Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/12792 Esas 2022/539 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, sigorta primine esas kazancın tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacı, davalı ... başkanlığında çalıştığı dönemde eksik gösterilen prime esas kazançlarının tespitini talep etmiş, mahkemece davanın kabulüne, 1993/2-2005/3 dönemleri arasındaki prime esas kazancın tespitine karar verilmiştir.
Dosya kapsamından davacının 1993/1-30.03.2014 tarihleri arasında ... Belediye Başkanlığı'nda çalıştığı, 6360 sayılı Yasa ile ilgili belediye başkanlığının tüzelkişiliği son bulduğundan husumetin davalı ...’na yöneltildiği, davanın kabulüne dair kararın Dairemizin 2016/14832 Esas, 2018/10792 Karar sayılı, 19.12.2018 tarihli ilamı ile davacının sendika üyesi olup olmadığı, toplu iş sözleşmesinden yararlanıp yararlanmadığının belirlenmesi, TİS’den yararlandığının anlaşılması halinde 506 sayılı Yasanın 77. maddesi uyarınca TİS’de öngörülen ücretlerin davacıya ödenip ödenmediğinin tespit edilmesi, ödeme yapılmış ise buna ilişkin kayıtların celp edilmesi, TİS’e göre belirlenen ücretlerin ödenmesi halinde prime esas kazanca esas alınacağının gözetilmesi, ödemelerin nasıl yapıldığının araştırılması gerektiği yönlerinden bozulduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılamada, davacının 30.11.1992 tarihli 11 sayılı yönetim kurulu kararı ile sendika üyeliğine kabul edildiği, davacının çalıştığı dönemde toplu iş sözleşmesinden faydalandığı tespit edilerek, davalı iş yerinden ücret bordroları celp edilmiş ve bilirkişi raporu esas alınmak suretiyle davanın kabulü yönünde hüküm kurulmuştur.
506 sayılı Kanunun 77. maddesinde "Sigortalılarla işverenlerin bir ay için ödeyecekleri primlerin hesabında:
a) Sigortalıların o ay için hak ettikleri ücretlerin,
b) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan sigortalılara o ay içinde ödenenlerin,
c) İdare veya kaza mercilerince verilen karar gereğince (a) ve (b) fıkralarında yazılı kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin, brüt toplamı esas alınır.
(Değişik : 29.07.2003 - 4958 / 36 md. Y.T. 01.01.2004) Şu kadar ki, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kasa tazminatları, ayni yardımlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara alınmaz. Bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemeler prime tabi tutulur.
(Değişik : 29.07.2003 - 4958/36 md. Y.T. 01.01.2004) Her sigortalının prim hesabına esas tutulacak aylık kazanç toplamının bin liraya kadar olan lira kesri nazara alınmaz.
Günlük, haftalık veya aylık olarak belirli bir ücrete dayanmış olmayıp da komisyon ücreti ve kâra katılma gibi belirsiz zaman ve miktar üzerinden ücret alan sigortalıların prim ve ödeneklerinin hesabında esas tutulacak günlük kazançları, 78'inci madde hükmü saklı kalmak şartiyle, Bakanlar Kurulu kararıyle belli edilir.
Şu kadar ki, sigortalının ayrıca belirli bir kazancı varsa, bu takdirde prim ve ödeneklerin hesabında esas tutulacak günlük kazancı, yukarıki fıkraya göre hesabedilecek günlük kazancına belirli kazancı üzerinden hesaplanacak günlük kazancın ilavesi suretiyle bulunur.
Bu kanun gereğince primlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç, sigortalının, bir ay için prime esas tutulan kazancının otuzda biridir.
Günlük kazancın hesabına esas tutulan ay içindeki bazı günlerde çalışmamış ve çalışmadığı günler için ücret almamış sigortalının günlük kazancı, o ay için prime esas tutulan kazancı ücret aldığı gün sayısına bölünerek hesaplanır.
Sigortalıların günlük kazançlarının hesabında esas tutulan gün sayıları, aynı zamanda, bunların prim ödeme gün sayılarını gösterir.
Bir ay içinde çeşitli işverenlerin işinde çalışan sigortalının bu kanun gereğince alınacak primlerine esas tutulacak aylık ve günlük kazancının tesbitinde her işverenden elde ettiği aylık ve günlük kazanç tutarı ayrı ayrı nazara alınır ve primler buna göre hesaplanır." hükmü düzenlenmiştir.
Mahkemece, dosyada bilirkişi raporu alınmış ise de bilirkişi raporunda dosyaya sunulan bordrolar incelenmek suretiyle tespit yapıldığı ancak ödenen ücretlerin toplam olarak belirlendiği görülmektedir. Bilirkişi raporunda bordrolarda yapılan ödemelerin esas alınması doğru ise de raporda ödeme kalemlerinin ve miktarlarının ayrı ayrı belirtilmemesi yerinde değildir. Bu itibarla, her ay toplu iş sözleşmesine göre yapılan ve prime esas kazanca dahil edilmesi gereken ödemelerin neler olduğunu, miktarlarını, davacıya ödenme tarihlerini ayrı ayrı gösteren, denetime elverişli rapor alınarak sonucuna göre karar verilmelidir.
Yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde ilgilisine iadesine, 17.01.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.