Danıştay 6. Daire 2021/8772 Esas 2022/2378 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/8772
Karar No : 2022/2378

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Belediye Başkanlığı - ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bursa İli, Mudanya İlçesi, ...Mahallesi, ...Caddesi, No:...adresinde bulunan taşınmaz üzerinde, kıyı kenar çizgisi içerisinde ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca verilecek idari para cezasının 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesine istinaden bir kat artırılarak 15.695,68-TL idari para cezası verilmesine ilişkin ...tarih ve ...sayılı Mudanya Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 06/05/2020 tarih ve E:2019/5275, K:2020/3945 sayılı kararıyla bozulması üzerine bozma kararına uyularak, 30/03/2015 tarihli yapı tatil tutanağının düzenlenmesinden itibaren aykırılığın giderilmesi suretiyle yapının mevzuata uygun hale getirmek için verilen bir aylık süre beklenilmeksizin, 31/03/2015 tarih ve 147 sayılı encümen kararı ile söz konusu yapının yıkımına yönelik tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği; para cezasına ilişkin olarak ise aykırılıktan etkilenen alan, yapı sınıfı ve grubunun doğru tespit edildiği, temel para cezasının tespitinde hukuka aykırılık olmadığı; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 6. alt bendinin, ilgili taşınmazın bulunduğu alanda yapılaşmanın tümüyle yasaklanması durumunda (1. derece askeri yasak bölge, 1. derece arkeolojik veya doğal sit alanları vb.) uygulanabileceği, taşınmazın bulunduğu alanın tamamen yapılaşmaya yasak olmadığı, 3621 sayılı Kıyı Kanunu uyarınca yapılaşmanın özel izin ve usullere tabi olduğu anlaşıldığından bu bent uyarınca para cezasına artırım uygulanmasında hukuka uyarlık bulunmadığı; aynı Kanun bendinin, 13. alt bendinde yer alan artırım sebebinin uygulanabilmesi için aranan, aykırılıkların çevre ve görüntü kirliliğine neden olduğunu açık ve kesin olarak ortaya koyan bir tespitte bulunulmadığı anlaşıldığından, dava konusu para cezasının 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin (c) bendinin 13. numaralı alt bendi uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı; 30/03/2015 tarihinde idare tarafından yapılan denetim ile dava konusu taşınmazda ruhsatsız yapı yapıldığının tespit edilmesi üzerine bu tarihten itibaren ruhsata aykırılıkların giderilip giderilmediğine yönelik olarak davalı idare tarafından herhangi bir tespit yapılmaksızın verilen para cezasının, ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapılan imalatların süresi içinde imara uygun hale getirilmemesinin müeyyidesi olduğu, bu cezanın; imara aykırı yapı yapma fiilini eylemin sayısı ve yeri bakımından artırımlı olarak cezalandırılmasına ilişkin 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15'nci maddesi uyarınca artırılamayacağı sonucuna ulaşıldığından; dava konusu ...tarih ve ...sayılı encümen kararının, yapının yıkımına ve para cezasının 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesi uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmı ile 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin (c) bendinin 6 ve 13. bentleri uyarınca artırımına ilişkin 9.631,31.-TL'lik kısmının iptaline, para cezasının 6.064,37-TL'lik kısmı yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar için ruhsata bağlanma imkanı bulunmuyorsa, bir aylık süre öngörülmeksizin yıkım kararı alınmasının yıkım işlemini sakatlamayacağı, davacının kıyıda ruhsat almaksızın kapalı alan inşa ettiği yapının ruhsata bağlanmasının hukuken mümkün olmaması karşısında temel para cezasının Kıyı Kanununun 15. maddesi gereğince bir kat artırılmasının hukuken uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kısmen kabulü ile Mahkeme kararının, 3194 sayılı İmar Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca hesaplanan para cezasının, 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesine istinaden bir kat artırılarak verilmesine ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Bursa İli, Mudanya İlçesi, ...Mahallesi, ...Caddesi, No:...adresinde bulunan taşınmaz üzerinde, kıyı kenar çizgisi içerisinde ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca temel para cezasının aynı maddenin 2.fıkrasının (c) bendinin 2, 6, 8, 12 ve 13 alt bentleri uyarınca artırılması suretiyle verilen idari para cezasının 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesine istinaden bir kat artırılarak davacının 15.695,68-TL idari para cezası ile tecziyesine ilişkin ...tarih ve ...sayılı Mudanya Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 43. maddesinde; "Kıyıların Devletin Hüküm ve tasarrufu altında olduğunu, sahil şeridinden yararlanmada kamu yararının gözetileceği ve her yurttaşın sahillerden yararlanma hakkının bulunduğu" hüküm altına alınmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde; "Bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya Valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilerek inşaat derhal durdurulur, durdurma yapı tatil zaptının yapı üzerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının ruhsata uygunluğu inceleme sonucunda anlaşılırsa mühür belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir." hükmüne, 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine ve aykırılığı altı işgünü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere maddede düzenlenen şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanabileceği, (a) bendinde; yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metre karesi için uygulanacak para cezalarının miktarları belirlenerek, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılacağı hükme bağlanmış; (c) bendinde ise; artırım sebepleri sayılmış, bu arttırım sebepleri uyarınca tespit edilen miktarların (a) bendinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezasının miktarına göre ayrı ayrı hesap edilerek ilave edileceği, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı hükmüne yer verilmiş; söz konusu (c) bendinin 6. alt bendinde; yapının yapılaşmaya yasaklanmış bir alanda yapılmış olması durumunda % 80 oranında artırılarak hesaplanacağı, 13. alt bendinde ise; çevre ve görüntü kirliliğine sebebiyet veriyor ise temel para cezasına, cezanın % 20'sinin ilave edileceği kurala bağlanmıştır.
3621 sayılı Kıyı Kanunun 14. maddesinde; ''Bu Kanun kapsamında kalan alanlarda ruhsatsız yapılar ile ruhsat ve eklerine aykırı yapılar hakkında 3194 sayılı İmar Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.'' hükmüne yer verilmiş, aynı Kanunun 15. maddesinin birinci fıkrasında; ''Kıyıda ve uygulama imar planı bulunan sahil şeritlerinde duvar, çit, parmaklık, tel örgü, hendek, kazık ve benzeri engelleri oluşturanlara ikibin Türk Lirasından onbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Ayrıca oluşturulan engellerin beş günden fazla olmamak üzere belirlenen süre zarfında kaldırılmasına karar verilir. Bu süre zarfında engellerin ilgililer tarafından kaldırılmaması halinde, masrafı yüzde yirmi zammıyla birlikte kendilerinden kamu alacaklarının tahsili usulüne göre tahsil edilmek üzere kamu gücü kullanılmak suretiyle derhal kaldırılır. Kabahatin tekrarı halinde, ceza üst sınırdan verilir.'' denildikten sonra beşinci fıkrasında; ''Birinci fıkrada sayılan yerlerde ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapı yapan kişilere Türk Ceza Kanunu veya İmar Kanunu hükümlerine göre verilecek ceza bir kat artırılır.'' hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu kararın, yıkıma ve para cezasının 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2. maddesinin (c) bendinin 6 ve 13. bentleri uyarınca artırılmasına ilişkin kısmı yönünden;
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Daireleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
Temyize konu kararın, yıkıma ve para cezasının 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2. maddesinin (c) bendinin 6 ve 13. bentleri uyarınca artırılmasına ilişkin kısmı yönünden 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 2. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.

Temyize konu kararın, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca verilecek idari para cezasının 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesine istinaden bir kat artırılarak verilmesine ilişkin kısmına gelince;
Yukarıda yer verilen mevzuat hükmünün incelenmesinden Kanun hükmünün açık bir şekilde ruhsatsız yapının kıyıda yapılması fiilini artırımlı şekilde cezalandırmayı amaçladığı, artırımın uygulanabilmesi için başkaca bir şart öngörülmediği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; Bursa İli, Mudanya İlçesi, ...Mahallesi, ...Caddesi, No:...adresinde bulunan taşınmaz üzerinde, davalı idarece 30/03/2015 tarihinde yapılan denetimde kıyı kenar alan çizgisi içerisinde kalan alanda ruhsatsız olarak 108,3 m²'lik kapalı alan oluşturan yapı yapıldığının tespit edilmesi üzerine 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca verilecek idari para cezasının 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesine istinaden bir kat artırılarak 15.695,68-TL idari para cezası verilmesine ilişkin ...tarih ve ...sayılı Mudanya Belediye Encümeni kararının alındığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, Devletin hüküm ve tasarrufunda bulunan kıyıda yapıldığı açık olan yapı için 3194 sayılı İmar Kanunu hükümlerine göre uygulanan para cezasının, 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesine istinaden bir kat artırılarak uygulanması gerektiği sonucuna ulaşıldığından dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın kısmen iptali, kısmen reddine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararının, iptale ilişkin bu kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen iptaline, kısmen reddine ilişkin temyize konu ....... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyiz edilen yıkıma ve para cezasının 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin (c) bendinin 6 ve 13. bentleri uyarınca artırılmasına ilişkin kısmının ONANMASINA, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca verilecek idari para cezasının 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesine istinaden bir kat artırılarak verilmesine ilişkin kısmının ise BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 01/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.