Danıştay 6. Daire 2021/7497 Esas 2022/2350 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/7497
Karar No : 2022/2350

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … İl Özel İdaresi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Rize İli, Hemşin İlçesi, … Köyü, … ada, … parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca düzenlenen 26/05/2015 tarihli yapı tatil tutanağı ile yapının anılan Kanun maddesi uyarınca yıkımına ilişkin Rize İl Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 20/11/2019 tarih ve E:2019/6931, K:2019/11782 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararında, uyuşmazlık konusu yapı hakkında 3194 sayılı İmar Kanunu'nun geçici 16. maddesi uyarınca düzenlenen yapı kayıt belgesi dikkate alınarak davalı idare tarafından dava konusu işlemleri sonlandıran herhangi bir işlemin tesis edilmediği, anılan Kanun hükmü uyarınca yapı kayıt belgesi alınması halinde mevcut yıkım ve tahsil edilmemiş para cezalarının iptalini düzenleyen amir hüküm nedeniyle, dava konusu imalatların yıkımına yönelik tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Yapı kayıt belgesi hakkında Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne sorularak geçerliliğinin araştırılması gerektiği, eksik araştırma ve inceleme ile hüküm kurulduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Rize İli, Hemşin İlçesi, … Köyü, … ada, … parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca düzenlenen 26/05/2015 tarihli yapı tatil tutanağı ile yapının anılan Kanun maddesi uyarınca yıkımına ilişkin Rize İl Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı tesis edilmiştir.
Bunun üzerine, anılan işlemlerin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT ve HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
18/05/2018 günlü, 30425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 7143 sayılı Kanunun 16. maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen Geçici 16. maddenin 1. fıkrasında; "Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir." hükmüne, 4. fıkrasında ise; "Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan madde uyarınca 06/06/2018 günlü, 30443 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 6. maddesinin 1. fıkrasında "Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların malikleri, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorundadır." hükmü, 3. fıkrasında da "Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir. " hükmü yer almaktadır.
Yapı sahiplerinin devletle ihtilaflı durumunun ortadan kaldırılması, ruhsatsız yapıların belli bir harç karşılığında kayıt altına alınarak iskân verilmesi ve bu gelirin kentsel dönüşüm projelerine finans sağlaması amacıyla imar barışı olarak adlandırılan bu uygulama ile 31/12/2017 tarihinden önce inşa edilmiş ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapıların ya da yapıların ilgili kısımlarının sahiplerine Yapı Kayıt Belgesi alma hakkının getirildiği, başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususların, Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedileceği ve tahsil edilemeyen para cezaları ile yıkım kararların iptal edileceği anlaşılmaktadır.
Ancak yukarıda da belirtildiği gibi idare tarafından, taşınmazın ruhsatsız olduğundan bahisle verilen yıkım kararları ile tahsil edilemeyen para cezalarının iptal edilip edilmemesi konusunda, ilgili mevzuat çerçevesinde bir inceleme ve değerlendirme yapıldıktan sonra bir karar verileceği, yargı mercilerinin ise yalnızca yapı kayıt belgesinin varlığına dayanarak işlemin iptaline karar veremeyeceği, bu konuda ilgili idare tarafından iptal kararı alınması durumunda bunun sonucuna göre ya da davalı idarenin anılan Kanun hükmünü uygulamaması halinde ise, bu yönde verilecek karar ayrı bir davanın konusunu oluşturacağından, uygulamama işlemine karşı açılacak davada ayrı bir karar verileceği tabiidir
Dosyanın incelenmesinden; uyuşmazlık konusu taşınmazın tamamı ile ilgili … tarih ve … belge numaralı yapı kayıt belgesinin bulunduğu; ancak yapı kayıt belgelerine istinaden dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin herhangi bir işlemin tesis edilmediği görülmektedir.
Uyuşmazlık konusu olayda; İdare Mahkemesince, davacı tarafından, 26/05/2015 tarihinde yapı tatil zaptı düzenlenen dava konusu imalat için, 3194 sayılı İmar Kanun'un Geçici 16. maddesi kapsamında … tarih ve … belge numaralı yapı kayıt belgesinin alındığı, söz konusu yapı hakkında dava dışı Rize Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü görevlilerince düzenlenen 20/05/2020 tarihli tutanakta ve anılan tutanak ekinde yer alan fotoğrafta ruhsat eki projeye aykırı imalatların tamamlanmış vaziyette olduğunun görüldüğü, anılan tutanakta imalatların 31/12/2017 tarihinden sonra yapıldığına ilişkin herhangi bir tespit bulunmadığı gibi, aksine düzenlenen yapı kayıt belgesinde mevzuata aykırı bir duruma rastlanmadığının belirtildiği, imalatların yapılaşmaya yasaklı alanda kalmadığı, dolayısıyla bahsi geçen yapı kayıt belgesinin geçerliliğini koruduğu, öte yandan, uyuşmazlık konusu yapı hakkında 3194 sayılı İmar Kanunu'nun geçici 16. maddesi uyarınca düzenlenen yapı kayıt belgesi dikkate alınarak davalı idare tarafından dava konusu işlemleri sonlandıran herhangi bir işlemin tesis edilmediği, anılan Kanun hükmü uyarınca yapı kayıt belgesi alınması halinde mevcut yıkım ve tahsil edilmemiş para cezalarının iptalini düzenleyen amir hüküm nedeniyle, dava konusu imalatların yıkımına yönelik tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verildiği görülmekte ise de; 3194 sayılı Kanun'un Geçici 16. maddesinin 4. fıkrası ve Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ'in 6. maddesinde yer alan, yapı kayıt belgesi ilgili belediyesine verildikten sonra 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği düzenlemesi karşısında, söz konusu işlemi tesis eden idarece gerekli işlemlerinin yapılacağı açık olmakla birlikte, davalı idare tarafından henüz dava konusu işlemlerin iptal edilmediği, yıkıma yönelik encümen kararı ile söz konusu kararın dayanağı niteliğindeki yapı tatil tutanağının hukuken geçerliliğini koruduğu sonucuna varıldığından, Mahkemece işin esasının incelenerek yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemlerin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 01/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.