Danıştay 13. Daire 2021/5158 Esas 2022/660 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/5158
Karar No:2022/660

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bayilik lisansı sahibi davacıya ait akaryakıt istasyonunda 26/07/2007 tarihinde gerçekleştirilen denetimde, sahip olduğu lisansın verdiği haklar dışında faaliyet göstererek bayilik kapsamında aldığı akaryakıtı BAY/... sayılı bayilik lisansı ile faaliyet gösteren ... isimli bayiye satmış olduğunun tespit edildiği ve bu fiilin 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 4. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarına aykırı olduğundan bahisle, anılan Kanun'un 19. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendi ile aynı maddenin dördüncü fıkrası hükümleri uyarınca 50.000-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararda; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 27/12/2018 tarih ve E:2018/1428, K:2018/6108 sayılı kararında, 26/07/2007 tarihinde yapılan denetim neticesinde davacının, 5015 sayılı Kanun'un 4. Maddesinin birinci ve ikinci fıkralarını ihlâl ettiği tespitine yer verilerek, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun "İdari para cezaları" başlıklı 19. maddesinin dava konusu Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun ... tarih ve ... sayılı kararının alındığı tarihte yürürlükte bulunan hâlinin 2. fıkrasının (b) bendinde, 4. madde hükümlerinin ihlâli durumunda 250.000,00-TL idarî para cezası verileceği, maddenin devamında ise; bayiler için cezaların beşte birinin uygulanacağı, bu kapsamda 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 4. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarının yanında Petrol Piyasası Yönetmeliği'nin 38. maddesinin (g) bendine aykırı davrandığından bahisle 50.000,00- TL idari para cezası uygulandığı, Kurul kararından sonra, 11/04/2013 tarih ve 28615 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6455 sayılı Kanun'un 44. maddesi 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinde yapılan değişiklikle, 4. maddenin dördüncü fıkrasına aykırılık hâlinde uygulanacak para cezalarına ilişkin düzenleme getirildiği; Kanun'un 4. maddesine ilişkin olarak başka herhangi bir özellikli cezanın öngörülmediği, aynı maddenin 7. fıkrasında ise, "Yukarıda belirtilenlerin dışında kalan ancak bu Kanun'un getirdiği yükümlülüklere uymayanlara Kurumca bin beş yüz Türk Lirasından yetmiş bin Türk Lirasına kadar iidarî para cezası verilir." hükmüne yer verildiği, lehe düzenleme göz önünde bulundurularak işlem tesis edilmesi gerektiği gerekçelerine yer verildiği anlaşıldığından, davacının 5015 sayılı Kanun'un 4. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarını ihlâl ettiği, ancak bu fiillere aykırılığın Kanun'da yaptırımının açıkça düzenlenmediği, Kanun'da getirilen yükümlülüklere uymama hâlinin idarî para cezasına bağlandığı, bunun cezasının da bin beş yüz Türk Lirasından yetmiş bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası olduğu, Mahkeme kararının uygulanması kapsamında davalı idarece davacının eylemine istinaden 50.000-TL idarî para cezası ile cezalandırılmasına yönelik tesis edilen ... tarih ve ... sayılı Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, davaya konu idarî para cezasının 26/07/2007 tarihli tutanağa istinaden verildiği, aradan geçen 12 yılda idarî para cezasının zaman aşımına uğradığı, aynı denetime ilişkin olarak tesis edilen işlemin daha önce iptal edildiği, bu sebeple adına tekrar idarî para cezası verilemeyeceği, Bölge İdare Mahkemesi kararının gerekçeli olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacıya ait Tunceli ili, ... Mahallesi, ... Sokak, ... İş Hanı, ... Kat, No:... adresinde faaliyet gösteren akaryakıt istasyonunda 26/07/2007 tarihinde yapılan denetim sonucu düzenlenen tutanak ile davacının yeniden satış amaçlı akaryakıt satışı yaptığı tespit edilmiş, bu fiilin 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 4. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarına aykırı olduğundan bahisle, anılan Kanun'un 19. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendi ile aynı maddenin dördüncü fıkrası uyarınca ... tarih ve ... sayılı Kurul kararı ile 50.000,00- TL idarî para cezası uygulanmasına karar verilmiş, bu para cezasının iptali istemiyle açılan davada Dairemizin 09/04/2013 tarih ve E:2010/1395, K:2013/976 sayılı kararı ile davacının başka bir bayiye yeniden satış amaçlı akaryakıt ikmal ettiği somut bilgi ve belgelerle ortaya konulamadığı gerekçesiyle Kurul kararının iptaline karar verilmiş, Dairemiz kararının Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nca temyizen incelenmesi üzerine 08/06/2015 tarih ve E:2013/2991, K:2015/2544 sayılı karar ile davacının yeniden satış amaçlı akaryakıt satışı yaptığının kabulü gerektiği gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.
Anılan bozma kararı üzerine Dairemizin 22/11/2017 tarih ve E:2016/4359, K:2017/3248 sayılı kararı ile lehe olan kanun hükmünün geriye yürümesi ilkesi çerçevesinde, 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinde 11/04/2013 tarihli değişik halinde, "4. madde hükümlerinin ihlâli" hâlinde idarî para cezası verileceğine ilişkin düzenlemenin yer almadığı, isnat edilen fiile ancak 19. maddenin yedinci fıkrası uyarınca 1.500,00-TL'den 70.000,00-TL'ye kadar idarî para cezası verilebileceği gerekçesiyle yeniden iptal kararı verilmiş, bu kararın temyiz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 27/12/2018 tarih ve E:2018/1428, K:2018/6108 sayılı kararı ile 11/04/2013 günlü 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinde yapılan değişiklikle, 4. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarının ihlali halinde herhangi bir yaptırıma yer verilmediği, aynı maddenin 7. fıkrasında ise, bu Kanunun getirdiği yükümlülüklere uymayanlara Kurumca bin beş yüz Türk Lirasından yetmiş bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verileceğinin öngörüldüğü; davacının, 5015 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarını ihlal ettiği, lehe düzenleme göz önünde bulundurularak işlem tesis edilmesi gerektiği gerekçesiyle Dairemiz kararının gerekçeli olarak onanmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine ... tarih ve ... sayılı Olur ile doğrudan soruşturma açılmasına karar verilmiş, 09/08/2019 tarihli soruşturma raporu düzenlenmiş, davacıya ... tarih ve ... sayılı yazı ile savunma istem yazısı tebliğ edilmiş, davacının yazılı savunma vermemesi üzerine ... tarih ve ... sayılı Kurul kararı ile davacıya 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin (2) nolu bendi uyarınca 50.000,00-TL idarî para cezası uygulanmış, anılan Kurul kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin bir hukuk devleti olduğu vurgulanmış; 138. maddesinin 4. fıkrasında, "Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez."; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Kararların sonuçları" başlıklı 28. maddesinin 1. fıkrasında, "Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez." kurallarına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuat uyarınca, idarenin, bir işlemin iptali yolundaki yargı kararının gereklerini kararın aynen ve geciktirmeden yerine getirmesinin zorunlu olduğu konusunda kuşku bulunmamaktadır. Her türlü işlem ve eylemi yargı denetimine tâbi olan idarenin yargı kararlarına uyması ve bu kararların gereklerine göre işlem tesis etmek ya da eylemde bulunmak zorunda olması aynı zamanda Anayasa'nın 2. maddesinde yer alan "hukuk devleti" ilkesinin de bir gereğidir.
İdare iptal kararının amaç ve kapsamına göre yeni bir işlem yapmak ve iptal edilen işlemden doğan sonuçları ortadan kaldırmak ve önceki hukukî durumun geçerliliğini sağlamak zorundadır. Bu nedenle, idarenin, idarî yargı yerlerince verilen kararların uygulanıp uygulanmaması konusunda "takdir yetkisi"ne sahip olmadığı, bu kararların doğruluğunu tartışma ve buna göre uygulama yetkisinin bulunmadığı, idarenin bu alandaki yetkisinin "bağlı yetki" niteliğinde olduğu anlaşılmaktadır.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 27/12/2018 tarih ve E:2018/1428, K:2018/6108 sayılı kararında ''Dava konusu Kurul kararından sonra, 11/04/2013 tarih ve 28615 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6455 sayılı Kanunun 44. maddesi 5015 sayılı Kanunun 19. maddesi değiştirilmiş; yapılan bu değişiklikle, 4. maddenin dördüncü fıkrasının; (l) bendinin ihlali halinde 1.000.000-TL, (f) bendinin bir takvim yılı içinde Kurumca yapılan uyarıya rağmen ihlali, aynı fıkranın (l) bendi haricindeki bentlerin ihlali halinde de 350.000-TL idari para cezası verileceği kurala bağlanmış; Kanunun 4. maddesine ilişkin olarak başka herhangi bir özellikli ceza öngörülmemiş maddenin 7. fıkrasında, "Yukarıda belirtilenlerin dışında kalan ancak bu Kanunun getirdiği yükümlülüklere uymayanlara Kurumca bin beş yüz Türk Lirasından yetmiş bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir." hükmüne yer verilmiştir. Bu durumda, davalı idare tarafından, 5015 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarını ihlal ettiği açık olan davacı hakkında, temyize konu Daire kararında da belirtildiği gibi 6455 sayılı Kanunla getirilen lehe düzenleme göz önünde bulundurularak işlem tesis edilmesi gerektiği tabiidir.'' gerekçesine yer verildiği, söz konusu karara rağmen davacıya "4. maddenin birinci ve ikinci fıkrasının ihlâli" nedeniyle 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinin 7. fıkrası uyarınca idarî para cezası verilmesi gerekirken, anılan maddenin ikinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca idarî para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan ... -TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 24/02/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.