10. Hukuk Dairesi 2012/4407 E. , 2012/4995 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
Davacı, teslim edilen ürün bedellerinden yapılan tevkifatlar nedeniyle ve 1479 sayılı Yasa kapsamında sigortalı olduğu tarihe kadar devam eden tarımsal faaliyeti gereği, 2926 sayılı Yasa kapsamındaki ... sigortalılığın tespitini istemiştir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı ... avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava ilk prim tevkifatını takip eden aybaşından, 1479 Sayılı Yasa kapsamında sigortalılığın başladığı 6.1.1999 tarihine kadar olan dönemde...sigortalılık süresinin tespiti istemine ilişkin olup, mahkemece, bozma ilamına uyularak davanın kabulüne karar verilmiş ise de, bozma ilamının gereklerinin yeterince yerine getirilmediği, tevkifat ve kuruluş kaydı bulunmayan 1996, 1997 ve 1998 yılları yönünden davanın kabulüne ilişkin mahkemenin hüküm eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olduğu görülmüştür.
Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden; dava konusu döneme ilişkin olarak, davacının ilk prim tevkifatının 30.04.1995 tarihinde ...tarafından yapıldığı ve Kuruma 23.05.1995 tarihinde intikal ettiği, 1995 yılı hariç diğer yıllarda prim tevkifatınının olmadığının bildirildiği, 1999 yılında içe tarım müdürlüğü"nde zeytinyağı primi aldığına ilişkin kaydının bulunduğu, 1479 sayılı Yasa kapsamındaki zorunlu sigortalılğının ise 06.01.1999 tarihi itibariyle başladığı anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağı, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 7. maddesi delaletiyle mülga 2926 sayılı Kanunun 2, 6, 9 ve 10. maddeleridir.
2926 sayılı Kanunun 2.maddesinde, diğer sosyal güvenlik kuruluşları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene hizmet akdiyle bağlı olmaksızın, 3. maddenin b bendinde tanımlanan tarımsal faaliyette bulunanların...sigortalısı sayılacakları belirtilmiştir. Mezkur Yasanın 3. maddesinin b bendinde “Tarımsal Faaliyette Bulunanlar: Kendi mülkünde, ortaklık veya kiralamak suretiyle başkalarının mülkünde, kamuya mahsus mahallerde ekim dikim, bakım, üretim, yetiştirme ve ıslah yollarıyla veya doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle bitki, orman, hayvan ve su ürünlerinin üretimini, avlanmasını, avcılar ve yetiştiriciler tarafından muhafazasını, taşınmasını sağlayanları veya bu ürünlerden sair bir şekilde faydalanmak suretiyle kendi adına ve hesabına faaliyette bulunanlar” olarak tanımlanmıştır. Aynı Yasanın 6. maddesinde ise, diğer sosyal güvenlik kuruluşları kapsamına tâbi bir işte çalışanların, çalışmaya başladıkları tarihten bir gün önce, sigortalılıklarının sona ereceği hüküm altına alınmış, 5. maddenin 1. fıkrasında, sigortalı olmanın zorunlu olduğu, 2. fıkrasında, sigortalı olmaktan kaçınılamayacağı ve vazgeçilemeyeceği belirtilmiştir. Ayrıca aynı Yasanın 9. maddesi Kuruma re’sen tescil yükümlülüğü yüklemiştir.
Anılan Yasanın 10.maddesine göre ise, kayıt ve tescil işlemlerinde Valilik, Kaymakamlık, Özel İdare, Belediye, Muhtarlık ve Nüfus İdareleri kayıtları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, kanunla kurulu meslek kuruluşlarının, Tarım Satış Kooperatifler Kanunu’na göre kurulan pancar ekicileri İstihsal Kooperatifleri ile ... ve tarım kesimine yönelik faaliyette bulunan milli bankaların kayıtlarının esas alınacağı bildirilmiştir. Bu kayıtların tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmanın yasal karinesi olduğu ortadadır.
Yargıtay’ın kararlılık kazanmış uygulaması ile, ...sigortalılığının kanıtlanması yönünde zirai kuruluşların kayıtları karine olarak kabul edilmektedir(Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 06.02.2002 gün ve ....
Mahkemece, uyuşmazlığa konu tevkifat ve kuruluş kaydı bulunmayan 1996, 1997, 1998 yılları yönünden, yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler çerçevesinde, öncelikle, 2926 sayılı Yasanın “Tescilde esas alınacak belgeler" başlığını taşıyan 10. maddesi ile yönetmeliğin 9. maddesi kapsamında, meslek kuruluşu kaydı olup olmadığı özellikle.... Kalkınma Kooperatifi üyelik kaydının hangi tarih itibariyle başladığı, devam edip etmediği araştırılmalı, tarım satış kooperatifleri ve birlikleri, tarım kredi kooperatifleri ve birlikleri, tarım kesimine yönelik faaliyette bulunan milli bankalardan, davacıya yönelik kayıtlar getirtilip, Tarımsal amaçlı Kredi” kullanıp kullanmadığı araştırılmalı, çekişmeli dönemde davacının nerede oturduğu, tarımsal faaliyetinin bulunup
bulunmadığı zabıta marifetiyle araştırılmalı, özellikle zeytin üreticiliği de yaptığı anlaşıldığından bu dönemlerde Tariş"e veya tüccara zeytin teslimatı ve prim tevkifatı olup olmadığı araştırılmalı, hangi ürünleri, ne zamandan beri, nerede ve ne kadar ürettiği, nerelerde sattığı davacıdan sorulmalı, gerekirse köy muhtarı ve ihtiyar heyeti üyeleri gibi çalışmayı yakından bilebilecek durumdaki tanıkların bu konudaki bilgilerine başvurulmalı, ürün ve süt satışlarından başkaca prim tevkifatının yapılıp yapılmadığı ilgili kuruluşlardan araştırılarak, var ise traktörüne yönelik trafik kayıtları getirtilerek, tarımsal faaliyetin kesintisiz olarak sürekli devam ettiği ortaya konulmalı ve sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece, açıklanan bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, eksik araştırma ve inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı ... vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 15.03.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.