• YEREL MAHKEMENİN YANLIŞ VE EKSİK HARÇ ALMIŞ OLMASI
• HARÇ EKSİKLİĞİ SAPTANDIĞINDA, EKSİKLİĞİN TAMAMLANMASI İÇİN DOSYANIN GERİ ÇEVRİLMESİ GEREKLİLİĞİ

• YARGI HİZMETLERİNİN HIZLANDIRILMASI AMACIYLA BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN (6217) Madde 30
• HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU (HMK) (6100) Geçici Madde 3
• HARÇLAR KANUNU (492) Madde 32

Taraflar arasındaki "menfi tespit" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara 9.Asliye Ticaret Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 31/07/2009 gün ve 2006/485 E.-2009/445 K. sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 13.Hukuk Dairesinin 25.1.2012 gün ve 2012/1259 E.-2012/1087 K. sayılı ilamı ile davalı yararına bozularak, dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, menfi tespit istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın kısmen kabulüne 24.328,16 TL’sinden dolayı, davacı-borçlunun davalı-alacaklıya borçlu olmadığının tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş ve hükmün davalı-alacaklı vekilinin temyizi üzerine karar davalı yararına bozulmuştur.
Mahkemenin direnmeye ilişkin kararı davalı vekilince temyiz edilmiş; ne var ki davalı taraftan maktu temyiz harcı alınmıştır.
Davanın menfi tespit istemine ilişkin bulunması nedeniyle, konusu belli bir değer (para veya para ile değerlendirilebilen bir şey) ile ilgili bir dava niteliği taşıdığı; dolayısıyla, Harçlar Kanunu’nun 16.maddesi anlamında “Değer ölçüsüne göre harca tabi” işlemlerden biri olduğu; esas hakkında hüküm verilmesi halinde (1) Sayılı Tarife uyarınca nispi harç alınması gerektiği ve kararın temyizi halinde de yine nispi temyiz harcı alınacağı açıktır.
Mahkemece karar ve ilam harcı nispi olarak hesaplanmış ve tahsil edilmişse de temyiz harcı maktu olarak tahsil edilmiştir.
6217 sayılı Kanunun 30.maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"na eklenen "Geçici madde 3" atfıyla uygulanmakta olan Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 434/3.maddesine göre, temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin tamamı ödenmelidir. Bu hükümdeki “…Harç ve giderlerin tamamı ödenir” ifadesinin anlamı, karar ve ilam harcının tamamının değil, dörtte bir oranındaki temyiz harcının tamamının ödeneceğidir (10.5.1965 gün ve 1965/1-1 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı).
Nispi harca tabi davalarda verilen esasa ilişkin hükümlerin temyizi sırasında, mahkeme kararında gösterilen nispi karar ve ilam harcının dörtte biri, temyiz harcı olarak peşin alınır.
Ne var ki, yerel mahkemenin nispi harç yerine maktu harç aldığı veya nispi harç oranı yahut miktarı konusunda yanılarak, alınması gerekenden daha az veya daha çok nispi harca hükmettiği hallerde; Yargıtay Daireleri ve Hukuk Genel Kurulu, temyiz harcının tam olarak ödenip ödenmediğini denetlerken, Yerel Mahkemenin açıklanan şekillerde ortaya çıkabilecek yanılgılarıyla bağlı değildir; bu konuda bir temyiz itirazı olup olmadığını da gözetmeksizin, Yasa uyarınca alınması gereken miktarda temyiz harcının temyiz edenden alınmış olup olmadığını re’sen inceler.
Bu inceleme sonucunda, alınan temyiz harcının eksik olduğu belirlenirse, yapılması gereken, bu eksikliğin tamamlanması için dosyanın Yerel Mahkemeye geri çevrilmesidir. Zira, 492 sayılı Harçlar Kanununun 32. maddesine göre, yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılamaz.
Nitekim, aynı ilkeler Hukuk Genel Kurulu’nun 10.03.2010 gün ve E:2010/4-48, K:2010/130 sayılı ilamında da benimsenmiştir.
Somut olayda, Yerel Mahkeme, davanın hukuksal niteliğine uygun şekilde, ilk karar metninde karar ve ilam, temyizi aşamasında da temyiz edenden temyiz harcı olarak nispi harç almış olmasına rağmen, direnme kararını temyiz eden aynı taraftan bu kez maktu temyiz harcı almıştır.
Her ne kadar bozmadan sonra ilk kararın temyizi için yatırılan harcın iadesine karar verilmişse de, bu miktarın iade edilip edilmediği ve yeterli olup olmadığı dosya kapsamından anlaşılamamaktadır.
Açıklandığı üzere, Yerel Mahkemenin bu işlemi, temyiz harcının tür ve miktarı itibariyle tam olarak ödenmiş olup olmadığı konusunda Yargıtay tarafından yapılacak denetimin kapsam ve biçimini etkilemez.
Başka bir ifadeyle, Yerel Mahkemenin yanlış ve eksik harç almış olması, temyiz incelemesini yapacak olan Yargıtay’ın Daire veya Hukuk Genel Kurulunu bağlamaz.
Harç eksikliğinin saptandığı bütün durumlarda, bu eksikliğin tamamlanması için dosyanın geri çevrilmesi gerekir.
Hal böyle olunca, Yerel Mahkemece, direnme kararını temyiz eden davalı vekilinden hüküm altına alınan dava değeri üzerinden nispi temyiz harcı istenilip tahsil edilmesi; şayet daha önce yatırılan temyiz harcı iade edilmemiş ve bu miktar yeterli görülmüş ise bu hususun tereddüde yer vermeyecek şekilde açıklanması suretiyle, eksik ikmal edildikten sonra dosyanın temyiz incelemesi yapılmak üzere Yargıtay’a yeniden gönderilmesi için, dosyanın mahalline geri çevrilmesi gerekir.
SONUÇ:Dosyanın, yukarıda açıklanan temyiz harcına ilişkin eksiklik tamamlandıktan sonra dizi pusulasına da bağlanarak yeniden gönderilmek üzere, Yerel Mahkemeye GERİ ÇEVRİLMESİNE, 28.01.2015 gününde oybirliği ile karar verildi.