Esas No: 2020/8306
Karar No: 2022/2096
Karar Tarihi: 23.02.2022
Danıştay 6. Daire 2020/8306 Esas 2022/2096 Karar Sayılı İlamı
Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2020/8306 E. , 2022/2096 K."İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/8306
Karar No : 2022/2096
TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- … 2- …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Burdur ili, Bucak ilçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … ada, … parsel sayılı taşınmazın emsal değerinin 1.20'den 1.60'a çıkarılması istemiyle davacılar tarafından yapılan başvurunun reddine ilişkin Bucak Belediye Başkanlığının … tarihli, … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; davacıların elbirliğiyle malik olmalarına rağmen davacılardan … tarafından tek dilekçe ile davalı idareden plan değişikliği talebinde bulunulduğu ve başvuruya ilişkin dilekçenin ekine Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinde belirtildiği şekilde plan paftası, plan notları, plan raporunun eklenmediği, mevzuata uygun yapılmayan plan teklifi talebinin reddine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacıların elbirliğiyle malik oldukları ve ayrı ayrı iki dilekçe ile davalı idareye başvuruda bulundukları, eksik ve hatalı inceleme yapıldığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacılar, Burdur ili, Bucak ilçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … ada, … parsel sayılı taşınmaza elbirliğiyle maliktirler. Maliklerden … anılan taşınmazın emsal değerinin 1.20'den 1.60'a çıkarılması istemiyle 03.01.2019 tarihli dilekçe ile davalı idareye başvuruda bulunmuş, Bucak Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün … tarihli, … sayılı işlemi ile yapılan başvurunun imar plan değişikliği dosyasının mevzuatta belirtilen şekilde hazırlanması durumunda konunun belediye meclisince değerlendirilebileceği gerekçesiyle reddedilmesi üzerine görülmekte olan davanın açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 701. maddesinde, "Kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyeti, elbirliği mülkiyetidir. Elbirliği mülkiyetinde ortakların belirlenmiş payları olmayıp her birinin hakkı, ortaklığa giren malların tamamına yaygındır." hükmüne, 702. maddesinde, "Ortakların hakları ve yükümlülükleri, topluluğu doğuran kanun veya sözleşme hükümleri ile belirlenir.Kanunda veya sözleşmede aksine bir hüküm bulunmadıkça, gerek yönetim, gerek tasarruf işlemleri için ortakların oybirliğiyle karar vermeleri gerekir.Sözleşmeden doğan topluluk devam ettiği sürece, paylaşma yapılamaz ve bir pay üzerinde tasarrufta bulunulamaz.Ortaklardan her biri, topluluğa giren hakların korunmasını sağlayabilir. Bu korumadan bütün ortaklar yararlanır." hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun işlem tarihi itibariyle yürürlükte olan şekliyle, "Planların Hazırlanması ve Yürürlüğe Konulması" başlıklı 8. maddesinde; "Planların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur...b) İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planı'ndan meydana gelir. Mevcut ise Bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren Belediye Başkanlığı’nca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edebilir. Belediye Başkanlığı'nca Belediye Meclisi'ne gönderilen itirazlar ve planları Belediye Meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar. Belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak planlar valilik veya ilgilisince yapılır veya yaptırılır. Valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer. Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. İtirazlar valiliğe yapılır, valilik itirazları ve planları onbeş gün içerisinde inceleyerek kesin karara bağlar. Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir." hükmüne yer verilmiştir
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "Planların sunulması" başlıklı 31. maddesinde; " İdare; onaylanmak üzere iletilen plan tekliflerini, öncelikle eksik belgesinin olup olmadığı yönünden inceler, eksik belgesi bulunanların eksikliklerinin ilgilisince 30 gün içinde tamamlanmak üzere iade eder. Plan teklifleri; Kanun ve bu Yönetmelik hükümleri uyarınca, planın kademesi ve türüne göre üst kademe planlar, planlama esasları, yapılan analiz ve kararlar ile birlikte gerekçesi, planın kent bütününe ve çevresine etkisi ve uyumu, ulaşım sistemi ile bütünleşmesi, kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarının sağlanması, kentsel doku ve yaşanabilirlik hususları kapsamında değerlendirilir. Plan paftası, plan notları, plan raporu bulunmayan ve plan teklifi niteliğini haiz olmayan, müellif tarafından yapılmayan ve imzalanmayan planlar, idarelerin karar mercilerine sunulamaz. İmar planı teklifleri, planın kapsadığı alanın maliki veya maliklerinin yasal vekilleri tarafından sunulabilir. Planlanan alan içinde maliklerine ulaşılamayan, malikleri belli olmayan veya maliki bulunmayan yerlerin mevcudiyeti halinde, bunların ilgili idarece belgelendirilmesi ve planlanan alanın %20’sini aşmaması şartı aranır. " kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuatın değerlendirilmesinden, elbirliği (iştirak) hâlinde maliklerin belirlenmiş mülkiyet payları olmadığından her birinin hakkı, ortaklığa giren malların tamamına yaygın olup sadece taşınmaza ilişkin hakkın korunması amacıyla ortakların tek başına hareket edebileceği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden davacılar … ile … 'in dava konusu taşınmaza elbirliğiyle malik oldukları ve davacılardan … 'in taşınmazın imar planında emsal değerinin 1.20'den 1.60'a çıkarılmasına ilişkin davalı idareye başvuruda bulunduğu, anılan talebin Burdur Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 24.10.2018 tarihli işlemiyle reddedildiği, … 'nın da ayrı dilekçeyle aynı talep ile 03.01.2019 tarihinde davalı idareye başvurduğu, istemin reddi üzerine de elbirliğiyle maliklerin beraber dava açtıkları görülmektedir.
Bu durumda, taşınmazın emsal değerinin 1.20'den 1.60'a çıkarılmasına ilişkin ortakların muvafakatinin bulunduğu, plan değişikliği talebinin reddi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle ortak olan davacıların birlikte dava açtıkları anlaşıldığından Mahkemenin sadece ortaklardan birinin davalı idareye başvuruda bulunduğu yönündeki gerekçesinde isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan, Anayasa'nın "Hak arama hürriyeti" başlıklı 36. maddesi ile Anayasal güvenceye bağlanan hak arama hürriyeti, temel hak kategorisinde yer almasının yanında, diğer temel hak ve hürriyetlerin korunması ve kullanılmasında üstlendiği görev nedeniyle de hukukun temel ilkelerinden birini teşkil etmektedir.
Demokratik yönetimlerde, idari faaliyetlerin gerçekleştirilmesi sırasında güçsüz durumda olan bireylerin hak ve menfaatlerinin korunması gerekir. Bu bağlamda idarelerin bireylerin yaptıkları başvuruları hızlandırmak ve başvuru usullerini kolaylaştırmak suretiyle hak arama özgürlüğüne ilişkin engellerin bir kısmının ortadan kaldırılması gerekmektedir.
İptal davasının öze ilişkin koşulları arasında idari işlemin yetki yönünden hukuka uyarlılığı da yer almaktadır. İdare hukukunda “yetki”, idareye Anayasa ve yasalarla tanınmış olan karar alma gücünü ifade eder ki idari işlemlerin en temel öğesini oluşturur. Bir kamu düzeni sorunu olan yetki, yasa koyucu tarafından hangi makam veya merciye verilmiş ise ancak o makam veya merci tarafından kullanılabilir. Bu bakımdan, yasanın açık izni olmadıkça yetkili makam veya mercinin yetkisini devretmesi olanaklı değildir. Bu itibarla, yetki hükümlerinin sınır ve çerçevesinin yasayla açıkça çizilmesi gerekir ve genişletici yoruma tabi tutulamaz.
Belirli ölçütlere göre hazırlanan imar planlarının, zamanla planlanan alandaki koşulların zorunlu kıldığı şekilde ve kanundaki usullere uygun olarak değiştirilmesi mümkündür. Bu değişikliklerin de ilgili idarelerin hangi organ ve mercilerince karara bağlanacağının kanunla belirlenmesi gerekmekte olup yukarıda yer verilen Kanun hükmünde imar planı, imar planı revizyonu ve imar planı değişlikliklerini onaylama yetkisi belediye meclisine verilmiş olduğundan, belediyelere yapılan imar planı değişikliği tekliflerinin karara bağlanmak üzere belediye meclisine sunulması gerekmektedir. Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinde, plan teklifinde plan paftası ve plan raporunun bulunması gerektiği, bu nitelikteki plan teklifinin plan kademesi, planlama esasları, yapılan analiz ve kararlar, kent bütününe ve çevresine etkisi gibi yönlerden değerlendirileceği, teklife haiz niteliği bulunmayan plan tekliflerinin karar mercilerine sunulmayacağı düzenlenmiş olmakla birlikte, bu düzenlemenin Kanun'da yer almayan idarenin iç işleyişine yönelik bir düzenleme olduğu ve ilgili idare meclislerinin plan değişikliği talepleri hakkında karar verme yetkisini ortadan kaldırmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Başka bir ifadeyle kanunla verilen yetki uyarınca plan değişikliği istemleri hakkında belediye meclisi tarafından karar verileceğinden ilgililerin bu istemleri üzerine idarenin görevli birimince plan paftası, raporu ve benzeri gerekli belgeler hazırlanarak plan değişikliği isteminin belediye meclisine sunulması gerekmektedir.
Aksi takdirde, aynı tüzel kişiliğin organları arasında bulunması gereken iletişim ve organizasyonda olması gereken iç işleyişe ilişkin kurallardan kaynaklanan külfetin, bu tüzel kişilikten hizmet alanlara yüklenmesinin bu hizmeti alanların yasa ile kendilerine bahşedilen başvuru haklarının sürüncemede kalması sonucunu doğuracağı, ayrıca belirtilen şartların yerine getirilmesinin, imar planı değişikliği talebinde bulunanlardan beklenilmesi ve tekliflerin sadece bu nedenle ilgili idare mercilerine sunulmamasının bireyler üzerine aşırı bir külfet getireceği açıktır.
Bu açıklamalar ışığında uyuşmazlığın özelinde değerlendirme yapıldığında, davacının taşınmazına yönelik imar planı değişikliğiyle ilgili talebinin yetkili belediye meclisince değerlendirilerek karara bağlanması gerekirken anılan talebin belediye meclisine sunulmaksızın belediye başkanlığı işlemiyle reddedilmesinde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik istinaf başvurusunu reddeden temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacıların temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 23/02/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.
Sayın kullanıcılarımız, siteden kaldırılmasını istediğiniz karar için veya isim düzeltmeleri için bilgi@abakusyazilim.com.tr adresine mail göndererek bildirimde bulunabilirsiniz.