Mahkemesi : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi


Dava, 1 günlük sigortalılık tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davacının 01.09.1986 tarihinde 1 gün süreyle davalı işveren yanında çalıştığının tespitini talep etmiştir.
II- CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde, davacının çırak olarak işe girdiğini ve kuruma bildirim yapıldığını beyan etmiş,
Fer’i Müdahil vekili, hak düşürücü süre ve zamanaşımı itirazında bulunarak davanın reddini talep etmiştir.
III- MAHKEME KARARI
A- İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
05.07.1973 doğumlu davacının nizalı dönemde 13 yaş 1 aylık olduğu, davalı asilin cevap dilekçesinde 01/09/1986 tarihli işe giriş bildirgesi ile davacının çırak olarak işe girdiğini beyan ettiği, bu hususun nizalı dönemi takip eden 09/10/1987 tarihli işe giriş bildirgesi (TC.M.E.G ve S.B ...,...,... Merkezi tarafından 09/12/1987 tarihinde Kuruma intikal ettirildiği) ile teyit olunduğu, 60/G maddesi uyarınca davacının 01/09/1986 tarihinde 18 yaşını ikmal etmediğinden bu tarihin sigortalılık başlangıç tarihi olamayacağı da gözetilerek; “Davanın reddine” karar verilmiştir.
B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davacının 01.09.1986 tarihinde 13 yaşında olduğu, Kurumun davacının bu çalışmasını stajyer (çırak) statüsünde ve kısa vadeli sigorta prim kapsamında olduğu gerekçesiyle sigorta başlangıcı olarak kabul etmediği, davalı işverenin cevap dilekçesinde davacının çırak olduğunu bildirildiği, davacının talep tarihi sonrasında çıraklık sözleşmesi ve çırak işe giriş bildirgesiyle çırak olarak çalıştığının anlaşılması nedeni ile öncesinde işçi olarak çalışmasının hayatın olağan akışına aykırı olması birlikte değerlendirildiğinde, dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığınarak mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle;
“Davacı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine” karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davacı vekili, fiili çalışma olgusunun mahkemece inceleme ve araştırma yapılmaksızın eksik incelemeyle davanın reddine karar verildiği, çırak olarak çalışıp çalışmadığının da araştırılmadığı, Yargıtay HGK tarafından da kabul edildiği gibi çırağın işyerinde üretimle ilgili çalışmalara fiilen katılıp katılmadığının belirlenmesi gerektiği, ilk derece ve bölge adliye mahkemelerinin eksik incelemeyle karar verdiği gerekçeleriyle kararın bozulmasını talep etmiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
İnceleme konusu davada; 05.07.1973 doğumlu davacı adına davalı işveren ... tarafından 01.09.1986 işe giriş tarihli bildirgenin kuruma verildiği, çıraklık eğitim merkezi tarafından ise 09.10.1987 tarihinde işe giriş bildirgesi verildiği, davacının 05.07.1991 tarihinde 18 yaşını ikmal ettikten sonra işveren tarafından 01.08.1991 tarihli uzun vade sigorta kollarına tabi çalışmalarının kuruma bildirildiği anlaşılmıştır.
Ancak dosya içersinde davacının 01.09.1986 tarihinde başlayan çalışmasının fiilen üretime yönelik çalışma mı çıraklık kapsamında mı kaldığı, uzun vade sigorta kollarına tabi olup olmadığı konularında değerlendirme yapılmamış, çıraklık eğitimi, başlangıç bitiş tarihleriyle zorunlu çıraklık süresi belirlenmeden eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde karar verildiği anlaşılmıştır.
Yukarıdaki açıklamalar ışığında mahkemece; çalışmanın uzun vadeli sigorta kollarına tabi olup olmadığı konusunda araştırma ve değerlendirme yapılması gerekirken eksik inceleme sonucu yazılı şekilde karar tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi"nin istinaf isteminin esastan reddine dair kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacı"ya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 09/03/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.