Danıştay 6. Daire 2018/8873 Esas 2022/2091 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/8873
Karar No : 2022/2091


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Genel Müdürlüğü-…
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarihli, E:… , K:… sayılı kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Giresun ili, Keşap ilçesi, … Köyü, … mevki, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin yapı ruhsatı ve işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali talebiyle yapılan başvurunun reddine dair … tarihli, … sayılı Keşap Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işlemi ile söz konusu işletme için verilen yapı ruhsatı ile işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; dava dosyasındaki bilgi ve belgeler ile yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, Karayolları Genel Müdürlüğü … . Bölge Müdürlüğünün … tarihli, … sayılı yazısı ile davaya konu parsel üzerinde mesken niteliğinde yapı inşa edilmesine uygun görüş verildiği, söz konusu parselin imar planında turizm yerleşme alanları başlığı altında yer alan ikincil konut alanında kalması nedeniyle bu parselde yapılacak mesken nitelikli yapıların da turizm ve ticaret amacı taşıdığı, dolayısıyla bu alanda yapılacak mesken nitelikli yapı için verilmiş olan uygun görüşün, kullanım amacı ve şeklinin benzer olması karşısında yapının apart otel olarak kullanımı için de geçerli olacağı, bu durumda söz konusu taşınmaz için davalı idarenin uygun görüşü doğrultusunda verilen yapı ruhsatında, buna bağlı olarak verilen işyeri açma ve çalışma ruhsatında ve söz konusu ruhsatların iptal edilmesi talebiyle yapılan başvurunun reddine dair işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlemler hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Plan değişikliğinin yapıldığı tarihte Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin yürülükte olduğu ve ilgili Yönetmelikte ikincil konut alanı kullanımı bulunmadığı ve apart oteller için ayrı bir lejant gösterimi getirildiğinden plan değişikliğinin yürürlükteki Yönetmeliğe aykırı şekilde yapıldığı, apart otellerin ticari nitelikte yapılar olduğu ve Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik uyarınca karayolu sınır çizgisine 25 metre mesafede olması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Giresun ili, Keşap ilçesi, … Köyü, … mevkiinde yer alan, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz 02.02.2001 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planında TAKS:0.20, KAKS:0.50, ayrık nizam 2 kat yapılaşma koşulunda ikincil konut alanı olarak ayrılmış, Keşap Belediye Başkanlığı tarafından parselde konut yapılması için 04.10.2012 tarihli yazı ile Karayolları Genel Müdürlüğünden Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesislere Hakkında Yönetmelik uyarınca uygun görüş alınmış ve 31.12.2012 tarihinde mesken amaçlı konut yapımı için yapı ruhsatı düzenlenmiştir.
13.12.2014 tarihinde, 02.02.2001 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planında değişiklik yapılmış, dava konusu taşınmaz TAKS:0.20 , emsal 0.40, Yençok: 9.50 metre yapılaşma koşulunda turizm ikincil konut alanı olarak belirlenmiş ve 31.12.2014 tarihinde yapı ruhsatında değişiklik yapılarak kullanım amacı apart otel olarak değiştirilmiştir.
Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından, komşu parsellerin malikleri tarafından dava konusu taşınmazın karayolları kenarında yapılacak tesislerde uyulması gereken çekme mesafelerine aykırı olarak inşa edildiği gerekçesiyle gelen şikayetler üzerine apart otelin mesken olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığı ve çekme mesafesinin 25 metre olması gerektiğinden Keşap Belediye Başkanlığından inşaatın durdurulması istenilmiş, Keşap Belediye Başkanlığı tarafından Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik uyarınca apart otelin mesken olarak değerlendirileceği gerekçesiyle başvuru ret edilmiş, bunun üzerine söz konusu apart otel için düzenlenen yapı ruhsatı ve işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 21. maddesinde, “Bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26. maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden yapı ruhsatiyesi alınması mecburidir.” hükmüne yer verilmiştir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 18.maddesinde, "Belediye sınırları içinde bulunan karayolu kenarındaki yapı ve tesisler" başlığı altında, belediye sınırları içindeki karayolları kenarında yapılacak veya açılacak 17 nci maddede sayılan yapı ve tesisler için; a) Belediyelerden izin alınması, b) Belediyelerce bu iznin verilmesinde, trafik güvenliği bakımından bu tesisler hakkındaki Yönetmelikte belirlenen şartların yerine getirilmesini sağlamaları ve ayrıca Karayolları Genel Müdürlüğünün yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayolu kenarında yapılacak ve açılacak olanların bu yollara bağlantıları için bu Genel Müdürlüğün ilgili bölge müdürlüğünden uygun görüş almaları zorunludur. İzinsiz yapılan bu gibi tesislerin yapımı ve işletilmesi yetkililerce durdurulacağı gibi,yönetmelikteki şartlar yerine getirilmeden işletme izni verilmez ve bağlantı yolu, her türlü gider sorumlulara ait olmak üzere yolun yapım ve bakımı ile ilgili kuruluşlarca ortadan kaldırılır." hükmüne yer verilmiştir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 17 ve 18 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmış olan Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmeliğin "Amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinde, "Karayollarının her iki tarafında karayollarına bağlantıyı sağlayacak geçiş yolları yönünden akaryakıt istasyonları, servis istasyonları, akaryakıt dolum istasyonları, sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG/CNG) dolum ve ikmal istasyonları, tehlikeli madde depoları, umuma açık park yerleri, umuma açık garaj, yolcu terminali (otogar), yük terminali (nakliyat ambar ve depoları), fabrika, işhanı, çarşı, pazar yeri, toptancı hal, sinema, tiyatro ve benzeri eğlence yerleri, turistik yapı ve tesisler, malzeme ocak ve harmanları, maden ve petrol şantiye-ocak ve tesisleri, araç bakım-onarım-teşhir ve satış yerleri, otel, motel, lokanta, kahvehane, ticari bina, hububat-tütün-fındık-pancar ve benzeri tarım ürünleri depoları, besi çiftliği ve ahırlar, yolcu indirme-bindirme yerleri (durak), sürücü kurs yerleri, eğitim-sağlık-spor-dini-kültürel ve benzeri amaçlı kamu ve özel yapılar ile bunların sosyal tesisleri, üretme çiftlikleri, havuzlar, sabit kantarlar, trafolar, meskenler ile trafik güvenliğini etkileyecek her türlü yapı ve tesislerin, b) Karayollarının her iki tarafında sınır çizgisine elli metre mesafe içinde olup geçiş yolları ile karayoluna bağlantı yapmaksızın (a) bendinde sayılan yapı ve tesislerin , yapılması, açılması, işletilmesi veya tadil edilmesinde karayolu trafik güvenliğinin sağlanması amacına yönelik olarak aranacak usul, esas ve şartları kapsar." düzenlemesine yer verilmiş. Aynı Yönetmeliğin "Tanımlar" başlıklı 3.maddesinin 15. fıkrasında, "Turistik Yapı ve Tesisler : Konaklama, spor, dinlenme, eğlence ve tedavi amacı ile geliştirilmiş birimleri olabilen Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli açık veya kapalı tesislerdir." şeklinde , 33. fıkrasında, "Meskenler : Tamamı ikamet amacı ile kullanılan yapılardır. Meskenler bünyesinde veya yakın civarında ticari amaçlı olmayan sundurma, yüzme havuzu, ağıl, ahır, kümes ve benzeri yapılar bu Yönetmeliğin uygulanmasında mesken gibi değerlendirilir." şeklinde tanımlanmıştır.
Aynı Yönetmeliğin "Yapı Yaklaşma Mesafesi" başlıklı 41. maddesinde, "Tesisler bünyesindeki yapıların cephe hattı ile karayolu sınır çizgisi arasındaki mesafe; (...) b) Her türlü yer altı depoları ile akaryakıt ve (LPG/CNG ) istasyonları,akaryakıt ve sıvılaştırılmış gaz dolum istasyonları,umuma açık park yerleri ve garajlar, yolcu ve yük terminalleri, atölye, fabrika, işhanı, çarşı, pazaryerleri, ticari bina, sinema ,tiyatro, gazino gibi eğlence yerleri, turistik yapı ve tesisler, müstakil olarak yapılan otel-motel lokanta ve kahvehaneler, araç bakım ve onarım yerleri ,araç teşhir ve satış yerleri, hububat, fındık, tütün, pamuk, pancar vb. tarım ürünlerinin muhafaza edildiği kapalı depolar,sürücü kurs yerleri,toptancı hal ,üretme-besi çiftliği ve ahırlar ,maden ve petrol şantiye, ocak ve tesisleri,havuzlar,sabit kantarlar,eğitim,sağlık,dini ye kültürel vb. kamu ve özel yapılar ile yukarıda sayılan tesislere ait her türlü ana binalar ve sundurmalar için en az 25 metre,
c) Her türlü tarım ürünlerinin depolandığı, yıkama, kurutma, yükleme ve boşaltma işlemlerinin yapıldığı açık sahalar, bekçi kulübesi, akaryakıt pompaları, sıvılaştırılmış gaz pompa ve kaideleri, mekanize hale getirilmemiş yükleme ve boşaltma rampaları, büfe vb. ikinci derece yapılar ve meskenler için en az 5 metredir.
Temel kullanım amacı mesken olmakla birlikte, meskenler bünyesinde yer alan ve alanı mesken normal kat alanını geçmeyen bakkal, manav, kasap, lokanta, kahvehane, muayenehane, büro, eczane gibi ticari faaliyetlerin yapıldığı yerler ile mescit, sendika, dernek, vakıf vb. kuruluşların faaliyetlerinin yürütüldüğü bölümleri bulunan yapılar da bu maddenin uygulanmasında mesken gibi değerlendirilir.
Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce onaylanmış ve yürürlükte olan 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarında yer alan yapı yaklaşma mesafelerine ilişkin hükümler saklıdır." düzenlemesine yer verilmiştir.
Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmeliğin “Apart Oteller” başlıklı 24. maddesinde de, “Apart oteller; mesken olarak kullanılmaya elverişli bağımsız apartman ya da villa tipinde inşa ve tefriş edilen, müşterinin kendi yeme ve içme ihtiyacını karşılayabilmesi için gerekli teçhizat ile donatılan ve otel olarak işletilen tesislerdir.
Apart oteller; belgeli bir otel veya tatil köyü veya turizm kompleksi yatırım veya işletmesi bütünü içinde yer alabildiği gibi en az on üniteden oluşacak şekilde, bir tesis bünyesinde bulunma zorunluluğu olmadan "müstakil apart otel'' adı altında müstakilen de düzenlenebilir.” kuralına yer verilmiştir.
14.06.2014 tarihinde yürürlüğe giren ve halen yürürlükte olan Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinde "ikincil konut alanları" ile ilgili olarak herhangi bir açıklama ve gösterime yer verilmemiş, aynı Yönetmeliğin ekinde (EK-1d) turizm alanları başlığı altında "apart otel" gösterimine yer verilmiştir. Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik ekinde (EK2-Lejant 1/1000) "turizm yerleşme alanları" başlığı altında Turizm 2. Konut Yerleşme Alanları gösterimine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuatın beraber değerlendirilmesinden, meskenlerin tamamen ikamet amaçlı yapılar olduğu, apart otelin ise misafirlerin yeme içme ihtiyaçlarının kendileri tarafından karşılandığı otel tiplerinden biri olduğu anlaşılmaktadır. Karayolları kenarında yapılacak ve açılacak her türlü yapı ve tesislerin, yapılması, açılması, işletilmesi veya tadil edilmesinde karayolu trafik güvenliğinin sağlanması amacına yönelik olarak Karayolları Genel Müdürlüğünden izin alınması gerektiği, karayolu kenarında yapılacak meskenlerde yapı yaklaşma mesafesinin 5 metre, ticari, turistik yapı ve otel- motellerde yapı yaklaşma mesafesinin 25 metre olarak belirlendiği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu yapıya ilk olarak Karayolları Genel Müdürlüğünden uygun görüş alınarak karayoluna yapı yaklaşma mesafesi 5 metre olacak şekilde 31.12.2012 tarihinde mesken amaçlı konut yapımı için yapı ruhsatı düzenlendiği, alanda yapılan plan değişikliğiyle yapılaşma koşullarında değişikliğe gidildiği ve bu değişiklikten sonra 31.12.2014 tarihinde yapı ruhsatında değişiklik yapılarak kullanım amacının apart otel olarak değiştirildiği, bu aşamada ise Karayolları Genel Müdürlüğünden herhangi bir uygun görüşün alınmadığı görülmektedir.
Bu durumda, dava konusu taşınmazın imar planında tadilat yapılacak mesken amaçlı konut kullanımının, apart otel olarak değiştirildiği ve bu kullanım amacına göre yeni yapı ruhsatının düzenlendiği ancak kullanım amacı değişmesine rağmen dava konusu yapı ruhsatı düzenlenirken mevzuat gereği Karayolları Genel Müdürlüğü'nden gerekli izinlerin alınmadığı görüldüğünden Mahkemece kullanım amacının benzer nitelikte olduğuna ilişkin yapılan değerlendirmeden hareketle davanın reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Ayrıca TAKBİS üzerinden yapılan incelemede taşınmazın kıyıya ortalama 40-50 metre uzaklıkta bulunduğu, fakat kıyı mevzuatı bakımından da herhangi bir inceleme yapılmadan karar verildiği görülmektedir.
Öte yandan, davacı tarafından işyeri açma ve çalışma ruhsatının da iptali istenilmesine rağmen dava dosyası içinde işyeri açma ve çalışma ruhsatına ilişkin herhangi bir bilgi ve belge bulunmadan karar verildiğinin görüldüğünden iptali istenilen işyeri açma ve çalışma ruhsatına ilişkin gerekli bilgi ve belgeler tamamlanarak davanın bu kısmı hakkında da karar verilmesi gerekmektedir.


KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarihli, E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 23/02/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.