Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/3458 Esas 2022/527 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk Derece
Mahkemesi :... 1. İş Mahkemesi
No :2017/494-2020/271

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum ve ... vekilleri ve davalı ... Dış Ticaret Limited Şirketi tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum ve dahili davalı ... vekilleri ve davalı ... Dış Ticaret Limited Şirketi adına tasfiye memuru tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı, 15/11/2002 tarihinden 27/02/2006 tarihine kadar sigortasız olarak çalıştırıldığını, 28/02/2006 tarihinde sigortasının başlatıldığını öğrendiğini, bu nedenle müvekkili davacının davalı şirkette belirtilen tarihler arasında çalıştığının ve sigorta başlangıç tarihinin 15/11/2002 tarihi olarak tespitine, yatırılmayan primlerin davalı şirket tarafından yatırılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II- CEVAP
Davalı Kurum vekilinin cevap dilekçesini özetle; davacının hizmet cetvelinde yer alan çalışmaların dışında çalışmasının olmadığını, hizmet tespiti davalıların 5 yıllık hak düşürücü sürede açılması gerektiğini, kurumun mürazaa çıkarmadığını, kurum aleyhine yargılama yükü çıkarılmaması gerektiğini, çalışma olgusunun inandırıcı ve yeterli kanıtlarla ispatlanması gerektiğini bu nedenle açılan davanın reddini talep etmiştir.
Davalı şirket vekilinin cevap dilekçesini özetle; Davanın 5 yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığını, davacının 28/02/2006 tarihinden 17/07/2008 tarihine kadar davalı şirkette çalıştığını, davacının imzasını taşıyan belgede 28/02/2006 tarihinde işe başlamış olduğu işyerinden 17/07/2008 tarihinde kendi isteği ile ayrıldığını yazdığını, davacının daha sonra 29/12/2011 tarihinden 10/06/2013 tarihine kadar davalı işyerinde çalıştığını, 10/06/2013 tarihinde ihbar ve kıdem tazminatını alarak iş yerinden ayrıldığını, davalı şirketin 13/02/2001 tarihinde faaliyete başladığını, 24/11/2004 tarihinde SSK kapsamına alınan şirkette 15/11/2002 tarihinde işe girmenin fiilen ve hukuken mümkün olmadığını beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III- MAHKEME KARARI
A- İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Davanın kabulü ile;
Davacının dahili davalı ...'e ait işyerinde 15/11/2002-21/11/2004 tarihleri arasında, davalı ... Dış Ticaret Ltd. Şti.'de 22/11/2004-27/02/2006 tarihleri arası dönemde asgari ücretle çalıştığının tespitine,karar verilmiştir.
B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davalılar vekillerinin istinaf başvurularının HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine,
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Mahkemece eksik araştırma ve incelemeyle karar verildiği gerekçeleriyle kararın bozulmasını talep edilmiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Husumet konusu, davanın her aşamasında ileri sürülebilir. Taraflarca ileri sürülmese dahi gerek mahkemece, gerekse Yargıtay’ca tarafların bu yönde bir savunmasının olup olmadığına bakılmaksızın kendiliğinden göz önünde tutulur. Eldeki gibi hizmet tespiti davalarında elde edilecek hükmün uygulayıcısı konumundaki davalı Kurum tarafından yerine getirilebilmesi için, davanın HMK 124.maddesine göre taraf teşkili sağlanıp,işverene usulüne göre husumet yöneltilerek davaya devam edilmesi gerekmektedir.
Eldeki davada, ...’ün dahili dava yoluyla davaya dahil edilerek husumet yöneltilmesi hatalıdır.
3- Davanın yasal dayanağı, 5510 sayılı Kanunun 86. maddesidir. Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Eldeki dava dosyası kapsamında, davacının hizmet tespiti isteminde bulunduğu dönem içerisinde 38 EA 041 plakalı araçla 13.12.2003 tarihinde trafik ceza tutanağı düzenlendiği dikkate alındığında, belirtilen tarih öncesi için verilen kabul kararının eksik incelemeye dayandığı belirgindir.
Bu nedenle 15.11.2002-13.12.2003 arasında resen araştırma ilkesi çerçevesinde araştırma yapılıp sonucuna göre karar verilmesi gerekir.
Bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum ve dahili davalı ... vekilleri ve davalı ... Dış Ticaret Limited Şirketi adına tasfiye memurunun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgililerine iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 17/01/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.