Danıştay 6. Daire 2019/11815 Esas 2022/2355 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/11815
Karar No : 2022/2355

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:2018/628, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacıya, 2872 sayılı Çevre Kanunu hükümlerinin ihlal edildiğinden bahisle, aynı Kanunun 20. maddesinin (v) bendi uyarınca 212.419,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarihli ve … sayılı Aksaray Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava dosyasında yer alan Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarından ve dava dilekçesinden, denetim tarihinde davacının … Geri Dönüşüm Petrol İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. bünyesinde çalıştığı diğer taraftan söz konusu şirket adına ceza kesildiği ve Mahkemelerinin … esas sayılı dosyasında dava açıldığı, şirket çatısı altında çalışan ve şirket yöneticilerinin talimatıyla hareket eden davacının mevzuat hükümlerinde sayılan fiillere karşılık gelen yaptırımın sorumlusu olarak değerlendirilemeyeceği, davacının şirket bünyesinde çalışıp çalışmadığına dair bir araştırma yapılmaksızın doğrudan idari para cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka ve cezaların şahsiliği ilkesine uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı …'a ait ifade tutanağında, … plakalı araç ile lisanssız olarak atık yağ taşıdığını beyan ettiği, bu beyan üzerine yapılan incelemede araç içerisinde yağ tenekelerinin bulunduğunun komisyonca tespit edildiği, tesis edilen idari işlemden sonra aracın kendisine ait olmadığı, araç ile atık taşınmadığı ve şirket bünyesinde çalışan bir eleman olduğu belirtilerek hukuk yanıltılarak idari işlemin iptalinin talep edildiği, işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
20.04.2017 günü Aksaray Cumhuriyet Başsavcılığı'ndan alınan arama ve el koyma kararı kapsamında İl Jandarma Komutanlığı, OSB ve Çevre-Şehircilik İl Müdürlüğü personellerince yerinde yapılan denetim sırasında düzenlenen arama ve el koyma tutanağıyla, davacının kullandığı … plaka numaralı aracın lisanssız olarak tehlikeli atık taşıdığının tespit edilmesi üzerine davacıya 2872 sayılı Çevre Kanununun 20. maddesinin (v) bendi uyarınca 212.419,00 TL idari para cezası verilmiştir.
Bunun üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanunu'nun ''Tanımlar'' başlıklı 2. maddesinde; ''Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü madde olarak" tanımlanmış, ''Kirletme yasağı'' başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ''Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.'' hükmüne; "Tehlikeli kimyasallar ve atıklar" başlıklı 13. maddesinin 5. fıkrasında; "Tehlikeli atıkların tanımı ile tehlikeli atıkların oluşum aşamasından itibaren toplanması, ayrılması, geçici ve ara depolanması, geri kazanılması, yeniden kullanılması, taşınması, bertarafı, bertaraf sonrası kontrolü, ihracatı, transit geçişi, ambalajlanması, etiketlenmesi, denetimi ve atık yönetim plânlarının hazırlanması ile ilgili usûl ve esaslar Bakanlıkça yayımlanacak yönetmelikle belirlenir.
" hükmüne; ''İdari nitelikli para cezaları'' başlıklı 20. maddesinin (v) bendinde; "Bu Kanunda ve ilgili yönetmeliklerde öngörülen yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak tehlikeli atıkları toplayan, ayıran, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, yeniden kullanan, taşıyan, ambalajlayan, etiketleyen, bertaraf eden ve ömrü dolan tehlikeli atık bertaraf tesislerini kurallara uygun olarak kapatmayanlara 100.000 Türk Lirasından 1.000.000 Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir." hükmüne yer verilmiştir.
02.04.2015 tarihli, 29314 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Yönetmeliğinin "Tanımlar" başlıklı başlıklı 4. maddesinin jj) bendinde Tehlikeli Atık: Ek-3/A'da yer alan tehlikeli özelliklerden birini ya da birden fazlasını taşıyan, ek-4'te altı haneli atık kodunun yanında yıldız (*) işareti bulunan atıklar olarak; ss) bendinde; Atık taşıma aracı: Atıkların taşınması amacıyla kullanılan, teknik kriterleri Bakanlıkça belirlenen araç olarak tanımlanmış, Yönetmeliğin ekinde EK-4 listesinde (13)Yağ atıkları ve sıvı atık yakıtlarına (yenilenebilir yağlar, 5 ve 12 hariç) yer verilmiş ve hepsi tehlikeli atık olarak belirlenmiştir. Yönetmeliğin "Genel İlkeler" başlıklı 5. maddesinin (g) bendinde; "Mevzuatta lisans alma zorunluluğu getirilen atık türlerini taşıyacak araçlar için taşıma lisansı alınması zorunludur. Lisans şartı aranmaksızın taşınan atıkların, ömrünü tamamlamış araçlar hariç görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı araçlarda taşınması zorunludur. Atıkların taşınmasına ilişkin esaslar Bakanlıkça belirlenir." hükmüne, ı) bendinde; "Atıkların, Bakanlık ve/veya il müdürlüğünden izin ve/veya çevre lisansı almış tesisler, üretici/yetkilendirilmiş kuruluşlar, atık taşımaya yetkili/lisanslı taşıyıcılar dışında üçüncü kişiler tarafından ticari amaçlar ile toplanması, satışı, geri kazanılması ve/veya bertaraf edilmesi, diğer maddelerle ve yakıtlara karıştırılarak yakılması yasaktır." hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan, 30.7.2008 tarihli ve 26952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde; "Bu Yönetmeliğin amacı, atık yağların üretiminden bertarafına kadar; ... b) Çevre ve insan sağlığına zarar vermeden geçici depolanmasına, taşınmasına, bertaraf edilmesine,... dair usul ve esasları belirlemektir." hükmüne, "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin (e) bendinde; Atık yağların toplanması: Atık yağların üreticisinden kategorilerine göre sınıflandırılarak alınıp lisanslı işleme ve bertaraf noktasına kadar lisanslı atık taşıyıcılar vasıtasıyla Ulusal Atık Taşıma Formu ile birlikte taşınması amacıyla yapılan tüm işlemleri, (k) bendinde; Çevre lisansı: 29/4/2009 tarihli ve 27214 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte düzenlenen lisansı, (ö) bendinde, Ulusal Atık Taşıma Formu: Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin Ek-9/B’sinde yer alan ve atık yağların toplama ve taşıma işlemlerinde kullanılması zorunlu olan formları, (t) bendinde Taşıma lisansı: Atık yağ taşımacılığı yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin firma ve araçları için alması gereken belgeyi, ifade eder." olarak tanımlanmış," Çevre ve şehircilik il müdürlüklerinin görev ve yetkileri" başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde; "Atık yağ taşıyıcılarının taşıma lisansı, işleme ve bertaraf tesislerinin çevre lisansı koşullarına uygun olarak çalıştırılıp çalıştırılmadığını düzenli olarak denetlemekle, gerekli idari işlemleri yapmak ve sonucundan Bakanlığa bilgi vermekle, ... (e) bendinde; "Sınırları içinde kayıtlı olan ve atık yağların taşınması hususunda faaliyet gösterecek araçlara ve firmalarına taşıma lisansı vermekle ve faaliyetlerini denetlemekle, lisans verilen araç ve firmaları Bakanlığa bildirmekle, ...görev ve yetkilidir." hükmüne, "Atık yağ üreticisinin yükümlülükleri" başlıklı 9. maddesinin (ç) bendinde "Atık yağların taşıma lisansı almış taşıyıcılar vasıtasıyla çevre lisanslı işleme ve bertaraf tesislerine gönderilmesini sağlamakla,... yükümlüdür" hükmüne ve taşıma ile ilgili hükümlere de ayrıca Yönetmeliğin 4. Bölümünde yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin incelenmesinden; tehlikeli atıkları toplayan, ayıran, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, yeniden kullananlar ile taşıyanlar için ayrı ayrı yükümlülüklerin öngörüldüğü görülmektedir.
Dosyada yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davacının denetimin yapıldığı 20.04.2017 tarihinde verdiği ifadede; … Geri Dönüşüm Petrol İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile hiçbir ilgisinin bulunmadığını, … plakalı aracın kendisine ait olduğunu, bu araç ile Bodrum'dan Aksaray'a aracı satmak maksadı ile geldiğini, araçta bulunan 13 adet 16 litrelik yağ tenekelerini, gelirken yol üzerindeki tamirciden öylesine aldığını, Davut'un yanına geldiğinden ona vermeyi düşündüğünü, almasa bertaraf eden kim varsa ona vereceğini, Jandarmanın aracın işletmeye ait olduğunu düşündüğünü, ancak böyle bir durumun söz konusu olmadığını belirttiği, dava konusu edilen idari para cezasının da … plakalı araçla lisanssız olarak tehlikeli atık taşıdığının tespit edilmesi üzerine tesis edildiği görülmektedir.
Bu durumda; 20.04.2017 tarihinde yapılan denetimde, davacıya ait olduğu belirtilen … plakalı araçta araç içi montajlı düzenekli 1000 litrelik plastik tank olduğunun, içerisinde yaklaşık 150 kg atık yağ olduğunun, ayrıca araçta 13 adet 16 litrelik tenekelerde madeni yağ olduğunun tespit edilmesiyle, … Geri Dönüşüm Petrol İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin aynı denetim tutanağı ile tespit edilen … Organize Sanayi Bölgesi, … Organize Sanayi Mahallesi … Sokak No:… adresinde, izinsiz ve lisansız yürüttüğü tehlikeli atık faaliyetinden farklı ve bağımsız olarak, … plakalı aracın tehlikeli atık taşıma lisansına sahip olmadan atık yağ taşımasına ilişkin mevzuata aykırı olduğu sabit olan eylemden, aracın maliki olarak davacının sorumlu olduğu açık olduğundan, dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Ayrıca; ilk derece Mahkemesince verilen kararın gerekçesi olarak gösterilen Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarında davacının söz konusu şirkette 01.04.2017 tarihinde işe başladığı; 30.04.2017 tarihinde ise işten ayrıldığı bilgisine yer verildiğinden, salt tespitin yapıldığı Nisan ayına ilişkin olarak düzenlenen SGK kaydının para cezasının iptaline gerekçe oluşturamayacağı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 01/03/2022 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararının aynen onanması gerektiği oyuyla, çoğunluk kararına katılmıyorum.