17. Hukuk Dairesi 2016/15028 E. , 2019/3910 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne, dair verilen hükmün süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili; dava dışı .... Makina Sanayi ve Tic. Ltd. Şti"nin davacı alacaklı .... Bankası A.Ş"den aldığı kredinin kefili olarak davalı borçlu ... aleyhine, ....İcra Müdürlüğünün 2015/3107 sayılı dosyasından icra takibi başlatıldığını, davalı borçlunun adına kayıtlı dava konusu volkswagen marka, 1997 model aracını danışıklı olarak devir ettiğini, .... İcra Müdürlüğünün 2015/3107 sayılı dosyasındaki alacak ve fer"ileri ile sınırlı olmak üzere dava konusu araçla ilgili olarak davalılar arasında yapılan tasarrufun iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekili tarafından verilen 23.06.2015 tarihli dilekçe ile dava konusu aracın, davalı 3. kişi tarafından da dava açılmadan önce devir edilmiş olması nedeniyle, davayı İİK.nın 283. maddesi gereği bedele-tazmine dönüştürdükleri bildirilmiştir.
Davalı ... vasisi; dava konusu satış işleminin muvazaalı olmadığını, aracı daha sonra .... isimli kişiye sattığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Diğer davalı ... davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, davanın kabulüne, ... İcra Müdürlüğünün 2015/3107 sayılı dosyasındaki alacak ve asli fer"ileri ile sınırlı olmak üzere davaya konu .... plakalı aracın ... adına yapılan tasarrufunun
iptaline, davacı tarafa ....plakalı araçta cebri icra yoluyla haciz ve satış işlemi yetkisi verilmesine, dair karar verilmiş; hüküm davacı vekili tarafından süresi içerisinde temyiz edilmiştir.
Dava İİK.nun 277 ve devamı maddeleri uyarınca açılmış tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
İptal davasından maksat İİK.nun 278, 279 ve 280. maddelerinde yazıldığı gibi alacağın tahsilini temin için borcun doğumundan sonra yapılan tasarrufların iptaline hükmettirmektir. Özellikle İİK.nun 278. maddede akdin yapıldığı sırada kendi verdiği şeyin değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği ve yasanın bağışlama hükmünde olarak iptale tâbi tuttuğu tasarrufların iptali gerektiğinden mahkemece ivazlar arasında fark bulunup bulunmadığı incelenmelidir. Aynı maddede sayılan akrabalık derecesi vs. araştırılmalıdır. Keza İİK.nun 280. maddesinde malvarlığı borçlarına yetmeyen bir borçlunun alacaklılarına zarar vermek kastıyla yaptığı tüm işlemler, borçlunun içinde bulunduğu mali durumu ve zarar verme kastının işlemin diğer tarafınca bilindiği veya bilinmesini gerektiren açık emarelerin bulunduğu hallerde tasarrufun iptal edileceği hususu düzenlendiğinden yapılan işlemde mal kaçırma kastı irdelenmelidir. Öte yandan İİK.nun 279. maddesinde de iptal nedenleri sayılmış olup bu maddede yazılan iptal nedenlerinin gerçekleşip gerçekleşmediği de takdir olunmalıdır.
İİK.nun 282. maddesi gereğince iptal davaları borçlu ve borçlu ile hukuki muamelede bulunan veya borçlu tarafından kendilerine ödeme yapılan kimseler ile bunların mirasçıları aleyhine açılır. Ayrıca, kötü niyetli üçüncü şahıslar hakkında da iptal davası açılabilir. Buradaki üçüncü kişiden maksat, borçlu ile doğrudan işlem yapan değil, borçlu ile işlemde bulunan kişiden mal veya hakkı satın alan kişi olup uygulamada buna dördüncü kişi denilir. Borçlu ile işlemde bulunmayan dördüncü veya ondan sonraki kişiler hakkında dava açılıp açılmaması davacının isteğine bağlıdır ve bu kişiler yönünden iptal kararı verilebilmesi kötü niyetli olduklarının yani borçlunun alacaklılara zarar verme kastı ile hareket ettiğini bilen veya bilmesi gereken kişilerden olduklarının kanıtlanmasına bağlıdır.
İİK’nın 283/II maddesine göre de iptal davası, üçüncü şahsın elinden çıkarmış olduğu mallar yerine geçen değere taalluk ediyorsa, bu değerler nispetinde üçüncü şahsın nakden
tazmine (davacının alacağından fazla olmamak üzere) mahkûm edilmesi gerekir. Bu ihtimalde 3. kişi .... açısından sorumlu olduğu miktar, elden çıkarılan malın elden çıkardığı tarihteki gerçek değeridir.
Somut olayda davacı alacaklı tarafından, dava konusu aracın davalı 3. kişi .... tarafından 4. kişilere satılması sebebi ile talebini nakden tazmine dönüştürmesine, aracı elinde bulunduran bu kişilere karşı dava açılmamasına rağmen mahkemece tasarrufun iptali ile davacıya haciz yaftası verilmesi talep aşımı olup infazda da güçlük yaratacağı, mahkemece İİK.283 maddesi uyarınca dava konusu aracın davalı 3. şahıstan dava dışı 4. şahsa satım tarihindeki değerinin belirlenerek, üçüncü kişinin alacak ve fer"ilerini geçmemek üzere tazminata karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA ve peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, 01/04/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.