Danıştay 13. Daire 2022/267 Esas 2022/738 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/267
Karar No:2022/738


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ....
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ....
İSTEMİN_KONUSU : .... Bölge İdare Mahkemesi .... İdarî Dava Dairesi'nin ... tarih ve E:...., K:.. sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: .... Maddeleri Pazarlama İnşaat ve Sanayi A.Ş.'nin .. hesap dönemine ait finansal tablolarına yönelik yürütülen bağımsız denetim çalışmalarının kalite güvence sistemi incelemeleri kapsamında Kurum uzmanlarınca incelenmesi sonucunda düzenlenen ... tarih ve İNC-.... sayılı İnceleme Raporu'nda tespit edilen mevzuata aykırılıklara istinaden davacının faaliyet izninin, Kurul kararının tebliğinden itibaren iki (2) yıl süreyle askıya alınmasına ilişkin Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu'nun (Kurul) ... tarih ve ... sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen ... tarih ve E:...., K:.... sayılı kararda; .... Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Pazarlama İnşaat ve Sanayi A.Ş.'nin 2017 yılı hesap dönemine ait finansal tablolarına yönelik yürütülen bağımsız denetim çalışmalarının Kurum uzmanlarınca incelenmesi sonucunda düzenlenen inceleme raporunda tespit edilen mevzuata aykırılıklara istinaden davacının iki yıl süreyle faaliyet izninin askıya alınmasına, bu süre içinde yeni bağımsız denetim sözleşmesi imzalamamasına ve bağımsız denetim faaliyetinde görev almamasına, 01/01/2019 tarihi ile faaliyet izninin askıya alındığı tarih arasında imzaladığı ve görev aldığı bağımsız denetim sözleşmeleri ile ilgili üstlendiği faaliyetlerin sonlandırılmasına, 01/01/2019 tarihinden önce sona eren hesap dönemlerinin denetimiyle ilgili olarak ise üstlendiği bağımsız denetim işlerinin tamamlanmasıyla sınırlı olarak faaliyetinin devam etmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı; uyuşmazlığın çözümü bilimsel ve teknik bilgiyi gerektirdiğinden, Mahkemenin 15/06/2020 tarihli ara kararıyla bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verildiği, bilirkişi raporunda, inceleme raporunda yirmi iki başlıkta tespit edilen hususlardan bazılarındaki eksikliğin esasa etkili olmadığı, bazılarının özensiz, bazılarının ise denetim standartlarına aykırı olarak hazırlandığı tespitlerine yer verildiği, bilirkişi raporunun taraflara tebliğ edildiği, taraflarca bilirkişi raporuna yapılan itirazların, raporun dayandığı teknik ve bilimsel veriler karşısında yerinde görülmediği ve raporun mahkemece hükme esas alınabilecek nitelikte bulunduğu, dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, davacının, inceleme konusu denetimde Türkiye Denetim Standartları çerçevesinde meslekî özen ilkesine uygun hareket etmediğinin anlaşıldığı, bu itibarla, fiiline uygun olarak Bağımsız Denetim Yönetmeliği'nin 41. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi gereğince iki yıl süreyle faaliyet izninin askıya alınmasına ilişkin Kurul kararında hukuka aykırılık görülmediği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdarî Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdarî Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Hakkında düzenlenen inceleme raporunun gerçek tespitlere dayanmadığı, firmaya kendisinden önce bağımsız denetim hizmeti veren hiç kimse olmadığı için müşteri kabul formunda ilk bağımsız denetim denildiği, firma hakkında risk değerlendirmesi yapılmadığının ileri sürüldüğü, oysa firma hakkında risk değerlendirmesinin yapıldığı, denetim ekibi olarak kendi aralarında hileye ilişkin müzakerelerin yapıldığı, yalnızca çalışmaların yazılı belgeye bağlanmadığı, yönetimin sorgulandığı ve yönetimin kontrollere gerekli önemi vermediğinin denetim raporunda belirtildiği hâlde bu hususun görmezlikten gelindiği, Bağımsız Denetim Standardı 240’ın 34. paragrafında belirtilen düzenlemeye uygun bir şekilde analitik prosedür uygulanarak firmanın mali, vergisel, sektörel durumunun detaylı bir şekilde analiz edilerek değerlendirme yapıldığı, 2016 yılında da aynı şirketin bağımsız denetimini yaptıklarından dolayı firmaya olan güvenin arttığı, bu nedenle denetim prosedürleri uygulanırken alınan örnekleme ve analitik prosedürlerin daha dar kapsamda ele alındığı, bundan dolayı da müzakereleri yazılı hâle getirme ihtiyacı hissetmedikleri, şirkette iç kontrol birimi olmadığı, ancak kendine özgü bir kontrol sistemi olduğu ve önemli iş ve işlemleri aile fertlerinin yaptığı hususunun denetim formlarında belirtildiği, şirketin kendi iç prosedürlerinden kaynaklanan iç kontrole ilişkin herhangi bir olumsuz hususa rastlanmadığı, alıcılar hesabında mutabakat oranının %50 olduğu, bu oranın 2016 yılı denetiminde elde edilen güvence neticesi yeterli olduğu, satıcılar hesabı ile ilgili olarak %70 oranında mutabakat sağlandığı, şirket satışları çok ufak tutarlardan oluştuğundan en büyük faturalardan ve çeşitli müşterilerden örnekler seçtikleri, inceleme elamanının örneklem büyüklüğünün belirlenmemesi yönündeki iddiasının yerinde olmadığı, örneklem çalışmaları konusunda denetim ekibi olarak detaylı çalışma yaptıkları ve bu çalışmaların denetim raporuna işlendiği, inceleme elemanının işletmenin sürekliliği konusundaki çalışmalarıyla ilgili değerlendirmesinin tamamen afaki olduğu ve gerçek durumu yansıtmadığı, şirketin öz kaynaklarının yeterli olduğu, denetim esnasında avukat teyidi ve denetim öncesinde gözden geçirilen yönetim kurulu kararlarının incelendiği ve bununla ilgili başkaca öngörülebilir bir risk tespit etmedikleri, bu hususun kabul formunda değerlendirildiği, firmanın ilişkili olduğu kişilerin “İlişkili Taraflar Değerlendirme Formu”nda yazdığı, şirketin hasılatları konusunda yeterli çalışma, inceleme ve değerlendirme yaparak rapora bağladıkları, eleştiri yapılan hususların hiçbirinde çalışmaları neticesinde vardıkları sonucun hatalı olduğuna ilişkin bir iddia ve somut bir kanıt ileri sürülmediği, inceleme raporunda denetim konularının neredeyse tümünde eksik çalışma yapıldığı iddiasında bulunulduğu, ancak bu iddiayı somutlaştıracak hiçbir donenin ileri sürmediği, ciro primleri konusunda yaptıkları çalışma ve değerlendirmelerin görmezden gelindiği, şirketin satış indirimleri ve satışların iadesi konusunun hazırlamış oldukları denetim raporunda detaylı olarak incelendiği, buna ilişkin muavin kayıt ve fatura örneklerinin rapor ekine ilave edildiği, inceleme raporunda ileri sürülen borç senetleri hakkında herhangi bir çalışma ve değerlendirme yapılmadığı hususunun doğru olmadığı, alacak yaşlandırması çalışmasının yapıldığı ve rapora bağlandığı, yapılmakta olan yatırımlar hesabında gerçekleşen işlemler ve tutarlar ile kıdem tazminatına ilişkin gerekli çalışmaların yapıldığı, ilgili mevzuatın dikkate alınmadığı konusundaki eleştirinin doğru olmadığı, denetim dosyasında yer alan çalışma kâğıtlarının denetim sürecinde hazırlandığı ve denetim dosyasına konulduğu, denetim konularının tamamında detaylı çalışmalar yapıldığı, yapılan çalışma ve değerlendirmelerin de rapora aktarıldığı, dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Bölge idare mahkemesi kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdarî Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu .... Bölge İdare Mahkemesi .... İdarî Dava Dairesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, anılan Bölge İdare Mahkemesi kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Kullanılmayan ....TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. 2577 sayılı İdarî Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdarî Dava Dairesi'ne gönderilmesini teminen dosyanın ... İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine, 01/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.