Danıştay 7. Daire 2018/2587 Esas 2022/796 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/2587
Karar No : 2022/796

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Bakanlığı adına ...Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...Otomotiv ve Makina Aksamı Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının iptale ilişkin hüküm fıkrasının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı adına kayıtlı ...ve ...sayılı dahilde işleme izin belgeleri kapsamında 2013 yılında tescilli 18 adet serbest dolaşıma giriş beyannamesi ile ithal edilen eşyaların bir kısmı yerine farklı teknik özelliklerde kendi ürettiği eşyaları ihraç ettiğinden bahisle ek olarak tahakkuk ettirilen gümrük ve katma değer vergileri ile kaynak kullanımını destekleme fonu payının iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ...Vergi Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; olayda, 2013/D1-911 sayılı dahilde işleme izin belgesi ile ilgili olarak Ekonomi Bakanlığından ek ihracat süresi alması üzerine anılan Bakanlık tarafından gümrük muafiyetli olarak ithal edilen hammadde yardımcı madde ve ambalaj malzemelerinin tamamının ihraç edilen ürünler bünyesinde kullanıldığı ve ikincil ürünlerin serbest dolaşıma giriş işlemlerinin yapıldığının tespit edilerek taahhüt hesabının kapatıldığı anlaşıldığından dava konusu işlemin bu kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı; ...sayılı dahilde işleme izin belgesi kapsamında ...... tarih ve sayılı serbest dolaşıma giriş beyannameleri ile ithal edilen eşyaya ilişkin olarak ise, davacının 6736 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun kapsamında yapılandırma talebi talebi kabul edildiğinden, davaya konu işlemin bu kısmının vazgeçme nedeniyle konusuz kaldığı gerekçesiyle, kısmen dava konusu işlemin iptaline, kısmen de karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 242. maddesi uyarınca idari başvuru yolu tüketilmediğinden tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Davaya konu ek tahakkuk işlemine karşı onbeş gün içinde Başmüdürlük nezdinde itirazda bulunularak itirazın reddine ilişkin işlemin dava konusu yapılması icap ettiğinden, dava dilekçesinin gümrük başmüdürlüğüne tevdii gerekirken, verilen kararın iptale ilişkin hüküm fıkrasında isabet bulunmamıştır.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına kayıtlı ...ve ...sayılı dahilde işleme izin belgeleri kapsamında 2013 yılında tescilli 18 adet serbest dolaşıma giriş beyannamesi ile ithal edilen eşyaların bir kısmı yerine farklı teknik özelliklerde kendi ürettiği eşyaları ihraç ettiğinden bahisle ek olarak tahakkuk ettirilen gümrük, katma değer vergileri ve kaynak kullanımını destekleme fonu payının, ...sayılı dahilde işleme izin belgesi kapsamındaki beyannamelere isabet eden kısmının iptaline ilişkin hüküm fıkrasına yönelik davalı idarenin istinaf başvurusunu reddeden vergi dava dairesi kararı temyiz edilmiştir.
İLGİLİ MEVZUAT :
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 5911 sayılı Kanun ile değişik 242. maddesinde, yükümlülerin, kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebileceği; idareye intikal eden itirazların otuz gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edileceği; itiraz dilekçelerinin süresi içinde yanlış makama verilmesi halinde, itirazın süresinde yapılmış sayılacağı ve idarece yetkili makama ulaştırılacağı; itirazın reddi kararlarına karşı işlemin yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabileceği hükme bağlanmıştır.
Diğer taraftan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesinde, açılan davada, idari merci tecavüzünün bulunup bulunmadığının ilk inceleme esnasında inceleneceği; aynı Kanun'un 15. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinde, idari merci tecavüzü halinde, dilekçelerin görevli idari merciine tevdiine karar verileceği; 2. fıkrasında, dilekçenin görevli mercie tevdi halinde Danıştaya veya ilgili mahkemeye başvurma tarihinin merciine başvurma tarihi olarak kabul edileceği belirtilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Gümrük mevzuatına göre, gümrük vergilerinin dava konusu edilebilmesi için, öncelikle, ya idarece kendiliğinden yapılmış bir tahakkuk veya ek tahakkuk işleminin; ya tescili sırasında konulan ihtirazi kayıtla verilen beyannameye dayalı tahakkukun; ya da yetkili Gümrük İdaresine, gümrük vergilerinin tahakkuk ettirilmemeleri gerektiği halde tahakkuk ettirildikleri belirtilerek kaldırılmaları veya yersiz veya fazladan ödendiği belirtilerek vergilerin geri verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine dair idari kararın; sonra ise, sözü edilen işlemlere karşı idari itiraz usulüne uygun olarak itiraz makamına yapılan başvurular üzerine tesis edilen, idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu, zımni veya açıkça ret işleminin bulunması gerekmektedir.
Gümrük Kanunu'nun sözü edilen 242. maddesi hükmüne göre, idari davaya konu olabilecek işlem, iade isteminin reddine ilişkin karar değil; söz konusu karara karşı, öngörülen usule göre yapılacak itiraz üzerine, yine aynı maddede yazılı mercilerce tesis edilecek olumsuz işlem olduğundan, itiraz başvurusu, yargı yerlerine başvurulmadan önce ilgililerce tüketilmesi gereken zorunlu nitelikteki başvuru yoludur. Bu yol tüketilmeden dava açılması halinde, bu durumun idari yargı yerlerince kendiliklerinden nazara alınması, dava dosyasının, 2577 sayılı Kanun'un yukarıda yer verilen hükmü uyarınca merciine tevdi edilmesi gerekmektedir. Ancak, Mahkemece merciine tevdi kararı verilebilmesi için, davanın on beş günlük itiraz başvurusu süresi içinde açılması gerekmektedir.
İdari yargıda dava konusu edilebilecek işlemler kesin işlemler olup, bu kesinlik idari yönden kesinliği ifade etmektedir. İdari yönden kesinlik, tesis edilen işlemlere karşı başvuru yolu öngörüldüğü durumlarda bu başvurunun yapılıp bir karar verilmesi durumunda söz konusu olacak ve ancak bu şekilde idari açıdan kesinleştirilen işlemlere karşı idari yargıda dava açma imkanı söz konusu olabilecektir.
Yukarıda yer verilen yasal mevzuat ve dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesinden; yapılan tahakkuk işlemine karşı 17/08/2016 tarihinde tebliğini müteakip on beş gün içinde Bölge Müdürlüğü nezdinde itirazda bulunularak itirazın reddine ilişkin işlemin dava konusu yapılması icap ettiğinden, on beş günlük itiraz süresi içerisinde 01/09/2016 tarihinde açılması nedeniyle dava dilekçesinin Bölge Müdürlüğüne tevdii gerekirken, uyuşmazlığın esası incelenerek verilen temyize konu kararda isabet bulunmamıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2....Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 23/02/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.