Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/8370 Esas 2022/579 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
No : 2018/2853-2019/648

İlk Derece
Mahkemesi : Ordu İş Mahkemesi


Asıl dava yaşlılık aylığını iptal eden Kurum işleminin iptali ile aylığın yeniden bağlanmasına, ödenmeyen aylıkların yasal faizi ile tahsiline, birleşen dava borçlu olmadığının tespiti istemlerine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle asıl ve birleşen davanın reddine dair verilen karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, asıl davada, davacının 18.07.2013-31.12.2013 ve 01.01.2014-28.02.2014 tarihleri arasındaki çalışmalarının fiili olmadığının 13.03.2015 tarihli ve 2015/MT/35 sayılı denetim raporu ile tespit edildiği gerekçesiyle yaşlılık aylığının iptal edildiğini ileri sürerek, Kurum işleminin iptali ile davacının yaşlılık aylığına hak kazandığının tespitine, iptal tarihinden itibaren ödenmeyen aylıkların ait oldukları aylardan itibaren işleyecek yasal faizi ile tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen Ordu İş Mahkemesinin 2016/268 Esas sayılı dosyasında davacı vekili, iptal edilen aylıklar nedeniyle tahakkuk ettirilen 16.703,73 TL’den dolayı davacının borçlu olmadığının tespitini istemiştir.
II-CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, Kurum işlemlerinde herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Hükmün Dairemizce de benimsenmiş bulunan yasal ve hukuksal gerekçeleriyle dayandığı maddi delillere, bu delillerin takdirinde isabetsizlik görülmemesine ve özellikle kurum denetimi sırasında şirket müdürü ve muhasebecisinin birbiri ile çelişen beyanları ile davacının faal bakkal dükkanının bulunması karşısında davacının fiili çalışmasının bulunmadığı gerekçesiyle, davacı vekilinin yerinde bulunmayan tüm istinaf itirazlarının esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davacı vekili, mahkemece delillerin yeterince değerlendirilmeden eksik inceleme ile karar verildiğini belirterek, temyiz incelemesi sonucu kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Asıl dava, yaşlılık aylığını iptal eden Kurum işleminin iptali ile aylığın yeniden bağlanmasına, ödenmeyen aylıkların yasal faizi ile tahsiline, birleşen dava tahakkuk ettirilen borçtan dolayı borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkin olup, mahkemece asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, 05.10.1955 doğumlu davacıya 25.03.2014 tarihli tahsis talebine istinaden, 2829 sayılı Yasa gereğince hizmetlerinin birleştirilmesi ile, 1435 gün 4/b Bağ-Kur hizmeti, 4190 SSK hizmeti olmak üzere toplam 5625 prim günü üzerinden 506 sayılı Yasanın 81/C maddesi gereğince kısmi yaşlılık aylığı bağlandığı, 13.03.2015 tarihli ve 2015/MT/35 sayılı denetim raporuna istinaden davacının 18.07.2013-31.12.2013 ve 01.01.2014-28.02.2014 tarihleri arasındaki 224 günlük çalışmasının fiili olmadığından bahisle aylığının iptal edilerek yersiz ödenen aylıklar nedeniyle borç tahakkuk ettirilmesi üzerine eldeki davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Kısmi yaşlılık aylığını düzenleyen 506 sayılı Yasa'nın Geçici 81.maddesinin C bendine göre; a) 23.5.2002 tarihinde 15 yıllık sigortalılık süresini kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş ve 3600 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunanlara istekleri halinde yaşlılık aylığı bağlanır.
b) 23.5.2002 tarihinde (a) bendinde öngörülen şartları yerine getiremeyenlerden bu şartları;
ba) 24.5.2002 ile 23.5.2005 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 52, erkek ise 56 yaşını doldurmuş olmaları,
bb) 24.5.2005 ile 23.5.2008 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 54, erkek ise 57 yaşını doldurmuş olmaları,
bc) 24.5.2008 ile 23.5.2011 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 56, erkek ise 58 yaşını doldurmuş olmaları,
bd) 24.5.2011 tarihinden sonra yerine getiren kadınlar 58, 24.5.2011 ile 23.5.2014 tarihleri arasında yerine getiren erkekler 59 yaşını doldurmuş olmaları,
be) 24.5.2014 tarihinden sonra yerine getiren erkekler 60 yaşını doldurmuş olmaları, Şartı ile yaşlılık aylığından yararlanabilirler.
Somut olayda, her ne kadar mahkemece davacının çalışmalarının filli olmadığına yönelik tespit yerinde ise de, aylık koşulları değerlendirilirken yukarıda belirtilen yasal düzenlemeler göz önünde bulundurularak, davacının iptal edilen sigortalılık süresi dışında, mevcut prim ödeme gün sayısı belirlenerek irdeleme yapılmalı ve davacının borçlu olup olmadığı hususunda oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
Açıklanan bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 18.01.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.