Danıştay 2. Daire 2017/4201 Esas 2022/734 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/4201
Karar No : 2022/734

DAVACI : ... Emekçileri Sendikası
VEKİLİ : Av. ...

DAVALI : ...İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU :
1. 29/09/2017 günlü, 30195 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 1. maddesi ile değişikliğe konu Yönetmelik'in 4. maddesinin 1. fıkrasının (m) bendine eklenen "ve sözlü" ibaresinin,
2. 3. maddesi ile 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yapılan değişikliğin,
3. 5. maddesi ile 9. maddesinde yapılan değişikliğin,
4. 7. maddesi ile 12. maddesinin 1. fıkrasında yapılan değişikliğin,
5. 8. maddesi ile 13. maddesinin 1. fıkrasında yapılan değişikliğin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı Sendika tarafından;
Yönetmelik değişikliği ile görevde yükselme ya da unvan değişikliği sınavına tabi olan tüm kadro ve pozisyonlar için sözlü sınav şartı getirildiği,
Unvan değişikliği sınavına mülakat şartı getirilmesinin uygun olmadığı, mesleki unvanın mezuniyetle kazanıldığı, sadece yazılı sınavla yeterliliğin ölçülmesinin yeterli olduğu, bir kişinin mesleğini icrasının objektif ölçü olmayan sözlü sınav şartına bağlanamayacağı,
Sözlü sınavlarda subjektif kanılarla değerlendirme yapıldığı, bu sınavların kadrolaşmanın bir yöntemi olduğu, adayların eşit koşullarda yarışmalarını sağlayan nesnel bir yöntemin uygulanmadığı,
Hukuk devletinin, tüm işlem ve eylemlerinde yönetilenlere en güçlü ve kapsamlı şekilde güvence sağlayan devlet olduğu, sözlü sınavların hukuk devleti ilkesiyle çeliştiği ve liyakatli olanı seçmeye elverişli olmadığı,
Hukuka aykırı işlemlere dayanak oluşturacak dava konusu düzenleyici işlemlerin iptalinin gerektiği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Davalı idare tarafından;
Davanın süresinde açılmadığı,
Davalı idarenin Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in kapsamında bulunduğu, dava konusu değişikliklerin anılan Yönetmelik'e uyum sağlamak amacıyla yapıldığı,
Davalı idarece anılan Yönetmelik'e uygun olmayan düzenleme yapılamayacağı, anılan Yönetmelik'ten sözlü sınav şartı çıkarılmadan dava konusu Yönetmelik'ten de çıkarılmasının hukuken mümkün olmadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...

DÜŞÜNCESİ : Dava konusu düzenleme üst hukuk normlarına ve kamu hizmetinin gereklerine uygun olduğundan, davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...

DÜŞÜNCESİ : Davacı Sendika, 15/03/2014 günlü, 28942 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ...İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin 29/09/2017 günlü, 30195 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik'le 4. maddesinin 1. fıkrasının (m) bendine eklenen "ve sözlü" ibaresinin, 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yapılan değişikliğin, 9. maddesinde yapılan değişikliğin, 12. maddesinin 1. fıkrasında yapılan değişikliğin ve 13. maddesinin 1. fıkrasında yapılan değişikliğin iptalini istemektedir.
Davalı idarenin usule ilişkin itirazı yerinde görülmemiştir.
Anayasa'nın 124. maddesi, Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler kuralını taşımaktadır.
İdareler bu çerçevede yönetmelik çıkarabilecekleri gibi, kamu hizmetinin daha etkin ve verimli yürütülmesi amacıyla yönetmelikte değişiklikler de yapabilirler. Yönetmeliklerin Anayasa, yasa, tüzük ve hukukun genel ilkelerine aykırı hükümler içermemesi ve öngörülen biçim ve yetki koşullarına uyularak çıkarılması dışında, söz konusu düzenleme yetkisinin kullanılmasına kamu hukuku yönünden herhangi bir engel bulunmadığı açıktır.
14/07/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 22/01/1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve 15/03/1999 tarihli ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümlerine dayanılarak hazırlanmış olan Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin ''Tanımlar'' başlıklı 4/1. maddesinin (m) bendinde ''Unvan değişikliği sınavı: En az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ilişkin görevlere atanabilmek için yapılan yazılı (Ek ibare:RG-29/9/2017-30195) ve sözlü sınavı'', bu Yönetmelik'te belirtilen hizmet gruplarındaki kadro/pozisyonlara görevde yükselme suretiyle atanabilme şartlarını düzenleyen 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde (Değişik:RG-29/9/2017-30195) ''Görevde yükselme yazılı ve sözlü sınavında başarılı olunması''; ''Sınav şartı'' başlıklı 9. maddesinde (Değişik:RG-29/9/2017-30195) "(1) 5inci maddede yer alan görevlere görevde yükselme veya unvan değişikliği suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları gerekir.''; ''Sözlü sınav'' başlıklı 12. maddenin 1. fıkrasında (Değişik:RG-29/9/2017-30195) ''5inci maddede yer alan görevlere atanacaklardan yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının beş katına kadar aday, yazılı sınav sonuçlarının kesinleşmesinden itibaren yirmi işgünü içerisinde sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.''; ''Başarı sıralaması'' başlıklı 13. maddesinin 1. fıkrasında (Değişik:RG-29/9/2017-30195) ''Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro veya pozisyon sayısı kadar atama yapılmasında başarı puanı esas alınır. Başarı puanı, yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması esas alınmak suretiyle tespit edilir ve Teşekkül internet sitesinde ilan edilir.'' hükümleri yer almaktadır.
15/03/1999 günlü, 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in (Değişik 17/10/2016-20169380 K.) "Sınav şartı" başlıklı 8. maddesinde, "görevde yükselme veya ünvan değişikliği suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları gerekir." kuralına yer verilmiş; 12/A maddesinde sözlü sınav; 12/B maddesinde başarı sıralaması konuları düzenlenmiştir.
657 sayılı Yasa'nın "Temel İlkeler" başlıklı 3. maddesinde, öngörülen "Kariyer" ve "Liyakat" ilkelerini gerçekleştirmek amacıyla hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek için çıkarılan dava konusu Yönetmelik'te yazılı ve sözlü sınavların ikisinin birlikte başarılması, belirlenen görevlere atanabilmenin temel koşulu olarak belirlenmiştir.
Sözlü sınav, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, bilgi ve liyakatı ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bu çerçevede, sözlü sınavın temel amacı, yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde tespit edilenler arasından en başarılı adaydan başlayarak en uygun olanların seçilmesidir.
Bu itibarla, belirtilen unvanların yürüttükleri görevin önem ve özelliği dikkate alındığında, bu kadrolara atanacakların, mesleğin gerektirdiği bilginin ölçülmesi amacıyla yapılacak yazılı sınav yanında, mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olup olmadıklarının tespiti açısından tamamlayıcı nitelik taşıyan sözlü sınava alınmalarında hizmet gereklerine, üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, davalı idarenin süreye ilişkin itirazı yerinde görülmeyerek gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Davacı Sendikanın; 29/09/2017 günlü, 30195 sayılı Resmi Gazete'de Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in yayımlanması üzerine, anılan Yönetmelik'in yukarıda belirtilen hükümlerinin iptali istemiyle görülmekte olan davayı açtığı anlaşılmaktadır.


İNCELEME VE GEREKÇE :
İlgili Mevzuat:
Anayasa'nın -dava konusu Yönetmeliğin yayımlandığı tarihte yürürlükte olan şekliyle- 124. maddesinde, (mülga) Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkartabileceği hüküm altına alınmıştır.
657 sayılı Kanun'un "Temel İlkeler" başlıklı 3. maddesinde, "Sınıflandırma", "Kariyer" ve "Liyakat" ilkeleri bu Kanun'un temel ilkeleri olarak belirlenmiş; kariyer ilkesi, Devlet memurlarına yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlamak; liyakat ilkesi ise, Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini yeterlik sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkanlarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılmak olarak tanımlanmıştır.
Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in "Amaç" başlıklı 1. maddesinde; bu Yönetmelik'in amacının, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak, Devlet memurları ile 08/06/1984 günlü, 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamındaki kamu iktisadi teşebbüslerinde görev yapan sözleşmeli personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiştir.
Yönetmelik'in "Sınav şartı" başlıklı 8. maddesinde; "Görevde yükselme veya unvan değişikliği suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları gerekir." kuralına; "Sözlü sınav" başlıklı 12/A maddesinde; "Yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının beş katına kadar aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.
İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;
a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi,
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu,
d) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
e) Genel kültürü ve genel yeteneği,
f) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden en az yetmiş puan alanlar başarılı sayılır." kuralına; "Başarı sıralaması" başlıklı 12/B maddesinde; "Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro veya pozisyon sayısı kadar atama yapılmasında başarı puanı esas alınır. Başarı puanı, yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması esas alınmak suretiyle tespit edilir ve kurumların resmi internet sitesinde ilan edilir.
Başarı puanlarının eşit olması hâlinde, sırasıyla;
a) Hizmet süresi fazla olanlara,
b) Daha üst öğrenimi bitirmiş olanlara,
c) Üst öğrenim mezuniyet notu yüksek olanlara,
öncelik verilmek suretiyle, en yüksek puandan başlamak üzere başarı sıralaması belirlenir.
Görevde yükselme sınavında başarılı olmalarına rağmen, ilan edilen kadro veya pozisyon sayısı nedeniyle ataması yapılamayacak personelden en fazla asıl aday sayısı kadar personel, kurumlarca ihtiyaç duyulması halinde başarı sıralaması listesinde yedek olarak belirlenebilir." hükmüne yer verilmiştir.
Geçici 12. maddesinde ise; kurumların, görevde yükselme ve unvan değişikliği yönetmeliklerini, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç altı ay içerisinde (mülga) Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşünü alarak bu Yönetmelik'e uygun hale getireceği, kurum yönetmelikleri yürürlüğe konuluncaya kadar mevcut yönetmeliklerin bu Yönetmelik'e aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edileceği, söz konusu yönetmelikler yürürlüğe konuluncaya kadar, bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde uygulama yapılacağı öngörülmüştür.

Dava konusu düzenleyici işlemin değerlendirilmesi:
Dava konusu Yönetmelik'in değişiklikten önceki halinde başarı puanının şube müdürü ve müdür kadrolarına yapılacak atamalarda sözlü sınav; diğer kadro ve pozisyonlara yapılacak atamalarda yazılı sınav puanının esas alınması suretiyle belirleneceği düzenlemesi bulunmakta iken, Yönetmelik maddelerinde yapılan değişikliklerle Yönetmelik'in 5. maddesinde yer alan tüm görevlere yapılacak unvan değişikliği ve görevde yükselme suretiyle atamalarda yazılı sınavın yanı sıra sözlü sınavda da başarılı olunması gerektiği, başarı sıralamasının yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalamasının esas alınması suretiyle tespit edileceği düzenlenmiştir.
Dava konusu Yönetmelik'in 1. maddesinde; bu Yönetmelik'in amacının, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiştir. Bu iki ilkenin temelinde, objektif kurallar çerçevesinde işin ehline verilmesi ve hak etme düşüncesi yatmakta olup, kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde görülmesinin gereklerinden biri de hizmetin yetişmiş, ehil kamu görevlilerince yerine getirilmesidir.
İdarenin, personelinin mesleğe alınma, yetiştirilme, görevde yükselme veya unvan değişikliklerinde ve yeterlik sınavlarını belirli şartlara bağlama konusunda takdir yetkisi bulunduğu kuşkusuz olup, bu yetkinin hukukun genel ilkelerine, üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olarak kullanılması halinde iptali söz konusu olacaktır.
Dava konusu Yönetmelik ile görevde yükselme suretiyle atanacaklar için yazılı ve sözlü sınavda başarılı olma koşulu getirilmiş olup, yazılı ve sözlü sınavların ikisinin birlikte başarılması, belirlenen görevlere atanabilmenin temel koşulu olarak belirlenmiştir. Görevde yükselme usul ve esaslarının, Genel Yönetmelik ile düzenlenmesindeki amaç, personelin önceden belirlenmiş somut ve objektif kurallara göre hangi kadro ve pozisyonlar için görevde yükselmeye tabi olduğunu, bu kadro ve pozisyonlar için hangi koşulların arandığını bilmesini ve buna göre kendisini hazırlamasını sağlamaktır.
Sözlü sınav, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, bilgi ve liyakatı ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bu çerçevede, sözlü sınavın temel amacı, yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde tespit edilenler arasından en başarılı adaydan başlayarak en uygun olanların seçilmesidir.
Bu itibarla, mesleğin gerektirdiği bilginin ölçülmesi amacıyla yapılacak yazılı sınav yanında, mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olunup olunmadığının tespiti açısından tamamlayıcı nitelik taşıyan sözlü sınavda ve yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte sözlü sınav getiren dava konusu düzenlemelerde üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 29/09/2017 günlü, 30195 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 1. maddesi ile değişikliğe konu Yönetmelik'in 4. maddesinin 1. fıkrasının (m) bendine eklenen "ve sözlü" ibaresinin; 3. maddesi ile, 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yapılan değişikliğin; 5. maddesi ile 9. maddesinde yapılan değişikliğin; 7. maddesi ile 12. maddesinin 1. fıkrasında yapılan değişikliğin ve 8. maddesi ile 13. maddesinin 1. fıkrasında yapılan değişikliğin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. Aşağıda dökümü yapılan ...TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen ....-TL vekalet ücreti ile harç pulundan kaynaklanan ...TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
3. Posta giderleri avansından artan tutarın, kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 23/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.