerde; insan sağlığına zarar verilmemesi, çevre kirliliğine yol açılmaması, yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemeleri esas alır..." düzenlemesine yer verilmiştir. Yönetmelik'in Ek-2 Gayrisıhhî Müesseseler Listesi'nde ise akaryakıt istasyonları ikinci sınıf gayrisıhhî müessese olarak gösterilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, akaryakıt istasyonu olarak işletilmek üzere işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenebilmesi için faaliyetin gösterileceği taşınmazın imar durumunun nazım imar ve uygulama imar plânına uygun olmasının, söz konusu taşınmazın nazım imar plânında akaryakıt istasyonu olarak gösterilmesinin ve yapı kullanma izin belgesinin alınmış olmasının şart olduğu, inşaat ruhsatı bulunmayan bir yapıya yapı kullanma izin belgesi verilmesinin mümkün olmadığı açıktır.
Uyuşmazlıkta, dava konusu akaryakıt istasyonunun da içinde yer aldığı alanın "akaryakıt/LPG istasyonu" olarak tanımlanmasına ilişkin olarak düzenlenen imar planının iptali talebiyle açılan davada, … İdare Mahkemesince, 11/11/2010 tarihinde yürütmenin durdurulması kararı verilmesi üzerine, davalı idare tarafından, davacıdan, anılan karar dayanak gösterilerek, 3194 sayılı Kanun uyarınca verilmiş olan yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi ile 3572 sayılı Kanun uyarınca düzenlenmiş olan işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının kullanımını durdurmasının istenildiği; bu işleme karşı açılan davada, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararın kesinleştiği; dolayısıyla davacının akaryakıt ve LPG istasyonu olarak faaliyet yürüttüğü taşınmazın bu maksatla kullanımına olanak veren yapı kullanma izin belgesi iptal edilmediği için halen yürürlükte olduğu ve hukuk alemindeki etkilerini sürdürdüğü ileri sürülmekte ise de; işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilirken, taşınmazın imar planındaki fonksiyonu esas alınmakta olup, yapı ruhsatı ile yapı kullanma izin belgesi, imar planındaki fonksiyona uygun olarak alınmaktadır.
Öte yandan; dava konusu akaryakıt istasyonun da içinde yer aldığı alanın "akaryakıt/LPG istasyonu" olarak tanımlanmasına ilişkin olarak düzenlenen imar planının iptali talebiyle açılan davada; imar planının iptali yolunda … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, Danıştay Altıncı Dairesinin 15/06/2016 günlü, E:2012/1916, K:2016/4247 sayılı kararı ile bozulması üzerine, Mahkemece bozma kararına uyularak davanın reddi yolunda verilen … günlü, E:…, … sayılı kararın, Danıştay Altıncı Dairesinde temyiz incelemesinde olduğu; dolayısıyla, davacıya ait işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin dava konusu işlemin bu nedenle dayanaksız kaldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; Mahkemece, iş yeri açma ve çalışma ruhsatının dayanağı olan imar planının yargı kararı ile iptal edilmesine ilişkin kararın, Danıştay Altıncı Dairesince yapılacak temyiz incelemesi sonucu verilecek karar sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiğinden, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE;
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın i2577 sayılı Kanun’un temyize tabi ilk kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49/1-b maddesi uyarınca BOZULMASINA;
3. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin 3622 sayılı Kanun ile değişik 3. fıkrası uyarınca ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 22/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.