Danıştay 10. Daire 2019/253 Esas 2022/1024 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/253
Karar No : 2022/1024


DAVACI : …Antrepo ve Depo İşletmeciliği Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : …Bakanlığı / …
VEKİLİ : Av. …
DAVANIN_KONUSU : Davacı tarafından, 07/10/2009 tarih ve 27369 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gümrük Yönetmeliğinin, 16/07/2011 tarih ve 27996 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 8. maddesi ile değiştirilen 513. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi ile aynı maddenin 3. fıkrasında yer alan "ve ilgili kamu kurumlarınca bildirilmesini" ibaresinin iptali istenilmiştir.

DAVACININ İDDİALARI : Davacı tarafından, Yönetmeliğin 513. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin, gümrüklü sahada bulunmayan veya gümrük idaresine bitişik olmayan müesseselerin aleyhine, eşitlik ilkesine, serbest rekabet kurallarına ve kazanılmış haklara aykırı olduğu, 513. maddesinin 3. fıkrasının "ve ilgili kamu kurumlarınca bildirilmesini" ibaresinin ise, 4458 sayılı Yasanın antrepo ve geçici depolama yerlerinin açılmasına ve işletilmesine izin verilmesine ilişkin hükümlerin kapsamını genişlettiği ileri sürülerek iptali istenilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, yeni uygulama ile antrepolara geçici depolama statüsünde eşya konulması uygulamasına son verildiği, bu durumun geçici depolama yerlerinin açılış kriterlerinin yeniden belirlenmesi zorunluluğunu ortaya çıkardığı, bu uygulamanın yürürlüğe konulmasındaki amacın, geçici depolanan eşya ile antrepo rejimine tabi tutulacak eşyanın birbirinden ayrılmasının sağlanması olduğu, antrepo rejimine tabi tutulacak eşya sınırsız süreyle antrepoda kalabilirken, geçici depolama yerlerindeki eşyanın 20-45 gün süreyle kaldığı, bu nedenle geçici süreyle bırakılan eşyanın gümrüklü sahada, deniz ve havalimanı içerisinde veya gümrük müdürlüğüne bitişik yerlerde depolanması gerekliliğinin ortaya çıktığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin 4. fıkrası gereği, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı doğrultusunda davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.


DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, 7.10.2009 gün ve 27369 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Gümrük Yönetmeliğinin, 16.7.2011 gün ve 27996 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 8'inci maddesi ile değiştirilen 513'üncü maddesinin 2'nci fıkrasının b bendi ile aynı maddenin 3'üncü fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
T.C. Anayasasının (Anayasa) 124'üncü maddesinde, Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecekleri belirtilmiştir.
Uyuşmazlığın çözümü bakımından, Yönetmelikle yapılan düzenlemenin üst normlara ve hukuka uygun olup olmadığının irdelenmesi gerekmektedir. Buna göre;
4458 sayılı Gümrük Kanununun 5911 sayılı Gümrük Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 21'inci maddesi ile değiştirilen 95'inci maddesinde, gümrük antrepoları ile gümrük kapılarında eşya satışı yapmak üzere özel antrepo statüsünde mağaza ve bunların depolarının açılması ve işletilmesine izin vermeye Müşteşarlığın yetkili olduğu, iznin verilmesine, bu iznin geçici veya sürekli geri alınmasına, faaliyet, belge ve kayıt düzenine ilişkin usul ve esaslar ile eşya alabilecek kişiler ve bu kişilere satılabilecek eşyanın cins ve miktarının yönetmelikle belirleneceği, hükmü yer almakta olup; söz konusu yetkiye dayanılarak, Gümrük Müsteşarlığınca, antrepo açma ve işletme iznine ilişkin koşullar belirlenmiş, Gümrük Yönetmeliğinde de bu konuya ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Gümrük Yönetmeliğinin "izin" başlığını taşıyan 513'üncü maddesinin 2'nci fıkrasında, "Gümrük müdürlüğü söz konusu talebi, geçici depolama yerinin eşyanın güvenli bir şekilde muhafazasını sağlayacak nitelikte olduğunun tespitini müteakip düzenleyeceği görgü raporu ve görüşleri ile birlikte başmüdürlüğe gönderir. Görgü raporunda, geçici depolama yerinde yangın söndürme ve aydınlatma tesisatının mevcut olup olmadığının belirtilmesi yanında binanın yapısı hakkında detaylı bilgilerin yer alması gerekir." hükmüne yer verilmiş iken, 16.7.2011 gün ve 27996 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile 513'üncü maddenin 2'nci fıkrası değiştirilmiş ve talep edilen geçici depolama yeri için gümrük idaresi tarafından aranılması gereken nitelikler açıkça belirtilmiştir.
Öte yandan; Gümrük Yönetmeliğinin 513'üncü maddesinin son fıkrasında da, yükümlülüklerini yerine getirmeyen geçici depolama yeri işleticilerinin izinlerinin Bakanlıkça iptal edileceği, hükmüne yer verilmiştir.
Yasa koyucu, yükümlülüklerin, böylece kamu düzeninin yerine getirilmesinin sağlanması amacıyla Anayasada ifadesini bulan yasallık ve hukuki güvenlik ilkelerini göz önüne alarak belirli standartlar belirleme ve yaptırım uygulama konusunda takdir yetkisine sahiptir. 4458 sayılı Kanunun 93 ve devamı maddelerinde düzenlenen, genel ve özel olarak ikiye ayrılan antrepoların, ithal veya ihraç eşyanın muhafazası, muayene edilmesi gibi sağlıklı denetim yapılabilme açısından önem taşıması, bu yönüyle, ekonomiye katkı sağlayan bu yerlerin belirli büyüklüğe ve özelliklere sahip olması, gümrük müdürlüğüne mesafesi gibi belli standartlara kavuşturulması zorunluluktur.
Bu itibarla; Gümrük Kanununun değişik 95'inci maddesi ile verilen yetkiye dayanılarak, Gümrük Müsteşarlığınca, antrepo açma ve işletme iznine ilişkin koşullar belirlenmesinde ve Gümrük Yönetmeliğinde bu konuya ilişkin düzenlemelere yer verilmesinde kamu yararına, hizmet gereğine ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince; Dairemizin 27/10/2015 tarih ve E:2011/9717, K:2015/4634 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 24/01/2018 tarih ve E:2016/2222, K:2018/108 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozulan kısım hakkında Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Bakılan dava, 07/10/2009 tarih ve 27369 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gümrük Yönetmeliğinin, 16/07/2011 tarih ve 27996 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 8. maddesi ile değiştirilen 513. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi ile aynı maddenin 3. fıkrasında yer alan "ve ilgili kamu kurumlarınca bildirilmesini" ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
Dairemizin 27/10/2015 tarih ve E:2011/9717, K:2015/4634 sayılı kararıyla, dava konusu Yönetmeliğin 513. maddesinin 3. fıkrasındaki "ve ilgili kamu kurumlarınca bildirilmesini" ibaresinin iptaline, Yönetmeliğin 513. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin iptali istemine yönelik olarak ise davanın reddine karar verilmiştir.
Davalı idare tarafından kararın iptale ilişkin kısmının temyiz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 24/01/2018 tarih ve E:2016/2222, K:2018/108 sayılı kararıyla Dairemiz kararının iptale ilişkin kısmı bozulmuştur.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay dava daireleri kararlarına karşı Danıştay'da temyiz yoluna başvurulabileceği; 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 38. maddesinde, idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların İdari Dava Daireleri Kurulunca temyizen inceleneceği hükme bağlanmış; 2577 sayılı Kanunun 49. maddesinin 4. fıkrasında ise, Danıştay dava dairelerine, ilk derece mahkemesi olarak verdikleri kararların temyizen bozulması halinde ısrar olanağı tanınmamıştır.
Bu durumda, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararına uyularak bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.


İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 95. maddesinin 1. fıkrasında, gümrük antrepoları ile gümrük kapılarında eşya satışı yapmak üzere özel antrepo statüsünde mağaza ve bunların depolarının açılması ve işletilmesine izin vermeye Müşteşarlığın yetkili olduğu, iznin verilmesine, bu iznin geçici veya sürekli geri alınmasına, faaliyet, belge ve kayıt düzenine ilişkin usul ve esaslar ile eşya alabilecek kişiler ve bu kişilere satılabilecek eşyanın cins ve miktarının yönetmelikle belirleneceği düzenlenmiştir.
Bu madde çerçevesinde, Gümrük Yönetmeliği'nin 513. maddesinin 2. fıkrasında; geçici depolama yerinin; eşyanın güvenli bir şekilde muhafazasını sağlayacak nitelikte, gümrüklü sahada veya gümrük idaresi bulunan deniz ve hava limanı içerisinde veya iç gümrük idarelerinde gümrük müdürlüğüne bitişik, eşya giriş ve çıkışına uygun açık ve/veya kapalı alanı, eşya miktarının tespiti ile eşyanın boşaltılması ve yüklenilmesine yönelik gerekli teknik donanıma sahip, yangın söndürme ve aydınlatma tesisatı, memur çalışma yerine sahip olması gerektiği hususları düzenlenmiş, dava tarihi itibariyle yürürlükte olan haliyle 3. fıkrasında ise; gümrüklü sahada veya gümrük idaresi bulunan deniz ve hava limanı içerisinde veya iç gümrük idarelerinde gümrük müdürlüğüne bitişik yerler dışındaki geçici depolama yeri açma talepleri ile ilgili olarak, mevcut geçici depolama yerlerinin fiziksel olarak ihtiyacı karşılamadığı ve ekonomik yönden ihtiyaç bulunduğu gibi durumların gümrük idaresi ve ilgili kamu kurumlarınca bildirilmesini müteakip Bakanlıkça yapılacak değerlendirme sonucunda ön izin verilebileceği hükme bağlanmıştır.

Dava Konusu Yönetmeliğin 513. Maddesinin 3. Fıkrasındaki "ve ilgili kamu kurumlarınca bildirilmesini" İbaresinin İncelenmesi:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; 4458 sayılı Kanunun 95. maddesi ile Gümrük Müsteşarlığı'na, gümrük antrepoları ile gümrük kapılarında eşya satışı yapmak üzere özel antrepo statüsünde mağaza ve bunların depolarının açılması ve işletilmesine izin verme, iznin verilmesine, bu iznin geçici veya sürekli geri alınmasına, faaliyet, belge ve kayıt düzenine ilişkin usul ve esasları da Yönetmelikle düzenleme konusunda geniş bir takdir yetkisi verildiği, bu yetki çerçevesinde de, Yönetmeliğin 513. maddesinin 2. fıkrası ile geçici depo yerinin taşıması gereken özelliklerin ayrıntılı bir şekilde düzenlendiği, davalı idarenin kendisine verilen yetki ile getirdiği bu sınırlamalara Yönetmeliğin 513. maddesinin 3. fıkrası ile istisna getirerek, belirli durumlarda bu özellikleri taşımayan yerlere de geçici depolama yeri izninin verilebileceğini öngörmek suretiyle, kendi izin vermeme yetkisini sınırladığı, bu istisnanın uygulanması için de ihtiyacın ilgili kamu kurumlarınca bildirilmesi şartını aradığı görülmektedir.
Dolayısıyla; Gümrük Yönetmeliği'nin 513. maddesinin 3. fıkrasındaki "ve ilgili kamu kurumlarınca bildirilmesini" ibaresinin, 4458 sayılı Kanunun 95. maddesi hükmü ile verilen yetkiyi genişleten veya aşan bir nitelik taşımadığı ve söz konusu ibarede üst hukuk normuna ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 07/10/2009 tarih ve 27369 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gümrük Yönetmeliğinin, 16/07/2011 tarih ve 27996 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 8. maddesi ile değiştirilen 513. maddesinin 3. fıkrasında yer alan "ve ilgili kamu kurumlarınca bildirilmesini" ibaresinin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Tahsilde tekerrür olmamak üzere karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …TL vekâlet ücretinin ve …TL temyiz yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 02/03/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.