Danıştay 8. Daire 2017/7513 Esas 2022/1334 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/7513
Karar No : 2022/1334



TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…. sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı Su ve Kanalizasyon İdaresi tarafından, kanalizasyon işlerinin yapımı sırasında ilçe belediyesi sınırındaki çeşitli asfalt zeminlere zarar verilmesi nedeniyle AYKOME Yönetmeliğine göre hesaplanan 2.451.850,73 TL kazı tahrip ücretinin tahakkukuna ilişkin … gün ve … sayılı … Belediyesi Encümen kararı ile bu meblağın tahsiline ilişkin … tarihli ödeme emrinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile; Antalya ili, Korkuteli ilçesi'nde kanalizasyon yapım işinin davacı adına yüklenici firma tarafından yapıldığı, yapılan kazı çalışmaları sonucunda asfaltın tahrip edildiğinden bahisle … tarafından belirlenen birim fiyatlar üzerinden yapılan hesaplama sonucunda davacıya para cezasının verildiği görülmekle, Antalya Büyükşehir Belediye Altyapı Koordinasyon Merkezi Yönetmeliği'ne göre yapılacak tüm alt yapı çalışmalarında ...'den kazı ruhsatının alınması gerektiği, bildirimsiz ve ruhsatsız kazıların .. tarafından belirlenen birim miktar üzerinden para cezası cezalandırıldığı, anılan para cezası müeyyidesinin … tarafından verilmesi gerektiği açıkça anlaşılmakta olup, davalı idare tarafından alt yapı kazı çalışmaları nedeniyle asfaltın tahrip edildiği gerekçesiyle … kapsamında davalının para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlem ile söz konusu para cezasının tahsiline ilişkin ödeme emri işleminde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İşlemlere konu olan yolların kendi tasarrufundaki yollar olması nedeniyle bu yollara verilen zararın giderimini isteyebilecekleri öne sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Kararın gerekçe değiştirilerek onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
Maddi Olay :
Dava dosyasının incelenmesinden; Antalya İli, Korkuteli İlçesi'nin kanalizasyon şebekesi yapım işi için yüklenici firma tarafından yapılan kanalizasyon çalışmaları sırasında yolarda bulunan toplamda 32.981,58 m2 lik asfaltın tahrip edildiğinden bahisle, … Şube Müdürlüğü tarafından belirlenen birim fiyatlar üzerinden toplamda 2.451.850,73 TL asfalt tahrip ücretinin davacı ASAT adına tahakkuk ve tahsiline ilişkin Encümen kararı alındığı, akabinde de ilgili alacak için ödeme emri düzenlenmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İlgili Mevzuat :
5393 sayılı Belediye Kanununun "Belediyenin görev ve sorumlulukları" başlıklı 14. maddesinin (a) bendinde belediyenin mahalli müşterek nitelikte olmak koşuluyla, imar, su, kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel altyapı; çevre ve çevre sağlığı, şehiriçi trafik hizmetlerini yapıp, yaptırabileceği; 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde; kanunların belediyeye verdiği yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarmak, belediye yasakları koymak ve uygulamak, kanunlarda belirtilen cezalar vermek yetkisi ve imtiyazının olduğu; 34. maddesinin (ı) bendinde; encümenin diğer kanunlarda kendine verilen görevleri yerine getirmek görev ve yetkisinin olduğu hükme bağlanmıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun 7. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek; (g) bendinde; Büyükşehir Belediyesinin yetki alanındaki meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak, yaptırmak bakım ve onarımını sağlamak, büyükşehir belediyesinin görev ve sorumlulukları arasında düzenlenmiş; "Alt Yapı Hizmetleri" başlıklı 8. maddesinde, alt yapı hizmetlerinin koordinasyon içerisinde yürütülmesi amacıyla alt yapı koordinasyon merkezinin (AYKOME) kurulacağı; bu merkezin çalışma usul ve esaslarının İçişleri Bakanlığınca çıkartılacak bir Yönetmelikle belirleneceğinin hükme bağlandığı, bu hükme dayalı olarak çıkartılan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinin 8. maddesinin (f) bendinde; AYKOME'nin kazı ruhsatı vereceği ve buna ilişkin bedeli belirleyeceği, 12. maddesinin (ç) bendinde ruhsatsız kazı yapılmasını önleyeceği ve ruhsatsız kazı yapıldığının tespiti halinde, kazı yapanlar hakkında gerekli işlemin yapılmasını sağlayacağı, 14. maddesinin 3. fıkrasında; Büyükşehir, ilçe ve İl kademe belediyeleri, cadde, bulvar, meydan ve sokaklarında yapılacak tüm kazılardan elde edilecek gelirler, büyükşehir belediyesi bünyesinde açılacak alt yapı yatırım hesaplarında toplanır. Sokakların, kazısından elde edilen gelirler ilgili belediyeye aktarılır. Bu paralar büyükşehir ilçe ve il kademe belediyeleri tarafından sadece cadde, bulvar, meydan ve sokakların asfalt ve kaldırımların yapımında kullanılır, düzenlemeleri bulunmaktadır.
1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkamı Cezaiye Hakkında Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanunun 1. maddesinde; "Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve sahaliyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatlar Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idari para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir.
Belediye encümeni kararında belli bir fiilin muayyen bir süre zarfında yapılmasını da emredebilir. Emredilen fiilin ilgili kişi tarafından yapılmaması halinde, masrafları yüzde yirmi zammı ile birlikte tahsil edilmek üzere belediye tarafından yerine getirilir." hükmü yer almaktadır.
Söz konusu madde 23.01.2008 günlü 5728 sayılı Kanunun 66. maddesi ile yeniden düzenlenmiş olup, ilgili kanun gerekçesinde; maddeyle fiilin niteliği dikkate alınarak Kabahatlar Kanununun 32. maddesine yollamada bulunulmuş, ayrıca yeni bir hüküm olarak, belediye hizmetlerinde etkinliğin sağlanması ve ilgili kişinin de bu kanunda belirtilen aykırılık hallerini süratle gidermesi olanağı sağlanmıştır, denilmek suretiyle belediyeye tanınan yetkinin amacı açıklanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; belediyelere bir çok görevler yükleyip, belli hizmetler için yetkiler veren belediye mevzuatı ve ilgili Yönetmelikte, kamu hizmetlerinin yürütümüne dair kararlarının uygulanabilmesini sağlayıcı, hizmetlerin etkinliğinin artmasını sağlayıcı cezai ve yaptırım hükümlerinin bulunmadığı; belediyelerin yasal görevlerini ifa sırasında bu görevin yerine getirilmesini engelleyici davranışların cezalandırılması ile sorumluluk sahasındaki mallara verilen zarar ve ziyanın tazminine ilişkin bir yetkinin belediyelere tanınmadığı anlaşılmakta ise de; 1608 sayılı Yasanın 1. maddesinin belediyeleri bu hususlara ilişkin olarak yetkilendirdiği; bir başka ifade ile; belediyenin kanunla yüklenen görevini yerine getirmesini engelleyici bir davranışta bulunulması halinde; belediye encümenince, söz konusu davranışın ortadan kaldırılmasına karar verileceği; emredilen fiilin ilgili kişi tarafından yapılmaması halinde söz konusu fiilin masrafları %20 zammı ile birlikte tahsil edilmek üzere belediye tarafından yerine getirileceği anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte; büyükşehirlerde kazı yapılması halinde kazı ruhsatı veren …'nin, ruhsatsız kazı yapılması halinde gerekli işlemin yapılmasını sağlamakla sınırlı yetkisi kapsamında müeyyide uygulama yetkisi bulunmamakta ise de; bu yetkinin 1608 sayılı yasa uyarınca büyükşehir belediyesi encümeni ya da ilçe belediye encümeninden hangisine ait olduğunun belirlenmesi gerekmektedir;
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde, büyükşehir genelinde yürütülen alt yapı çalışmaları kapsamındaki kazıların tek elden ve koordinasyon içinde denetimli olarak yapılması amaçlanmış olup; kazılardan elde edilen gelirin de büyükşehir bünyesinde açılacak alt yapı yatırım hesabına aktarılacağının düzenlenmiş olması karşısında kazılan zeminin eski hale getirilmesini isteme, getirilmemesi halinde ilçe belediyesine yaptırma ve eski hale getirildikten sonra yapılan masrafın %20 fazlasıyla tahsilini talep etme ve tahsil ettiği bedeli ilçe belediyesine aktarma şeklinde tezahür eden bu yetkinin büyükşehir belediyesi encümenine ait bir yetki olduğu değerlendirilmiştir.
Olayda; büyükşehir belediye encümenince 1608 sayılı Yasada öngörülen prosedür işletilmek suretiyle, davacı tarafından zemine verilen zarar ve ziyanın belli sürede giderilmesinin istenilmesi, giderilmemesi halinde masrafın %20 fazlasıyla ilgilisinden tahsil edilmek üzere belediyece yerine getirilmesi gerekmekte olup, bu prosedür yerine getirilmeden zarar-ziyan bedelinin davacının tek taraflı borçlu kabul edilmesi suretiyle tarifeye dayalı olarak istenemeyeceği açıktır.
Uyuşmazlıkta; büyükşehir belediye encümenince 1608 sayılı Yasadaki prosedür uygulanarak önce mahzurun giderilmesi ile eski hale getirmenin istenilmesi getirilmemesi halinde ise mahzurun belediyece giderilip yapılan masrafın en fazla %20 fazlasıyla hesaplanması sonrası yine büyükşehir belediye encümeni tarafından tahsili yönünde işlem tesisi gerekirken; zarar ziyan bedelinin tarifeye dayalı olarak tahsiline ilişkin olarak tesis edilen işlemin yetkisiz birimce tesis edildiği anlaşıldığından işlemde bu yönüyle hukuka uyarlık bulunmamakta ise de; farklı gerekçe ile işlemi iptal eden Mahkeme kararının istinaf isteminin reddine yönelik bölge kararının sonucu itibariyle yerinde görülmesi nedeniyle belirtilen gerekçe ile onanması gerekmiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının yukarıda yer verilen gerekçe ile ONANMASINA,
2. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan tutarın Mahkeme tarafından iadesine,
3. Kesin olarak, 03/03/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.