Danıştay 13. Daire 2022/41 Esas 2022/590 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/41
Karar No:2022/590

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Üniversitesi Rektörlüğü
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: ...Üniversitesi Rektörlüğü Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü’nce 01/12/2020 tarihinde açık ihale usulüyle gerçekleştirilen ... ihale kayıt numaralı “24 Ay Süreli Malzeme Dâhil Yemek Hazırlama Hizmet Alımı İşi” ihalesinin idare tarafından iptal edilmesi işlemine yönelik olarak istekli tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun kabulüne ve idarenin ihalenin iptali kararının iptaline ilişkin 20/05/2021 tarih ve 2021/UH.I-1028 sayılı Kamu İhale Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; ilgili mevzuat uyarınca bütün tekliflerin reddedilerek ihalenin iptal edilmesi konusunda ihale komisyonunun takdir yetkisi bulunduğu, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi belirlenerek ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin komisyon kararlarının onaylanıp onaylanmaması konusunda da ihale yetkilisinin takdir yetkisinin bulunduğu, bu yetki kullanılırken hukuken geçerli seçenekler arasından tercihte bulunulması ve işlemin yapılıp yapılmaması noktasında makûl ve meşru sebepler dikkate alınarak karar verilmesi gerektiği, ihale işlemleri bakımından takdir yetkisinin yargısal denetiminde, temel ihale ilkelerinin gözetileceği, yeterli rekabetin sağlanamaması hâlinde ise ihalenin ana amacının gerçekleşemeyeceği ve dolayısıyla ihaleden beklenen faydanın sağlanamayacağı; ihale yetkilisine ihaleyi onaylama ya da onaylamayarak iptal etme konusunda tanınan yetkinin, ihale işlemlerinin sırf mevzuata uygunluğunu denetlemeye yönelik olmadığı, aynı zamanda ihale konusu işin özelliklerini, benzer işlere ilişkin diğer ihalelerin sonuçlarını ve ihalede oluşan fiyatın piyasa şartlarına uygun olup olmadığını en iyi bilebilecek durumda bulunması nedeniyle ihale yetkilisinin yerindelik denetimi yaparak idare menfaatini koruması amacıyla düzenlendiği; son kez genel bir değerlendirme yaparak idare menfaatini kollamak üzere ihale yetkilisine sözü edilen yetki tanındığı, hem hukuka uygunluk ve hem de yerindelik denetimi yapan ihale yetkilisi tarafından bu konuda alınan idarî kararın yargısal denetiminin de özellik arz ettiği, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 40. maddesi ile ihale yetkilisine ihale komisyonu kararlarını onaylama zorunluluğu getirilmemesi nedeniyle anılan madde ile ihale yetkilisine tanınan yetkinin onaylamama yönünde kullanılması hâlinde bu yetkinin kamu yararına kullanıldığının ispatı bakımından, ihale yetkilisince hukuken kesin delil niteliği taşıyan belgelere dayanılması gibi bir zorunluluk bulunmadığı, ihale komisyonu kararını onaylamama veya ihale iptali işleminin idari davaya konu edilmesi hâlinde, gerek davalı idarenin mahkemeye yapacağı açıklamalar ve sunduğu belgeler ve gerekse mahkemece re'sen yapılacak araştırma sonucunda elde edilen bulgular işlemde kamu yararına aykırılık bulunmadığını ortaya koyar nitelikte ise idarece somut belge sunulmadığından bahisle ihaleyi onaylamama veya ihale iptali işleminin yargı yerince iptal edilmemesi gerektiği, bu itibarla, 4734 sayılı Kanun’un 5. maddesinde yer alan temel ilkelerden rekabetin sağlanması, ihtiyacın uygun şartlarla karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması ilkeleri gözetilerek ihalenin iptal edilmesine ilişkin işlemin iptaline dair dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, her ihalenin kendine özgü şartları olduğu ve daha önce gerçekleştirilen ihaledeki yaklaşık maliyet ve sunulan tekliflerin göz önüne alınmaması gerektiği, Kamu İhale Genel Tebliği uyarınca teklif geçerlilik süresinin şikâyet ve itirazen şikâyete başvuru nedeniyle dolması hâlinde isteklilerin sözleşme imzalama iradelerinin sorgulanması gerektiği, bu durumda ekonomik açından en avantajlı birinci ve ikinci teklif sahibine sözleşmeyi imzalamak isteyip istemedikleri sorularak sürecin tamamlanması gerektiği, personele asgari ücretten fazla ücret verileceğine yönelik düzenleme yapılmadığı, dolayısıyla her personele asgari ücret verilmesinin yeterli olduğu, mevzuatta vasıflı personel için asgari ücretten fazla ücret verilmesini gerektirici düzenleme bulunmadığı, ihale dokümanında personelin çalışma saatlerine yönelik belirleme yapılmamış olsa da işin kesintisiz gerçekleştirilebilmesi için yüklenicinin gerekli tedbirleri almakla yükümlü olduğu, bu bağlamda yüklenici tarafından personelin çalışma ve vardiya saatlerinin planlanmasının mümkün olduğu, kamu ihale mevzuatında ihale yapılması için SGK ile sözleşme yapılmasının zorunlu olduğuna yönelik düzenlemenin bulunmadığı, ihale için ihale onay belgesinde yeterli ödeneğin ayrıldığı, ihalenin iptalinde idare tarafından mevzuata uygun ve somut bir gerekçenin ortaya konulmamış olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
... Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü’nce 01/12/2020 tarihinde açık ihale usulüyle gerçekleştirilen ... ihale kayıt numaralı “24 Ay Süreli Malzeme Dâhil Yemek Hazırlama Hizmet Alımı İşi” ihalesi gerçekleştirilmiştir.
İhaleye 19 (on dokuz) istekli teklif sunmuş, ihale komisyonun 22/01/2021 tarihli kararıyla 13 (on üç) isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına, ekonomik açından en avantajlı teklif verenin ... Teknik Isıtma Soğutma İnşaat Taahhüt İhtiyaç Maddeleri Pazarlama Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi, ekonomik açından en avantajlı ikinci teklif verenin ise ... Gıda iş ortaklığı olarak belirlenmesine karar vermiştir.
Anılan komisyon kararına karşı ... iş ortaklığı tarafından ... tarih ve ... sayılı dilekçeyle itirazen şikâyet başvurusunda bulunulması üzerine 17/03/2021 tarih ve 2021/UH.I-615 sayılı Kurul kararıyla ... Teknik Isıtma Soğutma İnşaat Taahhüt İhtiyaç Maddeleri Pazarlama Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin, ... Gıda iş ortaklığı’nın ve .. İaşe İnşaat Turizm Gıda Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve başvuru sahibinin teklifinin değerlendirmeye alınmasına karar verilmiştir.
17/03/2021 tarih ve 2021/UH.I-615 sayılı Kurul kararı üzerine ihale komisyonu tarafından 16/04/2021 tarihli düzeltici ihale komisyonu kararı alınarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 39. maddesi uyarınca bütün tekliflerin reddine ve ihalenin iptaline karar verilmiştir. ... iş ortaklığı tarafından ihalenin iptali yolundaki düzeltici komisyon kararına karşı ... tarih ve ... sayılı dilekçeyle itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuş ve bu başvuru üzerine 20/05/2021 tarih ve 2021/UH.I-1028 sayılı Kurul kararıyla idarenin ihalenin iptali kararının iptaline karar verilmiştir.
Bunun üzerine dava konusu Kurul kararına karşı bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 5. maddesinin 1. fıkrasında, "İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur."; 39. maddesinde, "İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi hâlinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması hâlinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir."; kurallarına yer verilmiş, 40. maddesinde de, 37 ve 38. maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihalenin, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılacağı, ihale komisyonunun gerekçeli kararını belirleyerek ihale yetkilisinin onayına sunacağı, kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanlarının, teklif edilen bedellerin, ihalenin tarihinin ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığının, ihale yapılmamış ise nedenlerinin belirtileceği, ihale yetkilisinin, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylayacağı veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal edeceği, ihalenin; kararın onaylanması hâlinde geçerli, iptal edilmesi hâlinde ise hükümsüz sayılacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuat düzenlemelerine göre, ihale komisyonu kararlarının onaylanıp onaylanmaması konusunda ihale yetkilisinin takdir yetkisinin bulunduğu, bu yetki kullanılırken hukuken geçerli seçenekler arasından tercihte bulunulması ve işlemin yapılıp yapılmaması noktasında makûl ve meşru sebepler dikkate alınarak karar verilmesi gerektiği, ancak ihale yetkilisinin takdir yetkisinin sınırsız olmadığı, ihale işlemleri bakımından takdir yetkisinin yargısal denetiminde, temel ihale ilkelerinin gözetileceği anlaşılmaktadır.
Hem hukuka uygunluk, hem de yerindelik denetimi yapan ihale yetkilisi tarafından bu konuda alınan idarî kararın yargısal denetimi de özellik arz etmektedir. Başka bir anlatımla, 4734 sayılı Kanun'un 40. maddesi ile ihale yetkilisine ihale komisyonu kararlarını onaylama zorunluluğu getirilmemesi nedeniyle anılan madde ile ihale yetkilisine tanınan yetkinin onaylamama yönünde kullanılması hâlinde bu yetkinin kamu yararına kullanıldığının ispatı bakımından, ihale yetkilisince hukuken kesin delil niteliği taşıyan belgelere dayanılması gibi bir zorunluluk bulunmamakta ise de ihale komisyonu kararını onaylamama veya ihale iptali işleminin idarî davaya konu edilmesi hâlinde, idarenin takdir yetkisinin denetlenebilmesi için ihalenin iptalini gerektiren mâkûl ve meşrû sebeplerin idare tarafından ortaya konulması gerekmektedir. İdare tarafından ileri sürülen sebeplerin hukuka uygunluğunun 4734 sayılı Kanun'un 5. maddesinde yer alan temel ilkeler ve hukukî güvenirlik, idarî istikrar gibi ilkeler de göz önüne alınarak idarî yargı yerlerince denetleneceği açıktır.
Dava dosyasının incelenmesinden, ihale yetkilisince 16/04/2021 tarihli işlemle uyuşmazlık konusu ihalenin iptaline karar verildiği, ihalenin iptali kararında çeşitli gerekçelere yer verildiği, ancak Kamu İhale Genel Tebliği uyarınca tekliflerin geçerlilik süresinin şikâyet ve itirazen şikâyet nedeniyle dolması hâlinde ekonomik açından en avantajlı birinci ve ikinci teklif sahibinin sözleşmeyi imzalama iradelerinin sorgulanması, her ihalelerin kendi şartları içinde değerlendirilmesi gerektiği ve bu nedenle her ihale için farklı tekliflerin sunulabileceği, idari şartname ve teknik şartnamede hukuka aykırı düzenlemelerin bulunmadığı göz önüne alındığında bu gerekçelerin mâkûl ve meşrû gerekçeler olmadığı, bununla birlikte 22/01/2021 tarihli ihale komisyonu kararında ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin teklifinin 18.754.928,00-TL, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifin 19.454.928,00-TL olduğu, ancak bu tekliflerin 17/03/2021 tarih ve 2021/UH.I-615 sayılı Kurul kararıyla değerlendirme dışı bırakılması yönünde düzeltici işlem belirlemesine karar verildiği, anılan Kurul kararı uyarınca ekonomik açıdan en avantajlı teklifin 23.175.603,76-TL olduğu, bu durumda ise hem hukukîlik hem de yerindelik denetimi yapan ihale yetkilisinin Kurul kararı nedeniyle ortaya çıkan 4.420.675,76-TL tutarındaki maliyet farkını göz önüne alarak ihalenin iptaline karar verdiği, ancak Dairemizin 22/02/2022 tarih ve E:2022/38, K:2022/589 sayılı kararıyla 17/03/2021 tarih ve 2021/UH.I-615 sayılı Kurul kararına karşı açılan davada ... iş ortaklığının teklifinin değerlendirilmeye alınmasına yönelik kısmının reddine, en avantajlı teklif sahibi olan ... Teknik Isıtma Soğutma İnşaat Taahhüt İhtiyaç Maddeleri Pazarlama Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına yönelik kısmının ise iptaline karar verildiği, anılan karar sonrasında oluşan yeni hukuki durum çerçevesinde ihale yetkilisinin ihaleyle ilgili yeniden bir değerlendirme yapabileceği açık olmakla birlikte işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla idarenin ihaleyi iptal gerekçelerinin hukuka uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, anılan işlemin iptali yolundaki temyize konu Mahkeme kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ...-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. ...-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
6. Posta giderleri avansından artan tutar ile istemi hâlinde kullanılmayan ...-TL yürütmeyi durdurma harcının davalı idareye iadesine,
7. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
8. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 22/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.