Danıştay 6. Daire 2019/21371 Esas 2022/2714 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/21371
Karar No : 2022/2714

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ....
KARŞI TARAF (DAVACI) : ....
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN KONUSU : .... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince verilen ... tarih ve E:...., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Osmaniye ili, Merkez ilçesi, ... (Mahallesi) Köyü, .... ada, ... parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alana yönelik ... Belediye Meclisinin ..... tarih ve ... sayılı kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı revizyonu ve .... Meclisinin .... tarih ve ... sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı revizyonu ile anılan imar planlarına yapılan itirazın reddine ilişkin ... Belediye Meclisinin ... tarih ve .. sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:.... sayılı kararda; dosyada yer alan bilgi ve belgeler ve mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde hazırlanan bilirkişi raporu ile ek bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden 1/5000 ölçekli nazım imar planında konut dışı kentsel çalışma alanında kalan taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planında imalathane tesis alanı olarak tanımlanması gerekirken konut dışı kentsel çalışma alanı ve imar yolu olarak belirlendiği, bu yönüyle üst ölçekli plan–alt ölçekli plan uyumu olarak ifade edilen planların kademeli birlikteliği ilkesi bakımından tutarlı olmadığı, petrol boru hattı güzergahının cadde ortasındaki refüjlerde, park ve yeşil alanlarda bırakılması gerekirken, kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanan 7 metre en kesitli imar yolunun kaldırılarak ve yeşil alan ötelenerek petrol boru hattı güzergahı üzerinde 10 metre en kesitli imar yolu ihdas edilmesinin zorunlu ve gerekli olmadığı, petrol boru hattı güzergahı üzerinde 10 metre en kesitle oluşturulan imar yolunun dava konusu taşınmazı ve diğer taşınmazları olumsuz etkileyeceği anlaşıldığından imar mevzuatına ve hukuka aykırı olduğu sonucuna varılan dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Keşif ve bilirkişi incelesi sonucu düzenlenen raporun hatalı olduğu, planların kademeli birlikteliğine uygun olacak şekilde işlem tesis edildiği, imar planlarıyla getirilen yolun şehircilik ilkeleri ve planlama tekniği açısından sakıncalı olmadığı, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği gereği dava konusu taşınmazın en az 10 metre en kesitli bir yoldan servis almasının teknik bir gereklilik olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Osmaniye ili, Merkez ilçesi, ... (Mahallesi) Köyü, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazın konut dışı kentsel çalışma alanı kullanımının dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı revizyonuyla konut dışı kentsel çalışma alanı ve 12 metre imar yoluna dönüştürüldüğü, taşınmazdan geçen imar yolun tamamen kaldırılması veya komşu taşınmazlardan eşit olacak şekilde geçirilmesi ve taşınmazın içerisine kayan anayol çizgisinin eski haline getirilmesi talebiyle yapılan itiraz neticesinde belediye meclisi kararıyla 12 metrelik yolun genişliğinin 10 metreye düşürüldüğü, davacı tarafından itirazının reddedildiği ileri sürülerek görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 5. maddesinin işlem tarihi itibariyle yürürlükte olan halinde; "nazım imar planı" varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak, hali hazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme, yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasında esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
14.06.2014 tarihli, 29030 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "İmar planı değişiklikleri" başlıklı 26.maddesinin 6.fıkrasında, "İmar planında gösterilen yolların genişletme, daraltma ve güzergahına ait imar planı değişikliklerinde:
a) Devamlılığı olan bir yolun belli bir kesimde şerit sayısı azaltılamaz ve daraltılamaz.
b) Yolların kaydırılmasında, mülkiyet ve yapılaşma durumu dikkate alınır.
c) İmar planlarındaki gelişme alanlarında geçiş amaçlı 3,00 metreden dar yaya yolu, 10,00 metreden dar trafik yolu açılamaz; yerleşik alanlarda mülkiyet ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde yukarıdakistandartlara uyulur. Ancak parseller 7,00 metreden dar yollardan mahreç alamaz.
ç) İmar planı değişikliği ile taşıt geri dönüş kurbu olmayan çıkmaz yol ihdas edilemez.
d) İmar planlarında Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda olan karayollarında yapılacak her türlü değişiklikte bu Kuruluştan alınacak görüşe uyulur.
e) Plan alanındaki trafik hacimleri ile yeni getirilen kullanımların trafik üretme ve trafik çekme hacimleri dikkate alınarak yol ve kaldırım genişlikleri belirlenir.
"
düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kamu yararını gerçekleştirmek amacıyla üretilmiş birer belge niteliğinde olan imar planları mevzuatta ve yargı içtihatlarında yöre halkının sağlığını ve çevreyi korumak, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını, iyi yaşama düzenini, çalışma koşullarını ve güvenliğini sağlamak amacıyla, ülke, bölge ve şehir verilerine göre oturma, çalışma, dinlenme ve ulaşım gibi kentsel fonksiyonlar arasında mevcut ve sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak için varsa kadastro durumu da işlenmiş, onaylı haritaların kopyaları üzerine nazım plan ve uygulama planı olarak düzenlenip onaylanmış metinler olarak tanımlanmaktadır.
İmar planlarında çok büyük bir zorunluluk olmadıkça değişiklik yapılmaması imar planı yapımı aşamasında gözetilecek önemli kriterlerden biridir. Ancak bazı durumların varlığı halinde plan değişikliği yapılması zorunlu ve gerekli olabilir. Bu değişiklikler de genel olarak imar planı uygulamasında ortaya çıkacak sorunları çözücü nitelikte olmalıdır. Arazi kullanış kararlarıyla birlikte oluşturulan ulaşım sisteminde ve bu sistemdeki karayollarının fiziki ve fonksiyonel kademelenmesinde, yol güzergahlarının genişliklerinde ve bunların üzerindeki kavşakların yeri ve geometrik düzenin de ihtiyaç ve sorunlara göre değişiklikler olabilir.
İmar planlarında öngörülen ulaşım sisteminin bir parçası olan imar yollarının güzergahının belirlenmesi sırasında yolun devamlılığının ve diğer yollarla bağlantısının gözönünde bulundurulması zorunludur.
Temyizen incelenen davada, davacı tarafından taşınmazından geçirilen 10 metrelik imar yolunun mülkiyet hakkını ve taşınmaz kullanımı engellediği ileri sürülerek uyuşmazlığa konu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı revizyonlarının iptaline karar verilmesinin istenildiği anlaşılmaktadır.
İdare Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda, önceki imar planlarında dava konusu taşınmazın bir bölümünden geçirilen boru hattı güzergahı yerine/üzerine davaya konu imar planları kapsamında 10 metre en kesitli araç yolu niteliğinde imar yolu oluşturulmasının; dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgenin yapılaşma süreci tamamlanmadığından ekonomik fayda içermediği, imar yolunun kaydırılmasında dava konusu taşınmazın üzerinde bulunan yapısal tesislerin dikkate alınmadığı, mülkiyet bütünlüğü ve işlevsel kullanım dengesinin gözetilmediği, ayrıca yolun kaydırılmasının dava konusu taşınmaz dışında güzergah boyunca uzanan konut kullanımındaki taşınmazları da olumsuz etkileyeceği, boru hattı güzergahı ile paralel doğrultuda uzanan süreklilik gösteren 7 metre en kesitli servis yolunun, 10 metre en kesitli araç yoluna dönüştürülmesinin bilimsel ve teknik bir zorunluluk taşımadığı, değişikliğin Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği 23. maddesi 6. fıkrası (y) bendi ve 26. maddesi 6. fıkrası (b) bendi bakımından uygun olmadığı" yönünde tespit ve değerlendirmelerde bulunulmasına karşın yol kararının ulaşım sistemi içindeki konumu, mevcut 50 ve 15 metrelik yollarla bağlantısı, güzergahı, trafik güvenliği açısından uygun olup olmadığı ve yolun başka bir yere kaydırılmasının veya alternatif yol güzergahının belirlenmesinin mümkün olup olmadığı hususlarında inceleme ve değerlendirmede bulunulmadığı, bu kapsamda bilirkişi raporunun karar vermeye elverişli nitelikte yeterli tespitleri içermediği görülmektedir.
Bu durumda, davacının davaya konu imar planlarına temel itirazının yola ilişkin olduğu, petrol boru hattı güzergahına komşuluğu bulunan davaya konu taşınmaz ve çevresine ilişkin ulaşım sistemine yönelik temel kurgu tespit ve değerlendirmeleri içeren, aralarında trafik ve ulaşım konusunda uzman bir bilirkişinin de yer aldığı yeni oluşturulacak bilirkişi heyetinin katılımıyla mahallinde yaptırılacak keşif ve sonucunda düzenlenecek rapor doğrultusunda uyuşmazlık hakkında yeniden bir karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, eksik incelemeye dayalı olarak dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 08/03/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.