Danıştay 13. Daire 2017/2602 Esas 2022/565 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2017/2602
Karar No:2022/565


TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1. ...
2. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Fonu
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun (TMSF) kayyım olarak atandığı ... Asfalt İnşaat Taahüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine ait Antalya ili Muratpaşa ilçesinde bulunan "... Alışveriş Merkezi" içerisinde "..." markasıyla faaliyette bulunan ... Restoran İşletmeleri Ticaret A.Ş. ye ait varlıkların satışı ve bu yerin kiraya verilmesine dair İhale Şartnamesi'nin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; uyuşmazlıkta davacıların hissedarı olduğu şirkete ait işletmenin TMSF tarafından varlıklarının satışı ve MarkAntalya AVM'deki iş yerinin kiralanmasına dair hazırlanan İhale Şartnamesi'nin iptalinin istendiği, Şartnamenin, ihale öncesinde, ihaleye konu mal ve hizmet satışı veya kiralanması hususunda isteklilere yönelik bir icap/teklif niteliğinde olduğu, kesin ve bağlayıcı sonuçlar doğurmadığı, ancak ihale sonuçlandıktan sonra taraflarca imzalanacak olan sözleşmeyle bağlayıcı yükümlülükler oluşturduğu, bu itibarla, davaya konu ihaleye yönelik hazırlanan İhale Şartnamesi'nin idari davaya konu edilebilir nitelikte kesin ve yürütülebilir bir işlem olmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacılar tarafından, davalı idarenin, işlemle birinci derecede ilgileri olmalarına rağmen kendilerine tebliğ yapmadığı, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleri değerlendirilerek davanın usulden reddine karar verilmesinin özel kanun niteliğinde olan 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'na aykırılık teşkil ettiği, dava konusu İhale Şartnamesi'nin idari işlem niteliğinde olduğu ve hukuka aykırılık arz ettiği, şirkete ait varlıkların ihalesinin bir devir işlemi değil satış işlemi olduğu, TMSF'nin yönetim organının yetkilerini kullanmak üzere kayyım atandığı, ortaklık haklarının TMSF tarafından devralınması söz konusu olmadığından TMSF'nin satış yetkisinden bahsedilemeyeceği, şirket açısından mali durumun sürdürülebilir olmadığı şartının gerçekleşmediği, şirketin kar elde etmeye devam ettiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, İhale Şartnamesi'nin idari işlem niteliğinde olmadığı, Şartnamenin şirket yönetim kurulu tarafından hazırlandığı, konusunun, özel hukuka tabi bir şirkete ait işletme malzemeleri ve demirbaşların satışı/kiralanması olduğu, satışın amacının, ihale sonunda tahsil edilecek bedelden şirketin borçlarının ödenmesi olduğu, TMSF'nin kayyım olarak atandığı şirketlerin tüzel kişilikleri aynen devam ettiğinden şirket aleyhine açılacak davalarda Fon'un taraf sıfatını haiz olmadığı, bu davanın görüm ve çözüm merciinin kural olarak adli yargı, uygulanacak hukukun da borçlar hukuku ve ticaret hukuku gibi özel hukuk kuralları olduğu, özel hukuk alanına giren bir konu için idari yargıda dava açılamayacağı, satış gerçekleşmediği için davanın konusuz kaldığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesinin 3. fıkrasının (a) bendinde, dava dilekçelerinin görev ve yetki yönünden ilk incelemeye tâbi tutulacağı; 15. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde ise, adlî yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.
İdarî yargı mercilerinde yargısal denetimi yapılarak çözümlenecek uyuşmazlıklarda, öncelikle davaya konu işlemin idarî bir işlem olup olmadığı hususunun, başka bir anlatımla idare hukuku kurallarına göre tesis edilen, kamu gücüne dayanılarak diğer tarafın rızasını aramaya gerek olmaksızın hukukî durumda tek yanlı irade açıklamasıyla değişiklik meydana getiren bir işlem olup olmadığının ortaya konulması gerekmektedir. İdarî makamlar tarafından tesis edilmiş olsa bile, özel hukuk hükümlerine tâbi olan işlem ve sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde adlî yargı mercileri görevlidir.
Dosyanın incelenmesinden, davacıların hissedarı olduğu ... Restoran İşletmeleri Ticaret Anonim Şirketi'ne ... Sulh Ceza Hakimliği'nin ... tarih ve ... D.İş sayılı dosyasından verilen kararla TMSF'nin kayyım olarak atandığı, 6758 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanunun 19/3. maddesi gereğince, şirket yönetim kurulu tarafından, şirketin "... AVM" içerisinde "..." markasıyla faaliyet gösteren işletmesindeki işletme malzemeleri ile demirbaşlarının ihale yoluyla satışı ve anılan yerin kiraya verilmesine yönelik hazırlanan İhale Şartnamesi'nin iptalinin istendiği anlaşılmaktadır.
24/11/2016 tarih ve 29898 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6758 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun'un "Kayyımlık yetkisinin devri ve tasfiye" başlıklı 19. maddesinde,
"(1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce terör örgütlerine aidiyeti, iltisakı veya irtibatı nedeniyle 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 133 üncü maddesi uyarınca kayyım atanmasına karar verilen şirketlerde görev yapan kayyımların yetkileri, hakim veya mahkeme tarafından Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilir ve devirle birlikte kayyımların görevleri sona erer.
(2) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra ve olağanüstü halin devamı süresince terör örgütlerine aidiyeti, iltisakı veya irtibatı nedeniyle Ceza Muhakemesi Kanununun 133 üncü maddesi uyarınca şirketlere ve bu Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca varlıklara kayyım atanmasına karar verildiği takdirde, kayyım olarak Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu atanır.
(3) 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler gereğince kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğüne veya Hazineye devredilen şirketler hariç olmak üzere; birinci ve ikinci fıkra kapsamındaki şirketlerin mali durumu, ortaklık yapısı, diğer sorunları veya piyasa koşulları nedeniyle mevcut halin sürdürülebilir olmadığının Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından tespit edilmesi durumunda, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu şirketin yahut varlıklarının veya bu Kanunun 13 üncü maddesinde belirtilen varlıkların satılmasına veya feshi ile tasfiyesine karar verebilir. Satış ve tasfiye işlemleri Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından yerine getirilir." kuralına yer verilmiştir.
Buna göre, davalı idarenin kayyım sıfatıyla yönetim ve denetimi altında bulunan şirketler, özel hukuk tüzel kişilikleri ile hak ve taraf ehliyetlerini korumakta olup, bunların ticari gerekler dolayısıyla gerçekleştirdiği iş ve işlemlerin, davalı idarenin kayyım olmasından hareketle idari işlem ve eylem niteliği kazanmadığı kuşkusuzdur.
Nitekim uyuşmazlıkta davalı idare, kayyım sıfatıyla idaresinde bulunan ... Restoran İşletmeleri Ticaret Anonim Şirketi'nin vergi, SGK, personel maaşları, kira ve tedarikçi borçlarının ödenmesi amacıyla şirket işletme malzemelerinin ve demirbaşlarının satışı ve ihaleye konu yerin kiraya verilmesi konusunda ilgili düzenlemeler gereğince şirketin yönetim kuruluna uygunluk görüşü vermiş; şirket yönetim kurulu kararıyla dava konusu İhale Şartnamesi oluşturulmuş, Şartnamede, ihalenin onaylanmasına ya da onaylanmamasına ilişkin kararın şirket yönetim kurulu tarafından verileceği belirtilmiştir.
İdari makamlarca tesis edilen tüm işlemlerin idari işlem (idari yargıda denetlenebilir) niteliği taşımaması, ticari teamüllere dayanılarak tesis edilen işlemlerde üstün kamu yararının değil ticari faaliyet gereklerinin esas alınması ve kayyım işlemlerinin idare hukuku ilkelerine göre değil ticaret hukuku ilkelerine göre tesis edilmesi dikkate alındığında, uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargı yerlerine ait olduğu sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davalı idarenin kayyım olarak atandığı özel hukuk tüzel kişisine ait "... AVM" içerisinde "..." markasıyla faaliyet gösteren işletmenin varlıklarının satışı ve anılan yerin kiraya verilmesine yönelik hazırlanan Şartnamenin idari işlem niteliğinde olmadığı, bu nedenle davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, uyuşmazlığın esası incelenmek suretiyle davanın reddine dair verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararında usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz istemlerinin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin 2. fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 22/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.