MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:


Davacı ..., imar-ihya, satın alma ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak, ... İlçesi ... Köyü çalışma alanında bulunan ve 1977 yılında yapılan kadastro çalışmaları sırasında taşlık olarak tescil harici bırakıldıktan sonra, 03.08.2011 tarihinde ihdasen 283 ve 293 parsel numarasıyla Hazine adına tescil edilen taşınmazdan 2012 yılında yapılan toplulaştırma çalışmaları neticesinde oluşan susuz tarla vasıflı 108 ada 3, 4, 9; 121 ada 7 parsel sayılı taşınmazların ayrı ayrı bölümleri hakkında tapu iptali ve adına tescili istemiyle; aynı çalışma alanında bulunan ve haritasında yol olarak gösterilerek tescil harici bırakılan taşınmaz bölümü hakkında ise, adına tescili istemiyle dava açmıştır. Mahkemece yapılan yargılama sonucunda davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1- Hükme esas alınan teknik bilirkişi raporunda (A), (B), (C), (D) ve (F) ile gösterilen taşınmaz bölümleri yönünden kurulan hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde; Mahkemece, dava konusu taşınmaz bölümleri üzerinde, davacı lehine zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleşmediği kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuştur. Ne var ki, yörede 1977 yılında yapılan kadastro çalışmaları sırasında dava konusu taşınmaz bölümlerinin bulunduğu yer "taşlık" vasfı ile tescil harici bırakılmış, bilahare 03.08.2011 tarihinde ihdasen 283 ve 293 parsel numarasıyla tarla-taşlık vasfıyla Hazine adına tescil edilmiş, daha sonra 2012 yılında yapılan toplulaştırma çalışmaları ile susuz tarla vasıflı dava konusu 108 ada 3, 4, 9, 121 ada 7 parseller ile dava dışı parseller oluştuğu halde dava konusu taşınmazlardan 108 ada 4 parsel sayılı taşınmazın, davalı Hazine dışında başkaca tapu kayıt malikleri de bulunması nedeniyle, davacıya davasını diğer kayıt maliklerine de yöneltmesi hususunda süre ve imkan tanınmamış, usulüne uygun taraf teşkili sağlanmamış, yine iddiaya konu taşınmaz bölümlerinin kullanım durumunu ve toprak yapısını açıklama bakımından yetersiz ve denetime elverişli olmayan ziraat mühendisi bilirkişi raporu hükme esas alınarak, taşınmaz bölümleri üzerinde imar-ihyanın ne zaman tamamlandığı duraksamasız biçimde belirlenmeden, taşınmazların niteliğinin belirlemesi hususunda en etkili yöntem hava fotoğraflarının incelenmesi olduğu halde, mahkemece yalnızca 1984 tarihli hava fotoğrafı üzerinde inceleme yaptırılmak suretiyle karar verilmiş olması nedeniyle yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır.
Hal böyle olunca; sağlıklı sonuca varılabilmesi için; Mahkemece öncelikle, dava konusu 108 ada 4 parsel sayılı taşınmaz yönünden, davalı Hazine dışındaki tapu kayıt maliklerine davasını yöneltmesi için davacıya süre ve imkan verilmeli, taraf eksikliğinin yöntemince tamamlanması halinde, anılan yasal hasımlardan savunma ve delilleri sorulup saptanmalı, bildirmesi halinde delilleri toplanmalı, ayrıca, dava konusu taşınmaz bölümlerinin ihdasen Hazine adına tescil edildiği 2011 yılından 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle en az üç tanesi Harita Genel Müdürlüğünden getirilerek dosya arasına konulmalı, bundan sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile jeodezi ve fotogrametri mühendisi, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve teknik bilirkişinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalıdır. Keşif sırasında dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmaz bölümlerinin geçmişte ne durumda bulunduğu, ilk olarak ne zaman ve nasıl kullanılmaya başlandığı, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın ne zaman başlayıp bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, dinlenen yerel bilirkişi ve tanık beyanlarının çelişmesi halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle çelişki giderilmeye çalışılmalı; teknik bilirkişiden keşfi takibe elverişli, dava konusu taşınmaz bölümlerini komşularıyla birlikte gösterir krokili rapor alınmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan taşınmaz bölümlerinin toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şekli ve süresini, taşınmazlar üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmazların imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir, taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir, somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiden yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş üç adet hava fotoğrafının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmaz bölümlerinin sınırlarını ve niteliğini, imar-ihyaları tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerlerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; keşifte dinlenen yerel bilirkişi ve tanık beyanları bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli ve bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir. Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA,
2- Hükme esas alınan teknik bilirkişi raporunda (E) ile gösterilen taşınmaz bölümü hakkında kurulan hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesine gelince; dava, TMK"nın 713/1, 3402 sayılı Kadastro Kanunu"nun 14. maddelerine dayalı olarak açılan ve yol vasfıyla haritasında gösterilen tapusuz taşınmazın tescili isteğine ilişkindir. Mahkemece, dava konusu taşınmaz bölümü üzerinde, davacı lehine zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleşmediği kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuştur. Ne var ki, bu nitelikteki davalarda 4721 sayılı TMK"nın 713/3. maddesi gereğince, tescil davalarında Hazine’nin yanında ilgili kamu tüzel kişiliklerine de husumet yöneltilmesi zorunlu olduğu halde, somut olayda dava Hazine ve ilgili kamu tüzel kişisi olarak Akçatarla Köyü Tüzel Kişiliği hasım gösterilerek açılmış ise de; karar tarihinden önce 30.03.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6360 sayılı Kanun"un 1. maddesi gereğince çekişmeli taşınmazın bulunduğu Mardin Büyükşehir Belediyesi"nin sınırları il mülki sınırları olarak belirlenmiş, aynı Kanun"un Geçici 1/13. maddesine göre de Büyükşehir Belediyesi olan illere bağlı ilçelerin mülki sınırları içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak, belde belediyeleri ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmış ve böylelikle tescil davalarında taşınmazın bulunduğu ilçe belediye başkanlığı ile büyükşehir belediye başkanlığı ilgili kamu tüzel kişilikleri olarak yasal hasım sıfatını kazanmışlardır. Ne var ki Mahkemece, çekişmeli taşınmaz bölümünün bulunduğu ... Belediyesi ile Mardin Büyükşehir Belediye Başkanlığı"nın da ilgili kamu tüzel kişilikleri olarak davada yer almaları gerektiği gözden kaçırılmıştır. Bu nedenle taraf teşkilinin sağlandığından söz edilemez. Taraf teşkilinin sağlanması dava şartlarından olup, bu koşul yerine getirilmeden davanın esasına girilmesi hukuken mümkün bulunmadığı gibi; Mahkemece taşınmaz bölümü üzerinde imar-ihyanın ne zaman tamamlandığı duraksamasız biçimde belirlenmemiş, taşınmazların niteliğinin belirlemesi hususunda en etkili yöntem hava fotoğraflarının incelenmesi olduğu halde, yalnızca 1984 tarihli hava fotoğrafı üzerinde inceleme yaptırılmak ve iddiaya konu taşınmaz bölümünün kullanım durumunu ve toprak yapısını açıklama bakımından yetersiz ve denetime elverişli olmayan ziraat mühendisi bilirkişi raporu hükme esas alınmak suretiyle karar verilmiş olması nedeniyle yapılan araştırma ve inceleme de hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak hüküm kurulamaz.
Hal böyle olunca; Mahkemece öncelikle davacı tarafa, davasını Nusaybin Belediyesi ile Mardin Büyükşehir Belediye Başkanlığı"na da yöneltmesi için süre ve imkan tanınmalı; taraf eksikliğinin yöntemince tamamlanması halinde anılan yasal hasımlardan savunma ve delilleri sorulup saptanmalı; bildirmesi halinde delilleri toplanmalı; ardından dava konusu taşınmaz bölümünün bulunduğu yere ilişkin dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğrafları Harita Genel Müdürlüğünden tarihleri açıkça yazılmak suretiyle istenilerek getirtilip dosyaya konulmalı; dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişisi kurulu jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve teknik bilirkişinin katılımı ile yeniden keşif yapılmalı ve bu keşif sırasında dinlenilecek yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından, taşınmazın öncesinde kime ait olduğu, kim tarafından, ne zamandan beri ne şekilde kullanıldığı, genel yol niteliğinde olup olmadığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı; bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli; dinlenen bilirkişi ve tanık beyanlarının çelişmesi halinde yüzleştirme yapılmak suretiyle oluşan çelişkilerin giderilmesine çalışılmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, nizalı taşınmaz bölümünün önceki ve şimdiki niteliği, genel yol niteliğinde olup olmadığı, taşınmaz bölümü üzerinde ekonomik amaca uygun bir zilyetlik bulunup bulunmadığı, bulunmakta ise zilyetliğin hangi tarihten beri ve ne şekilde sürdürüldüğü hususlarında somut verilere ve bilimsel esaslara dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; hava fotoğrafları üzerinde jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiye stereoskop aleti ile inceleme yaptırılarak taşınmaz bölümünün hava fotoğraflarının çekildiği tarihlerdeki niteliğini ve kullanım şeklini açıklayan ayrıntılı rapor düzenlettirilmeli; taşınmaz bölümünün ve çevresinin yakın plan panoramik fotoğrafları çektirilip fotoğraflar üzerinde taşınmaz bölümünün sınırları kabaca işaretlenmeli; teknik bilirkişiden ise, keşfi izlemeye, bilirkişi ve tanık sözlerini denetlemeye elverişli rapor ve kroki alınmalı; bundan sonra toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilip sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek yazılı olduğu şekilde karar verilmesi isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair hususların şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz eden davacıya iadesine, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 01.12.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.