19. Hukuk Dairesi 2015/9491 E. , 2016/1041 K.
"İçtihat Metni"
ESAS NO :
KARAR NO : Y A R G I T A Y İ L A M I
MAHKEMESİ : .......Mahkemesi
TARİHİ : 30/03/2015
NUMARASI : ............
DAVACI : ......
DAVALI : ..........
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın usulden reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacı vekili, davalının müvekkili ile bayilik sözleşmesi imzaladığını, müvekkilinin dava dışı üçüncü kişilere ürün satış ve teslimi işlemini hızlandırmak için avans olarak davalıya ödeme yaptığını, bu ödemenin bir kısmının karşılığında ürünlerin teslim edildiğini, bakiye karşılığında ürün teslim edilmediğini, sözleşmenin haksız olarak davalı tarafından feshedilerek bakiye bedelin iade edilmediğini, alacağın tahsili için başlatılan takipte yetkiliye ve borca itiraz edildiğini ileri sürerek itirazın iptalini, takibin devamını, inkar tazminatının tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı taraf, taraflar arasında sözleşme kurulmadığını, şirket merkezi ... olduğundan genel yetki kuralı gereği ...mahkemelerinin yetkili olduğunu, davacıya herhangi bir borcun bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, taraflar arasında bayilik sözleşmesi kurulduğu, davalı şirketin merkezinin.....olduğu, taraflar arasındaki sözleşme ilişkisine göre malı satan tarafın davalı olduğu, para borcunun davacıya ait olduğu, para borcu götürülecek borç olup alacaklı .... olduğundan yetkili icra dairelerinin Bursa icra daireleri olduğu, itirazın iptali davalarında usulüne uygun şekilde başlatılmış icra takibinin dava şartı olduğu,yetkili icra dairesinde yapılmış takip bulunmadığı gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Dava; davalıya sözleşme gereği yapıldığı iddia edilen ödemenin mal teslim edilmemesi nedeniyle iadesi için yapılan takibe itiraz edilmesi üzerine, açılmış olan itirazın iptali talebine ilişkindir.
Davalı süresi içerisinde ilgili icra müdürlüğüne vermiş olduğu dilekçe ile hem borca hem de icra dairesinin yetkisine itiraz etmiştir.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda; tarafların arasında akdi ilişki kurulduğu, para borcunun ödeneceği yer olan ....mahkemelerinin yetkili olduğundan bahisle takibin davalı alacaklının ikametgahı icra dairesinde yapılması gerektiğinden icra dairesinin yetkisizliği nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Davacı delil olarak faturalar ibraz etmiştir. Davalı ise aralarında bayilik ilişkisi bulunmaması nedeniyle davanın müvekkilinin ikametgahı mahkemesinde açılması itirazında bulunmuştur.
Bu durumda, eldeki verilerle taraflar arasında akdi ilişkinin mevcudiyetine dair kesin bir sonuca varılamayacağı gibi, tam tersi bir kanaate; bir başka anlatımla, akdi ilişkinin bulunmadığı tespitinde bulunmak da mümkün değildir. O halde, sözleşme ilişkisinin varlığı, mahiyeti, tarafların buna dair sunacakları delillerin toplanmasından sonra tespit edilebilecek bir olgu haline gelecektir.
Nitekim 6100 sayılı H.M.K nun 116/1-a maddesine göre kesin yetki kuralının bulunmadığı hallerde yetki itirazının ilk itirazlardan olduğu, ilk itirazların ise bir ön sorun gibi incelenerek karara bağlanacağının müteakip (HMK.md. 117/3) maddesinde düzenlendiği, mahkemenin bu süreçte nasıl bir yöntem takip edeceğinin ise HMK nun 163-164 maddelerinde açıklandığı görülmektedir.
Tüm bu açıklanan nedenlerle, mahkemece davalının yetki itirazının anılan hükümler çerçevesinde incelenerek, taraflara yetki konusunda delillerini gösterme imkanı tanınarak, gösterildiği takdirde ise toplanarak; varılacak uygun sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik incelemeyle yazılı şekilde hüküm kurulması, isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, yerel mahkeme hükmünün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 28/01/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.