Danıştay 2. Daire 2017/4245 Esas 2022/651 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/4245
Karar No : 2022/651

DAVACI : ... Sendikası
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU : Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin;
1. maddesi ile Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’nin 4.maddesinin 1.fıkrasının (g) ve (i) bentlerine eklenen “ve sözlü” ibaresinin,
5. maddesi ile anılan yönetmeliğin 11. maddesinde yapılan değişikliğin,
7.maddesi ile anılan yönetmeliğin 13. maddesinin 1. fıkrasında yapılan değişikliğin,
8.maddesi ile anılan yönetmeliğin 14. maddesinin 2. fıkrasında yapılan değişikliğin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu yönetmelik hükümleri ile, tüm kadrolar bakımından görevde yükselme suretiyle atanabilmek için yazılı ve sözlü sınavda başarılı olunması şartının getirildiği ancak sözlü sınavların objektif kriterlerden çok sübjektif kanılarla değerlendirme yapılan sınavlar olduğu, bu uygulamanın adaylar için eşit koşullarda nesnel bir uygulama olmadığı, anılan düzenlemelerin Anayasanın 2. maddesinde belirtilen hukuki güvenlik ilkesine aykırı olduğu, öte yandan liyakatli olanın seçilmesini engellediği, DMK’nın 3/C bendinde yer alan liyakat ilkesine aykırı olduğu ve sözlü sınav düzenlemesinin objektiflikten uzak, kişisel saiklerle değerlendirme yapılmasına neden olacak hakkaniyete aykırı sonuçlar doğurmaya müsait bir düzenleme olduğu iddia edilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
İdare tarafından; personelin ehliyet ve başarısının tespiti amacıyla meslek içindeki ilerleme ve yükselmelerinde genel düzenleme yetkisine dayanılarak koşullar belirlendiği, anılan düzenlemelerin bu çerçevede hazırlandığı, iptali talep edilen yönetmelik hükümlerinin 17/10/2016 günlü, 9380 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik ile yapılan değişiklikler kapsamında Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik ile uyum sağlanması amacıyla getirildiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ: ...
DÜŞÜNCESİ: Yasal dayanaktan yoksun davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI: ...
DÜŞÜNCESİ : Anayasanın 124. maddesinde; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkartabileceği hüküm altına alınmıştır.
Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin dayanağı olan 657 sayılı Yasa’nın “Temel İlkeler” başlıklı 3. maddesinde, “Sınıflandırma”, ”Kariyer” ve “Liyakat” ilkeleri bu Kanunun temel ilkeleri olarak belirlenmiştir.
657 sayılı Yasa, devlet memurluğunu bir meslek olarak kabul etmekte ve bunlara, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlanmasını, sınıflar içinde ilerleme ve yükselme işlemlerinin liyakat sistemine dayandırılmasını öngörmektedir. Yukarıda adı geçen Genel Yönetmeliğin 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiştir.
İdarenin, memurların üst görevlere yükselmesini belirli şartlara bağlama konusunda takdir yetkisi bulunduğu kuşkusuz olup; bu yetkinin hukukun genel ilkelerine, üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olarak kullanılması halinde iptali söz konusu olacaktır.
Dava konusu yönetmelik ile sayılan kadrolara, görevde yükselme suretiyle atanacaklar için yazılı ve sözlü sınavda başarılı olma koşulunun getirildiği anlaşılmaktadır. Yönetmeliklerin genel sistematik yapısına bakıldığında, yazılı ve sözlü sınavların ikisinin birlikte başarılması, belirlenen görevlere atanabilmenin temel koşulu olarak belirlenmiştir.
Sözlü sınav, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, bilgi ve liyakati ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bu çerçevede, sözlü sınavın temel amacı, yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde tespit edilenler arasından en başarılı adaydan başlayarak en uygun olanların seçilmesidir.
Buna göre bazı unvanların yürüttükleri görevin önem ve özelliği dikkate alındığında, bu kadrolara atanacakların, mesleğin gerektirdiği bilginin ölçülmesi amacıyla yapılacak yazılı sınav yanında, mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olup olmadıklarının tespiti açısından tamamlayıcı nitelik taşıyan sözlü sınav ile başarı puanlarının belirlenmesi hususlarına yönelik getirildiği anlaşılan dava konusu düzenlemelerde hukuka ve hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY :
Davacı sendika tarafından; Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin; 1. maddesi ile Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’nin 4.maddesinin 1.fıkrasının (g) ve (i) bentlerine eklenen “ve sözlü” ibaresinin, 5. maddesi ile anılan yönetmeliğin 11. maddesinde yapılan değişikliğin, 7.maddesi ile anılan yönetmeliğin 13. maddesinin 1. fıkrasında yapılan değişikliğin, 8.maddesi ile anılan yönetmeliğin 14. maddesinin 2. fıkrasında yapılan değişikliğin iptali istemiyle görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 124. maddesinin davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan haliyle Başbakanlık, Bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerine kendi görev alanlarını ilgilendiren konularda yönetmelik çıkarma yetkisi verilmiştir. İdareler bu yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarabilecekleri gibi, kamu hizmetinin daha etkin ve verimli yürütülmesi amacıyla yönetmeliklerde değişiklikler de yapabilirler. Yönetmeliklerin, "Anayasa, Yasa ve hukukun genel ilkelerine aykırı hükümler içermemesi" ve "öngörülen şekil şartına uyularak çıkarılması" dışında, söz konusu düzenleme yetkisinin kullanılmasına kamu hukuku yönünden herhangi bir engel bulunmadığı açıktır.
Bir hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde, alt düzeydeki normların, yürürlüklerini üst düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Normlar hiyerarşisinin en üstünde evrensel hukuk ilkeleri ve Anayasa bulunmakta ve daha sonra gelen kanunlar yürürlüğünü Anayasa'dan, yönetmelikler ise yürürlüğünü kanunlardan almaktadır. Dolayısıyla; bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
15/03/1999 günlü, 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan şekliyle "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak, Devlet memurları ile 08/06/1984 günlü, 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamındaki kamu iktisadi teşebbüslerinde görev yapan sözleşmeli personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu, "Dayanak" başlıklı 3. maddesinde, bu Yönetmeliğin 657 saylı Devlet Memurları Kanunu ile 217 sayılı Devlet Personel Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine dayanılarak hazırlandığı belirtilmiştir.
Yönetmeliğin "Sınav şartı" başlıklı 8. maddesinde, "Görevde yükselme veya unvan değişikliği suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları gerekir." kuralına; "Sözlü sınav" başlıklı 12/A maddesinde, "Yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının beş katına kadar aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.
İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;
a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi,
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu,
d) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
e) Genel kültürü ve genel yeteneği,
f) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden en az yetmiş puan alanlar başarılı sayılır." kuralına; "Başarı sıralaması" başlıklı 12/B maddesinde, "Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro veya pozisyon sayısı kadar atama yapılmasında başarı puanı esas alınır. Başarı puanı, yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması esas alınmak suretiyle tespit edilir ve kurumların resmi internet sitesinde ilan edilir.
Başarı puanlarının eşit olması hâlinde, sırasıyla;
a) Hizmet süresi fazla olanlara,
b) Daha üst öğrenimi bitirmiş olanlara,
c) Üst öğrenim mezuniyet notu yüksek olanlara,
öncelik verilmek suretiyle, en yüksek puandan başlamak üzere başarı sıralaması belirlenir.
Görevde yükselme sınavında başarılı olmalarına rağmen, ilan edilen kadro veya pozisyon sayısı nedeniyle ataması yapılamayacak personelden en fazla asıl aday sayısı kadar personel, kurumlarca ihtiyaç duyulması halinde başarı sıralaması listesinde yedek olarak belirlenebilir." kuralına yer verilmiştir.
Aynı Yönetmelik'in "Görevde yükselme yönetmelikleri" başlıklı 15. maddesi ile kurumlara kendi görevde yükselme yönetmeliklerini çıkarma konusunda yetki verilmiş ve düzenleme yapılacak konuların çerçevesi de belirlenmiş olup, Geçici 12. maddesinde ise, Kurumların, görevde yükselme ve unvan değişikliği yönetmeliklerini bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç altı ay içerisinde Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşünü alarak bu Yönetmeliğe uygun hale getireceği, Kurum yönetmelikleri yürürlüğe konuluncaya kadar mevcut yönetmeliklerinin bu Yönetmeliğe aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edileceği ve söz konusu yönetmelikler yürürlüğe konuluncaya kadar, bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde uygulama yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğe dayanılarak, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığında görev yapan personelin görevde yükselme ve unvan değişikliğine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla hazırlanan Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği, 24/12/2014 günlü, 29215 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur.
Dava konusu Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 04/10/2017 günlü, 30200 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile değişik "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin (g) bendinde, Görevde yükselme sınavı; bu yönetmelik hükümlerine göre görevde yükselme suretiyle atanacakların belirlenmesi amacıyla yapılan yazılı ve sözlü sınavı, (i) bendinde, unvan değişikliği sınavı; en az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ilişkin görevlere atanacakların belirlenmesi amacıyla yapılan yazılı ve sözlü sınavı olarak tanımlanmış olup, "Sınav Şartı" başlıklı 11. maddesinde, "görevde yükselme suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları gerekir" hükmüne; "Sözlü sınav" başlıklı 13. maddesinde, "(1) Yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro sayısının beş katına kadar aday sözlü sınava alınır.
(2) Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.
(3) İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;
a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi,
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu,
ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
d) Genel kültürü ve genel yeteneği,
e) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
esas alınarak yüztam puan üzerinden değerlendirilir.
(4) Her kurul üyesinin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden en az yetmiş puan alanlar başarılı sayılır." hükmüne; "Başarı sıralaması" başlıklı 14. maddesinde ise, "Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro sayısı kadar veya Bakanlıkça tercih alınması durumunda, personelce tercihte bulunulan boş kadrolara atama yapılmasında başarı puanı esas alınır.
(2) Başarı puanı; yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması esas alınarak belirlenir.
(3) Başarı puanı, sınavların yapıldığı tarihten itibaren en geç otuz gün içinde Bakanlığın resmi internet sitesinde ilan edilir.
(4) Yapılan puanlama sonunda eşitlik olması durumunda, sırasıyla;
a) Hizmet süresi fazla olanlara,
b) Daha üst öğrenimi bitirmiş olanlara,
c) Üst öğrenim mezuniyet notu yüksek olanlara,
öncelik verilir.
(5) Sınavı kazanmasına rağmen ilan edilen kadro sayısı nedeniyle ataması yapılamayacak personelden en fazla asıl aday sayısı kadar personel, Bakanlıkça ihtiyaç duyulması halinde başarı sıralaması listesinde yedek olarak belirlenebilir." hükmüne yer verilmiştir.
Tüm bu düzenlemelerin, dayanağı olan ve dava açma tarihinde yürürlükte bulunan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümleriyle birlikte incelenmesinden; davalı idarenin takdir yetkisi çerçevesinde, Genel Yönetmeliğin görevde yükselme sınavının niteliğine ve kapsamına ilişkin 8. maddesi, sözlü sınava ilişkin 12/A maddesi, başarı sıralamasına yönelik 12/B maddesinde yer alan hükümlere paralel olarak dava konusu Yönetmelikte sözlü sınavın yapılış usulünün benzer şekilde düzenlendiği göz önüne alındığında; üst hukuk normlarına uyumlu bir şekilde hazırlanıp yürürlüğe giren düzenlemelerde hukuka, hizmetin gereklerine, kamu yararına ve Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümlerine aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Aşağıda dökümü yapılan ...-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, artan posta ücretinin davacıya iadesine,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 22/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.