Danıştay 8. Daire 2018/1508 Esas 2022/1107 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/1508
Karar No : 2022/1107

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Grup San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Beykoz İlçesi hudutlarında davacı şirket uhdesinde bulunan ... sicil sayılı II - a grubu maden işletme ruhsat sahası için istenen, orman izninin reddine ilişkin İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Kanlıca Orman İşletme Müdürlüğü'nün ... gün ve ... sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararda; İR:... sayılı ruhsat alanı içindeki 9881m² alan için eski ruhsat sahibi tarafından yapılan müracaat üzerine ... tarihli ... sayılı işlemle izin verildiğinin görüldüğü, bu duruma göre, davalı idarece, davacının başvurusu üzerine yukarıda metnine yer verilen Kanunlara göre, daha önce aynı ruhsat alanı için izin verildiği, kazanılmış hakların korunması gerektiği de dikkate alınarak izin talebinin değerlendirilmesi gerekirken, kanunda sayılmayan bir nedene dayanılarak izin talebinin reddi işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; izin talep edilen alan ile ilgili olarak düzenlenen 23.11.2016 tarihli izin raporu ile; talep konusunun, evrak ve arazi üzerinde yapılan inceleme sonucu, orman bütünlüğünü bozduğundan teknik ormancılık çalışmaları bakımından sakınca doğuracağı, talep edilen alana ait yol güzergahının ruhsat sınırı kabul edilerek koordinatlandırıldığı, anayol bağlantısı bulunmadığından talep edilen alana ulaşımın sözkonusu olamayacağı ve ayrıca sahanın ... ve ... Mahallelerine yakın mesafede olması sebebi ile orman-halk ilişkilerini olumsuz etkileyeceğinden sosyal problemlere neden olacağından davacı şirket adına İR:... nolu Ruhsat Sahasına istinaden 49.858,10 m² maden işletme, 4.941,67 m² kırma-eleme tesisi ve 13.935,02 m² altyapı tesis izin talebinin, 6831 Sayılı Kanun'un 16. maddesine göre izin verilmesinde sakınca bulunacağı yolunda değerlendirmelere yer verildiği ve dava konusu işlemin bu değerlendirmeler doğrultusunda tesis edildiğinin görüldüğünü, ormanların korunması ve madencilik faaliyetinin ormana zarar verip vermediğinin takibi bakımından, idareye tanınan takdir yetkisi çerçevesinde,
davacı şirketin izin talebinin reddine ilişkin dava konusu işlemde kamu yararı kapsamında hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptaline yönelik istinaf başvurusuna konu mahkeme kararında ise hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun kabulüne, ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, daha önce izin verilen alanın da ... ve ... Köyü hudutlarında olduğunu ve bu durumun sosyal problemlere neden olmadığını; sahanın ve köylerin yeri değişmediğine göre bölge idare mahkemesince verilen kararın gerekçesinin inandırıcı olmadığını, idareye kanunla tanınan takdir hakkının gerekçelerinin hukuken geçerli ve somut bilgi, belgelere dayanması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul İli, Beykoz İlçesi sınırları dahilinde bulunan sicil:... (İR:... )sayılı II-a Grubu Maden İşletme ruhsatının 30.04.2002 tahinde ... Madencilik ve Taşımacılık A.Ş. tarafından devir aldığı, sonrasında şirketin unvan değişikliği yaparak ... Grup San. ve Tic. A.Ş. adını aldığı, ruhsatın sahası içinde bulunan 49.858,10 m² işletme, 4.941,67 m² kırma-eleme tesisi ve 13.935,02 m² altyapı tesis izni talebinde bulunduğu, ... tarihli, ... sayılı işlemle ve "izin talep edilen alan ... ve ... Mahallelerine yakın mesafede olması sebebiyle sosyal problemlere neden olacağından izin verilmesinde sakınca olacağı ve görüntü, gürültü ve toz kirliliğine sebep olacağı kanaati ile talebin değerlendirilmediği" sebebiyle talebin idarece reddi üzerine bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İR:... sayılı ruhsat alanı içindeki 9881m² alan için eski ruhsat sahibi tarafından yapılan müracaat üzerine ... tarihli ... sayılı işlemle 02.12.2007 tarihinde orman izni verildiği görülmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
3213 sayılı Maden Kanunu'nun "Madencilik Faaliyetlerinde İzinler" başlıklı 7. maddesinin 4. fıkrasında "Devlet ormanları içinde yapılacak maden arama ve işletme faaliyetleri ile bu faaliyetler için zorunlu ve ruhsat süresine bağlı olarak yapılan geçici tesislere 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu hükümlerine göre izin verilir." hükmü yer almıştır.
6831 sayılı Orman Kanunu'nun değişik 16. maddesinde; "Devlet ormanları içinde maden aranması ve işletilmesi ile madencilik faaliyeti için zorunlu; tesis, yol, enerji, su, haberleşme ve altyapı tesislerine, fon bedelleri hariç, bedeli alınarak Çevre ve Orman Bakanlığınca izin verilir. Ancak, temditler dahil ruhsat süresince müktesep haklar korunmak kaydı ile Devlet ormanları sınırları içindeki tohum meşcereleri, gen koruma alanları, muhafaza ormanları, orman içi dinlenme yerleri, endemik ve korunması gereken nadir ekosistemlerin bulunduğu alanlarda maden aranması ve işletilmesi, Çevre ve Orman Bakanlığının muvafakatine bağlıdır. Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin; baraj, gölet, liman ve yol gibi yapılarda dolgu amaçlı kullanacağı her türlü yapı hammaddesi üretimi için yapacağı madencilik faaliyetleri ile zorunlu tesislerinden bedel alınmaz." hükmüne yer verilmiştir.
18/04/2014 tarih ve 28976 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Orman Kanununun 16 ncı Maddesinin Uygulama Yönetmeliği'nin "İnceleme ve Değerlendirme " başlıklı 5. maddesinde; "(1) Bölge müdürlüğü yapılan müracaatı öncelikle evrak üzerinde inceler, eksiklikler varsa, on işgünü içinde müracaat sahibine bildirir. Eksiklikler tamamlanıncaya kadar talep değerlendirmeye alınmaz. Evrakın tam olması halinde heyet tarafından arazi üzerinde gerekli incelemeler yapılarak, talebin Devlet ormanlarına isabet eden kısımları için ön izin veya kesin izin raporu düzenlenir.
....
(3) Değerlendirme Komisyonunun görev alanındaki; muhafaza ormanları, gen koruma alanları, tohum meşcereleri, orman içi dinlenme yerleri ile endemik ve korunması gereken nadir ekosistem alanlarına isabet eden maden işletme, tesis ve altyapı tesisi izin müracaatları ile muhafaza ormanlarındaki ruhsat talepleri bölge müdürlüğünce müracaat evrakı ve düzenlenen tutanak ile birlikte Genel Müdürlüğe gönderilir. Talebin bir kısmının Değerlendirme Komisyonunca değerlendirilmesi gerektiği durumlarda talep bir bütün olarak ele alınır.
" düzenlemesi yer almıştır.
2577 sayılı Kanun'un 31. maddesiyle yollamada bulunulan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Bilirkişi İncelemesi" başlıklı beşinci bölümünde yer alan 266. maddesinde, mahkemenin çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verileceği, hâkimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamayacağı; 273. maddesinde, mahkemenin bilirkişinin görevlendirilmesine ilişkin kararında inceleme konusunun bütün sınırlarıyla açıkça belirlenmesine ve bilirkişinin cevaplaması gereken sorulara ilişkin hususlara yer vermek zorunda olduğu; 279. maddesinde bilirkişi raporunun gerekçeli olması gerektiği, bilirkişinin hukuki değerlendirmelerde bulunamayacağı; 281. maddesinde mahkemenin gerçeğin ortaya çıkması için gerekli görürse yeni görevlendireceği bilirkişi aracılığıyla tekrar inceleme de yaptırabileceği; 282. maddesinde ise hâkimin bilirkişinin oy ve görüşünü diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendireceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME
İdarece izin talep edilen sahanın yerleşim yerlerine yakın mesafede olması sebebi ile orman-halk ilişkilerini olumsuz etkileyeceğinden sosyal problemlere neden olacağı gerekçesiyle işlem tesis edildiği ancak aynı saha için daha evvel başka bir şirket adına izin verildiği de görüldüğünden, izin talep edilen sahanın yerleşim yerlerine olan uzaklığı da dikkate alındığında, madencilik faaliyeti için verilecek iznin çevreye vereceği zararlar açısından, keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle açıklığa kavuşturulması gerekmekte olup; Mahkemece belirlenecek bilirkişi heyetinin çevre, orman ve maden mühendislerinden oluşması gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, eksik incelemeye dayalı olarak verilen Mahkeme kararını inceleyerek karar veren dava konusu işlemin iptali yönündeki kararına yönelik istinaf isteminin kabulüne, davanın reddine ilişkin temyize konu Bölge Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2.... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 23/02/2022 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.