14. Hukuk Dairesi 2016/11382 E. , 2019/5519 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 05/05/2014 gününde verilen dilekçe ile mirasın hükmen reddi istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 29/12/2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... vekili ve davalı ... vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Dava, mirasın hükmen reddi isteğine ilişkindir.
Davacı vekili, 09/02/2006 tarihinde ölen mirasbırakan ..."ın terekesinin borca batık olması nedeni ile mirası hükmen reddin tespitini istemiştir.
Bir kısım davalılar vekilleri, davanın reddini savunmuştur.
Mahkeme, davanın kabulüne karar vermiştir.
Hükmü, davalı ... vekili ve davalı İşbank A.Ş. vekili temyiz etmiştir.
Mirasın hükmen reddine ilişkin olarak açılan davalarda, murisin ölüm tarihi itibariyle terekesinin açıkça borca batık olup olmadığının ve mirasçıların terekeyi kabul anlamına gelen işlemler yapıp yapmadıklarının araştırılması gerekmektedir. Türk Medeni Kanununun 605/2 maddesi hükmü gereğince mirasın hükmen reddine (terekenin borca batık olduğunun tespitine) ilişkin talepler, süreye tabi olmayıp mirasçıların iyiniyetli ya da kötüniyetli olmalarının bir önemi bulunmamaktadır. Murisin ödemeden aczi ölüm tarihine göre belirlenir. Ölüm tarihi itibariyle, murisin tüm malvarlığı terekenin aktifini, tüm borçları ise terekenin pasifini oluşturur. Terekenin pasifinin aktifinden fazla olması terekenin ödemeden aczini ve dolayısıyla da terekenin borca batık olduğunu gösterir (TMK m. 605/2). Mirasın hükmen reddine ilişkin olarak açılan davalarda, terekenin açıkça borca batık olup olmadığının araştırılması gerekmektedir. İcra takibi sonunda aciz vesikası düzenlenmesi halinde terekenin borca batık olduğu kabul edilir. Aksi halde terekenin borca batık olup olmadığı, murisin malvarlığı bulunup bulunmadığının usulüne uygun olarak bankalar, trafik tescil müdürlüğü, vergi daireleri, belediyeler ve tapu müdürlüğü v.b. kurum ve kuruluşlardan sorulması, murisin alacak ve borçları zabıta marifetiyle de araştırılarak aktif malvarlığı ile takibe konu borç miktarı gözönünde tutularak aktif ve pasifinin tereddüde neden olmayacak şekilde belirlenmesi gerekmektedir.
Somut olayda, murisin ölüm tarihi itibariyle terekesinin açıkça borca batık olup olmadığı araştırılmamıştır. Mahkemece, mirasbırakanın terekesine ilişkin yapılan araştırmalar mirasbırakanın ölüm tarihi esas alınarak yapılmamıştır. Mirasbırakanın ölüm tarihi itibari ile araç kaydının, bankalardaki hesap bilgilerinin ve taşınmaz kaydının araştırılması gerekmektedir.
Öte yandan, dosya içinde bulunan Kayseri 1. İcra Müdürlüğünün 2006/369 Esas sayılı takip dosyasında 20.02.2006 tarihli Emniyet Müdürlüğünün cevabi yazısından murisin 38 KF 414 plakalı aracının bulunduğu anlaşılmakta ise de bu araca ilişkin bir araştırma yapılmamıştır.
Ayrıca, mirasbırakana ait olan Kayseri ili Melikgazi ilçesi 3. Eskişehir Mahallesinde kain 838 ada 36 parsel sayılı taşınmazın UYAP’tan yapılan sorgulamasında 02.10.2007 tarihinde 20391 yevmiye sayılı işlem ile ...’ya satılmış olduğu anlaşılmıştır. İlgili taşınmazın mirasbırakanın ölüm tarihinden itibaren işlem evraklarının tapu sicil müdürlüğünden getirtilmesi gerekmektedir.
Murise ait olan ... Banyo Ltd. Şti’nin murisin ölüm tarihindeki aktif ve pasifinin de belirlenerek terekenin hesaplanması gerekir. Şirketin aktif ve pasifi hesaplanırken Kayseri 3. İcra Dairesinin 2006/3455 Esas sayılı takip dosyasındaki 01.04.2008 tarihli aciz vesikası, Kayseri 4. İcra Dairesinin 2006/1172 Esas sayılı dosyasında şirkete ait menkullerin 19.09.2006 tarihinde 16.250,00TL bedel ile ihale edilmiş olduğu ve Kayseri 3. İcra Dairesinin 2006/3455 Esas sayılı takip dosyasında şirkete ait ... plakalı aracın 15.02.2007 tarihinde 8.500,00TL bedel ile ihale edildiği hususlarının da dikkate alınması gerekir.
Kabule göre de, davanın niteliği gereği davalı-alacaklının, murisin terekesinin borca batık olduğunu bilmediği, bilmesinin de mümkün olmadığı, terekenin borca batık olup olmadığına yapılan yargılama sonrasında karar verildiği göz önünde bulundurularak yargılama gideri ve harçtan davalının değil davacıların sorumlu tutulması gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi de doğru görülmemiştir.
Mahkemece, belirtilen hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeyle yazılı şekilde karar verilmesi hükmün bozulmasını gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 19.09.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
