Danıştay 10. Daire 2019/5848 Esas 2022/1208 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/5848
Karar No : 2022/1208


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Valiliği / …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ :Av. …
İSTEMİN_KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından; Diyarbakır ili, Lice ilçesi, …köyünde bulunan bağ, meyve ağaçları, ahır ve bağ evinin terörle mücadele kapsamında yürütülen operasyonlar sırasında 26/07/2015 tarihinde kimliği belirsiz kişilerce yakıldığından bahisle uğramış olduğunu ileri sürdüğü 140.000,00 TL zararın 5233 sayılı Kanun kapsamında tazmini istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin Diyarbakır Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zarar Tespit Komisyonunun …tarih ve …sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla; davacının Lice ilçesi, Güçlü köyünde bulunan bağ ve meyve bahçesinin yakılmasının, olayın oluş şekli, niteliği ve olayların yoğun olarak yaşandığı bölgede gerçekleştiği dikkate alındığında; o tarihlerde yörede yaşanan yaygın ve yoğun terör olaylarının bir sonucu olduğunun kabulü gerektiği, aksi durumun davalı idarece ortaya konulamadığı, olayın faillerinin bulunmasının davalı idarenin sorumluluğunda olduğu ve bu sorumluluğun gereğinin yerine getirilememesinin (faillerin yakalanamamasının) davacı aleyhine sonuç doğurmasının hakkaniyete uygun olmadığı, bu haliyle davacının uğradığı maddi zararın terör eylemi veya terörle mücadeleden kaynaklandığının kabulü ile 5233 sayılı Kanun kapsamında tazmin edilmesi gerekirken, başvurunun reddine ilişkin tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesince; davalı idarenin istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu olayın terör ve terörle mücadele kapsamında olduğuna dair bilgi ve belge bulunmadığından kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:


İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Davacı tarafından; Diyarbakır ili, Lice ilçesi, …köyünde bulunan 3 dönümlük bağ ve meyve bahçesinde bulunan 10 badem ve 7 armut ağacı ile gom(ahır) ile bağ evinin, terörle mücadele kapsamında yürütülen operasyonlar sırasında 26/07/2015 tarihinde yakıldığından bahisle uğramış olduğu zararın 5233 sayılı Kanun kapsamında tazmini istemiyle yapılan başvuru üzerine Diyarbakır Valiliği Zarar Tespit Komisyonunca yapılan araştırmada, yangın olayı ile ilgili …Cumhuriyet Başsavcılığınca …hazırlık numaralı dosyasında açılan soruşturma sonucu daimi arama kararı verildiği, soruşturmaya konu suçun terörle ilgili olmayıp kasten yangın çıkarma suçu olduğu, ayrıca Lice İlçe Jandarma Komutanlığı ile yapılan yazışmalarda, 26/07/2015 tarihinde kimliği belirsiz kişilerin farklı noktalarda yangın çıkardığının, yangın çıkaran şahısların sivil giyinimli olduklarının, kıyafetlerinin terör örgütü mensuplarının giymiş olduğu kıyafetlerden olmadığının, ellerinde silah v.b. gibi malzemelerinin bulunmadığının, yangın olayının yaşandığı tarihlerde güvenlik güçleri tarafından herhangi bir operasyon faaliyetinin olmadığının belirtildiği, İl ve İlçe Jandarma Komutanlığının yazılarında, olayın terör veya terörle mücadele kapsamında olduğuna dair herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanılmadığının bildirildiği, dolayısıyla meydana gelen zararın 5233 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilmesinin ve zararın tazmininin mümkün olmadığı belirtilerek, …tarih ve … sayılı işlemle başvurunun reddedildiği, anılan işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
27/7/2004 tarih ve 25535 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5233 Sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, ''Bu Kanunun amacı, terör eylemleri veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle maddî zarara uğrayan kişilerin, bu zararlarının karşılanmasına ilişkin esas ve usulleri belirlemektir.''; 2. maddesinin 1. fıkrasında, ''Bu Kanun, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 1 inci, 3 üncü ve 4 üncü maddeleri kapsamına giren eylemler veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle zarar gören gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişilerinin maddî zararlarının sulhen karşılanması hakkındaki esas ve usullere ilişkin hükümleri kapsar.'' 2. maddesinin 2. fıkrasında, ''Aşağıda belirtilen zararlar bu Kanunun kapsamı dışındadır: ... f) 3713 sayılı Kanunun 1 inci, 3 üncü ve 4 üncü maddeleri kapsamındaki suçlar ile terör olaylarında yardım ve yataklık suçlarından mahkûm olanların bu fiillerinden dolayı uğradığı zararlar.'' hükmü bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare Mahkemesi kararında belirtildiği üzere, davacının uyuşmazlığa konu zararının, terör eylemi ve/veya terörle mücadele sırasında alınan tedbirler nedeniyle ortaya çıkıp büyüyen yangınlar sonucu doğduğunun kabulü gerekmektedir.
Bununla birlikte, davacının, UYAP sistemi üzerinden alınan adli sicil arşiv kaydında, …Devlet Güvenlik Mahkemesince verilen karar ile mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 169. maddesi ("64 ve 65 inci maddelerde beyan olunan hal haricinde her kim, böyle bir cemiyete ve çeteye hal ve sıfatlarını bilerek barınacak yer gösterir veya yardım eder yahut erzak veya esliha ve cephane veya elbise tedarik ederse üç seneden beş seneye kadar ağır hapis ile cezalandırılır.") hükmü uyarınca terör örgütüne yardım ve yataklık suçundan 3 yıl 9 ay ağır hapis cezasına mahkum olduğu görülmektedir.
5233 sayılı Kanun'da, kanun koyucunun terör örgütüne yardım ve yataklık suçu işleyen kişiler ile terör suçundan mahkum olan kişileri bu Kanun hükümlerinden faydalandırmamayı amaçladığı anlaşılmaktadır. Terör örgütüne yardım ve yataklıktan hüküm giymiş kişilerin, terör örgütünün gelişmesine ve büyümesine katkı sağladığı kuşkusuz olup, söz konusu kişilerin gelişimine katkı sağladıkları terör örgütünün neden olduğu zararlarının karşılanması hukuken olanaklı değildir. Ayrıca terör örgütüne yardım ve yataklıktan hüküm giyen kişilerin, terör ve terör örgütü sempatizanı olduğu dikkate alındığında, bu kişilere terör nedeniyle uğradıkları zararlardan ötürü Devlet tarafından tazminat ödenmesi, 5233 sayılı Kanun'un getiriliş amacına da aykırılık teşkil etmektedir. Buna göre, terör örgütüne yardım ve yataklık suçu işleyen kişiler ile terör suçundan mahkum olan kişilerin, fiilen terör örgütü mensubu olarak katılmadıkları ya da suç faili olmadıkları terör olayları nedeniyle uğradıkları zararların da bu Kanun hükümleri kapsamında tazmin edilemeyeceği sonucuna varılmış olup aksi durum Kanun maddesinin dar yorumlanması anlamına gelmektedir.
Nitekim Anayasa Mahkemesinin 30/03/2016 tarih ve 2013/4347 Başvuru Numaralı kararı da bu yöndedir.
Bu durumda; terör örgütüne yardım ve yataklık suçundan mahkumiyeti bulunan davacının zararının 5233 sayılı Kanun kapsamında tazmini mümkün olmadığından, başvurunun reddine ilişkin işlemde sonucu itibarıyla hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yönündeki …İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin KABULÜNE,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin …İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 08/03/2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.