MAHKEMESİ : ...... Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi



A)Davacı İstemi:
Davacı vekili; davalıya (eski eşine) ait ...... işyerinde 01/06/2007 – 12/07/2011 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak çalışmasına karşın 12 ......... süre dışında bildirilmeyen hizmetlerinin tespitini istemiştir.
B)Davalı Cevabı:
Davalı kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; iddia olunan çalışmaların yöntemince ve Yargıtay içtihatları doğrultusunda ispatlanması gerektiğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Davalı işveren vekili özetle; davacının borçları nedeniyle resmi olarak boşanmalarına karşın birlikte yaşamaya devam ettiklerini, anılan tarihlerde davacı ile birlikte tüm aile bireylerinin çalıştığını, sigortalı çalışmanın koşullarından bağımlılık unsurunun oluşmadığını, davacının 506 sayılı Yasanın 3.maddesinin, özel sektöre ait tarım ve orman işlerinde ücretle ve sürekli olarak çalışanlar hariç olmak üzere tarım işlerinde çalışanlar ve aynı konutta birlikte yaşayan ve aralarında bu konut içinde yapılan işlerde çalışanların, işverenin ücretsiz çalışan eşinin sigortalı sayılamayacağı hükmü uyarınca davanın reddini istemiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı :
İlk derece mahkemesince; “Tarafların anlaşmalı olarak boşandıkları, davacının ve davalı ..."in aynı evde birlikte yaşamaya devam ettikleri, karı koca hayatını devam ettirdikleri, davacının çalıştığı ...... işyerini birlikte işlettikleri, davacının geçmişteki icra borçları ve haciz tehdidi altında olması nedeniyle anlaşmalı boşanma yaptıkları, davalı ..."in her ne kadar resmi evlilik olmasa da birlikte yaşadığı gayri resmi eşini sigortalı olarak göstermese de 20/01/2010 tarihinde işe giriş bildirgesi verdiği, 12 ......... çalışma bildiriminin yapıldığı, davacının artık bundan sonraki dönemde çalışmasının hizmet aktine dayalı bir çalışma olarak kabul edilmesi gerektiği, bildirimi yapılmayan 2010 yılından 348 gün, 2011 yılından 192 gün sürenin davalı kuruma bildirilmediği tespit edildiğinden; davanın kısmen kabulüne karar verilmesi kanaat ve sonucuna varılarak” gerekçesiyle;
“Açılan Davanın Kısmen Kabulü İle,
1-Davacının, .........Bulvarı , 2207 sok. No :26 ...... adresinde bulunan 1106936.09 sicil numaralı davalı ... Apak" a ait ...... işi işyerinde, 01/06/2007-12/07/2011 tarihleri arasında çalıştığı, tarafların aynı evde............ hayatlarını devam ettirdikleri, davacı için 2010 yılı ocak ayında 12 gün çalışma bildirildiği, bu tarihten itibaren hizmet akdine istinaden asgari ücret ile 552 gün çalıştığının , bu çalışmasının 12 gününün kuruma bildirildiği, 540 gününün kuruma bildirilmediğinin tespitine, kuruma bildirilmeyen 2010 yılı, 2-12 dönemine ait 348 gün, 2011 yılı, 1-7 dönemine ait 192 gün olduğunun tespitine, Fazlaya ilişkin talebin REDDİNE,” karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu ; Davacı vekili, kararın kendi içerisinde çelişkiler içerdiğini, dosya kapsamındaki delillere göre, davalı adına iki işyerinin bulunduğunu, her iki işyerini tek başına çalıştırmasının mümkün bulunmadığını, tüm tanıkların davacının çalıştığını doğruladıklarını, davacının tespiti istenilen tüm sürede çalışmasına karşın, kısmen kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğu davanın kısmen kaldırılarak, davanın kabulüne karar verilmesi talep edilmiştir.
Davalı işveren vekili; hizmet akdinin unsurlarının bağımlılık, ücret ve süre olmasına karşın ve davalının davacı ile............ olarak birlikte yaşamaları nedeniyle, olayda bağımlılık unsurunun oluşmaması nedeniyle davanın tümüyle reddi gerekirken, kısmen kabulünün usul ve yasaya aykırı olduğunu beyanla haksız ve hukuka aykırı kararın bozulmasını istemiştir.
Davalı ...... Başkanlığı vekili; fiili ve gerçek çalışmanın ispatlanması gerektiğini belirterek, kararın kaldırılmasını ve ispatlanamayan davanın reddini istemiştir.
D)...... Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı :
...... Mahkemesince; "Davacının, davalıya ait Kemer ve Girne mahallelerinde bulunan iki ayrı işyerinde zaman zaman değişimli olarak 01/06/2007 – 12/07/2011 tarihleri arasında geçen sigortalı çalışmalarının tespitini istediği, davalının ise, hizmet akdinin zorunlu unsurlarının hizmet, bağımlılık, ücret ve süre olduğunu, davalının, tespiti istenilen dönemde, davacı ile boşanmasına karşın birlikte yaşamaya devam etmeleri nedeniyle hizmet akdinin unsurlarının oluşmadığının açık olduğunu, davacının 12 ......... sigortalı bildiriminin yapılmasının nedeninin şube açılışından kaynaklandığını, 506 sayılı Yasanın 3.maddesine göre, aynı konutta birlikte yaşayan ve üçüncü dereceye kadar (üçüncü derece dahil) olan hısımlar sırasında ve aralarında dışarıdan başka kimse katılmayarak bu konut içinde yapılan işlerde çalışanların sigortalı sayılamayacağını savunduğu anlaşılmaktadır.
Yukarıda belirtilen açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; eş kavramının Medeni Kanuna göre evli olanları kapsayacağı, taraflar arasında hısımlık bulunmadığı gibi, davaya konu işyerinin konut içinde yapılan bir iş olmadığı, bu sebeple davalının 506 sayılı Yasanın (C) fıkrası kapsamında sigortalı sayılmaması gerektiği yönündeki savunmasına itibar edilmesinin mümkün olmadığı, dinlenen tanıkların tamamının, tespiti istenilen dönemde davacının çalıştığını doğruladıkları, bu hususun davalının da kabulünde olduğu, işyerlerinin davalıya ait sermaye ile işletime açıldığı, dolayısıyla işyerlerinin davacı ile ilgisinin bulunmadığı hususu gözetildiğinde, davacının kendi nam ve hesabına çalışmasının sözkonusu olmadığı gibi, tarafların birlikte yaşamaları halinde dahi işyerinin davalıya ait olmasının bağımlılık ve hiyerarşi yaratacağı gözetilerek, davanın tümüyle kabul edilmesi gerekirken, kısmen kabulü usul ve yasaya aykırıdır." gerekçesiyle hüküm kaldırılarak Davalıların istinaf taleplerinin reddine, 01/06/2007 – 12/07/2011 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak asgari ücretle kesintisiz çalışmasına karşın 12 ......... bildirim dışında kalan sürede geçen çalışmalarının tespitine, bu çalışmalarının diğer sigortalı çalışmalarına eklenmesine karar verilmiştir.
E)Temyiz:
Davalı ...... : fiili ve gerçek çalışmanın ispatlanması gerektiğini belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı İşveren Vekili: Tanıkların davacı ile davalıyı evli............ olarak bildiklerini, davacının emir ve gözetimi altında ücret ilişkisinin olduğu bir çalışmadan bahsetmenin mümkün olmadığını, davalının davacı ile............ olarak birlikte yaşamaları nedeniyle, olayda bağımlılık unsurunun oluşmadığını usul ve yasaya aykırı kararının bozulmasını talep etmiştir.
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
Dava, davacının davalı eski eşine ait ...... işyerinde 01/06/2007 – 12/07/2011 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak aralıksız çalıştığı istemine ilişkindir.
Mahkemece; davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, Bölge Adiye Mahkemesince ise; yerel mahkeme kararı kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
Uyuşmazlık davacı ile eski eşi davalı arasında, tarafların da kabul ettiği üzere, davacının haciz tehdidi altında olmaları nedeniyle boşanmaları sonrası birlikte yaşadıkları dönemde hizmet akdinin oluşup oluşmadığı yönündedir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 01/09/1961 doğum tarihli davacının ihtilaflı dönemde; 20/01/2010-31/01/2010 arası-12 gün davalı işverenden bildirilen hizmetinin olduğunu, 1106936.09 sicil numaralı davalı ... Apak"a(Çumralı) ait ...... market işi işyerinin 20/01/2010 tarihinde kanun kapsamına alındığı, 31/01/2010 tarihinde kanun kapsamından çıktığı, davalının 23/03/2005 tarihinden itibaren vergi k......ın olduğu, davacı ve davalı tanıklarının dinlendiği anlaşılmaktadır.
506 sayılı Yasa kapsamında sigortalılığın oluşması yönünden ilk koşul hizmet akdinin unsurlarının bulunmasıdır.
Hizmet akdi, Borçlar Kanunu"nun 313. maddesinde belirlendiği üzere; iş sahibi ile işçi arasında yapılan belli veya belli olmayan bir süre için görülen iş karşılığı ücret ödenmesini gerektiren bir sözleşmedir.
Hizmet akdini karakterize eden unsurlar; “ücret”, “bağımlılık” ve “zaman” olarak sıralanabilir. Hizmet akdinde işçinin işi ifa, özen gösterme, sadakat borcuna karşılık, işverenin ücret ödeme, ihtimam ve yardım gibi borçları bulunmaktadır.
Zaman ve bağımlılık unsurları hizmet akdinin ayırıcı ve belirleyici özellikleridir. Çalışan, Borçlar Kanunu"nun 313. maddesinin öngördüğü çerçeve içinde, zaman ve bağımlılık unsurlarını gerçekleştirecek biçimde çalışmaktaysa, aradaki çalışma ilişkisi hizmet akdine dayanıyor demektir. Bilindiği üzere zaman unsuru çalışmanın, işgücünün belirli ya da belirli olmayan bir süre içinde, işveren veya vekilinin buyruğunda bulundurmayı kapsamaktadır.
Hiç kuşkusuz çalışan, bu süre içinde, işveren veya vekilinin buyruğu ve denetimi altında (bağımlı olarak) edimini yerine getirecektir. Burada söz konusu olan bağımlılık ise her an ve her durumda çalışanı denetleme veya buyruğuna göre edimini yaptırma olanağını işverene tanıyan, çalışanın edimi ile ilgili buyruklar dışında, çalışma olanağı bulamayacağı nitelikte bir çalışmadır.
01/10/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı ......... Kanununun 4., 5., 6. maddelerinde de benzer düzenlemeler yapılmıştır.
Somut olayda; dinlenen davacı ve davalı taraf, tanık ifadelerinin neredeyse tamamında davacı ile davalıyı evli bildiklerini, davacının da davalının da dükkanda tek başına hareket edebildiğini, davalının davacıya yemek vs getirip götürdüğünü dükkanın ailece birlikte işletilen bir yer olduğunu, aralarında işçi-işveren ilişkisinden haberdar olmadıklarını beyan ettikleri anlaşılmakta olup davacı ile davalı taraf arasında evlilik birliği her ne kadar 2005 yılında sona ermiş olsa da bir arada yaşamaya devam ettikleri, fiilen ayrılmadıkları ve dükkanı birlikte işlettikleri, hizmet ilişkisinin unsurlarından bağımlılık ve ücret unsurunun gerçekleşmediği, aralarında hizmet akdi olmayıp bir ortaklık ilişkisi bulunduğu gözetilerek davanın reddi yerine kabulü isabetsizdir.
O halde, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, ...... Mahkemesince eksik inceleme ve araştırma sonucu davalıların istinaf taleplerinin reddiyle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, davalılar tarafından temyiz olunan ...... Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASI gerekmiştir.
G)Sonuç :
Temyiz olunan ...... Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren ...... Mahkemesi"ne gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde davalılardan ..."ya iadesine, 03/12/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.