Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/2993 Esas 2022/640 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/2993
Karar No : 2022/640

TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVACI): … Okul Öncesi Eğitim Kurumları ve
… Derneği
VEKİLİ : Av. …

2- (DAVALI): … Bakanlığı
(Mülga … Bakanlığı)
VEKİLİ: Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 27/02/2020 tarih ve E:2015/1982, K:2020/955 sayılı kararının, aleyhlerine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması taraflarca karşılıklı olarak istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 27/02/2020 tarih ve E:2015/1982, K:2020/955 sayılı kararıyla;
Dava Konusu Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin incelenmesi:
Dava konusu Geçici 2. madde ile, Yönetmeliğin yayımından önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış kuruluşların binalarını yeni duruma uygun hale getirilebilmeleri için binalarda önemli fiziki değişikliklerin yapılmasının zorunlu kılındığı, bu değişikliklerin gerçekleştirilmesinin bazen fiilen mümkün olamadığı, bu durumun da daha önce verilmiş olan izinlerin iptali sonucunu doğuracağı,
Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ile 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşul dışında tamamlanması istenen belge ve fiziki koşulların, geçiş hükmünde öngörülen bir yıllık süre içerisinde tamamlanabilecek nitelikte olduğu anlaşıldığından, bu kısımlarda hukuka aykırılık bulunmadığı,
Geçici 2. maddenin; 6. maddenin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ile 15. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşula ilişkin kısmının incelenmesi;
Dava konusu Yönetmeliğin yayımından önceki mevzuat uyarınca fiziki koşulları sağlamış, usulüne uygun olarak faaliyet ruhsatı almış ve halen faaliyetine devam eden kuruluşların, "kuruluş ile meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri ve benzeri umuma açık yerler, alkollü içki satılan yerler ile genel ahlak kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları arasında en az 100 metre mesafe bulunması" şartını sağlamalarının istendiği Geçici 2. maddede, kuruluşların kazanılmış haklarının korunmaması nedeniyle hukuka uyarlık bulunmadığı, bu sebeple Geçici 2. maddenin anılan kısımlarının iptali gerektiği sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle,
30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelik'in, Geçici 2. maddesinin; Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ve 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşulların sağlanması yönünden iptaline; davacının diğer iptal istemleri yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, dava konusu düzenleme ile, önceki mevzuat uyarınca açılmış kuruluşların, bir yıl içinde bina standartları, personel sayısı ve fiziki koşullar yönünden açısından yeni yönetmeliğe uygun hale getirilmesinin istendiği, söz konusu şartların mevcut kuruluşların faaliyetlerine devam etmelerini neredeyse imkansız kılacak nitelikte olduğu, mevcut kuruluşların kazanılmış haklarının ihlal edildiği, düzenlemenin tamamının iptaline karar verilmesi gerekirken, bir kısmının iptaline karar verilmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından, usule ilişkin olarak; davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği, dava dilekçesindeki talepler açık ve belirgin olmadığından, dava dilekçesinin reddine karar verilmesi gerekirken, dava dilekçesinde bulunmayan hususlar yönünden iptal kararı verilmesinin hukuka aykırı olduğu, esasa ilişkin olarak; gerek Anayasa gerekse uluslararası sözleşmelerde çocukların korunan gruplar arasında sayıldığı, dava konusu düzenlemelerin çocukların yüksek yararı gözetilerek yapıldığı ve sosyal hizmet kuruluşlarından faydalanan çocukların olumsuz uyaranlara karşı korunmasının amaçlandığı, kamu yararı, kamu düzeni ve kamu hizmeti ilkeleri gözetilerek yapılan dava konusu düzenlemelerin hukuka ve üst hukuk normlarına uygun olduğu, Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinde sağlanması istenen fiziki koşullar ile temin edilmesi istenen raporun mülga Yönetmelikte de yer aldığı, bu nedenle önceki düzenleme uyarınca söz konusu şartları sağlamış olmaları gereken kuruluşların kazanılmış haklarının korunmadığından bahsetmenin hukuken mümkün olmadığı, kuruluşların önceki mevzuata aykırı biçimde almış olabilecekleri izin ve ruhsatlarının kazanılmış hak olarak kabul edilemeyeceğinin de açık olduğu, temyize konu kararın iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI :
Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.
Davalı idare tarafından, Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu, davacı tarafın temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın lehe olan kısımlarının bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, davalı idarenin usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Tarafların temyiz istemlerinin reddine,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen dava konusu işlemin iptali, kısmen davanın reddi yolundaki Danıştay Onuncu Dairesinin 27/02/2020 tarih ve E:2015/1982, K:2020/955 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 24/02/2022 tarihinde davacının istemi yönünden oybirliği, davalı idarenin istemi yönünden oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY
X- 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinde; "(1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirir. (2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, 6 ncı maddenin üçüncü fıkrasında istenen belgelerden eksik olanları bir yıl içinde temin eder." kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu Yönetmelik ile yürürlükten kaldırılan, 08/10/1996 tarih ve 22781 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan mülga Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelikte değişiklik yapan ve 12/11/2008 tarih ve 27052 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmeliğin 4. maddesiyle mülga Yönetmeliğin "Açılış izni için gerekli belgeler" başlıklı 8. maddesi değiştirilmiş ve bu maddenin 1. fıkrasının (c) bendinin 5 numaralı alt bendinde, binanın trafik emniyetine ve genel ahlak kurallarına uygun bir yerleşim alanında olduğuna dair il/ilçe emniyet müdürlüğünden alınacak rapor, bina ile ilgili olarak istenilecek belgeler arasında sayılmış, 9. maddesiyle eklenen Geçici 3. maddesinde de, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Yapı Kullanım İzin Belgesi veya İskan Raporu bulunmaksızın açılış izni almış ve faaliyetini sürdüren kuruluşların, hizmet verdiği binanın yetkili kurumdan alacağı depreme dayanıklılık raporunu bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 ay içinde teslim etmeleri şartıyla, faaliyetlerine devam ettikleri sürece kazanılmış haklarının saklı olduğu belirtilmiştir.
Yukarıdaki açıklamalardan, 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ve 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşulların, dava konusu Yönetmelikle yürürlükten kaldırılan mülga Yönetmelikte de yer aldığı anlaşılmaktadır.
Öte yandan; 14/02/2007 tarih ve 26434 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun 4. maddesinin 3. fıkrasında; "Meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açık yerler ile açık alkollü içki satılan yerlerin, okul binalarından kapıdan kapıya en az yüz metre uzaklıkta bulunması zorunludur. Özel eğitime muhtaç bireylerin devam ettikleri öğretim kurumları ile okullar dışındaki diğer özel öğretim kurumlarında bu zorunluluk aranmaz. Ancak, söz konusu özel öğretim kurumlarıyla yukarıda belirtilen türdeki iş yerleri aynı binada bulunamaz." hükmüne yer verilmiş; bu düzenlemeye paralel olarak da, mülga Yönetmeliğe 06/7/2011 tarih ve 27986 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmeliğin 5. maddesiyle, “Kuruluş binası ve yeri" başlıklı 8/A maddesi eklenmiş ve bu maddenin 1. fıkrasının (f) bendinde, kuruluş ile meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açık yerler, alkollü içki satılan yerler ile genel ahlak kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları arasında en az 100 metre mesafe bulunmasının zorunlu olduğu, binaların birden fazla kapısı varsa en yakın kapının esas alınacağı ifade edilmiş; 26. maddesi ile mülga Yönetmeliğe eklenen Geçici 4. maddede ise, bu Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce açılmış olan kuruluşların, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde Yönetmelik hükümlerine uygun hale getireceği kuralına yer verilmiştir.
Buna göre; Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin, çocukların gelişim, bakım, korunma ve beslenmelerine yönelik faaliyet yürüten yerler oldukları, gerek Anayasa gerekse ülkemizce imzalanan uluslararası sözleşmelerde çocukların toplumda özellikle korunması gereken gruplardan olduğu ve dava konusu kuralın da çocukların yüksek yararı dikkate alınarak tesis edildiği anlaşıldığından, dava konusu Yönetmelikten önce yürürlükte olan mevzuat uyarınca, fiziki koşulları sağlayarak usulüne uygun olarak faaliyet ruhsatı almış olması gereken mevcut kuruluşların, dava konusu Yönetmelikte yer alan "kuruluş ile meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri ve benzeri umuma açık yerler, alkollü içki satılan yerler ile genel ahlak kurallarına uygun olmayan mekânların, varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları arasında en az 100 metre mesafe bulunması" şartını sağlamalarının istenilmesine ilişkin kuralın hukuka uygun olduğu, temyize konu kararın dava konusu Geçici 2. maddenin; Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ve 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşulların sağlanması yönünden iptaline ilişkin kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı, bu sebeple davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile kararın iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği görüşüyle, çoğunluk kararına katılmıyoruz.