Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/13217 Esas 2022/573 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
İlk Derece
Mahkemesi : ... 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davacının davalı işverenliğin işçisi olarak 25.02.2015-15.12.2015 tarihleri arasında Kuruma eksik bildirilen çalışmalarının tespitini talep ve dava etmiş; 09.07.2019 günlü dilekçesi ile, davacının 25.02.2015- 03.08.2015 tarihleri arasında davalı şirketin ihale ile aldığı İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı Hastanede, 03.08.2015- 14.12.2015 tarihleri arasında da KTÜ Rektörlüğüne bağlı işyerlerinde davalı şirketin işçisi olarak çalıştığını, davacının her ne kadar nüfus kayıtlarında ismi Nedim olarak geçse de çevresinde İsmail adıyla bilindiğini, İsmail Uğurlu adıyla kart vizit bastırdığını beyan ederek, davanın kabulünü istemiştir.
II-CEVAP
Davalı işveren vekili cevap dilekçesinde özetle, KTÜ'den alınan ihale işinde davacının, temiz su ve pis su atık tesisat işinin yapımı için davalı şirkete hizmet verdiğini, sözleşme tarihinin 29.07.2015, işyeri teslim tutanağı ile işe başlama tarihinin 03.08.2015 olduğunu, işin bitirilmesine ilişkin 14.12.2015 geçici kabule ilişkin resmi kayıtları sunduklarını, işin başlama ve teslim süresi belli iken, davacının 10 aylık çalışma iddiasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu belirterek, davanın reddini savunmuştur.
Fer'i müdahil Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle, davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, dinlenen bordro tanığı ile davacı tarafından bildirilen tanıkların beyanlarından, davacının 02/10/2015-15/10/2015 tarihleri arasında davalıya ait işyerinde çalışmasının bulunduğu, bu çalışmasının da kuruma bildirildiği, davacının bunun dışında kalan ihtilaflı dönemde davalı yanında çalıştığı ve çalışmasının sigortalı çalışma niteliğinde olduğu konusunda herhangi şüpheden uzak ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde kanaat oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davacı vekili, yeterli ve gerekli araştırma yapılmaksızın karar verildiğini belirterek, eksik inceleme sonucu verilen hükmün bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi olup anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Hizmet tespiti davalarının amacı, hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip işyerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Taraf tanıklarının sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Dosya içerisindeki kayıt ve belgelerden, davacı adına düzenlenen 02.10.2015 tarihli işe giriş bildirgesinin davalı işverenlikçe Kuruma verildiği ve talep edilen dönemde 02.10.2015-16.10.2015 tarihleri arasındaki hizmetlerinin bildirildiği, imzalı ücret bordrosunun sunulduğu, yüklenicisi davalı Ar-Ha Mühendislik İnş. Taah. Tur. Nak. ve Tic.Ltd. Şti. olan KTÜ Rektörlük Birimleri Onarım İnşaatı işine ilişkin 29.07.2015 tarihli sözleşme ve eklerinin dosya arasına alındığı, dönem bordrolarının getirtildiği, tanıkların dinlendiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, davacı, 25.02.2015-03.08.2015 tarihleri arasında davalı şirketin ihale ile aldığı İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı Hastanede çalıştığının tespitini de talep etmiş, anılan dönem yönünden mahkemece eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olarak karar verilmiştir.
Bu itibarla yapılacak iş, 25.02.2015-03.08.2015 tarihleri arasında davalı işverenin ihale yoluyla aldığı belirtilen Hastane’nin yapımına ilişkin tüm ihale evrakı ve ekleri getirtilmeli, davacının çalışmasının varlığı, niteliği ve süresine ilişkin olarak bu işyerinden varsa bildirimi yapılan kayıtlı bordro tanıkları resen tespit edilerek beyanlarına başvurulmalı, bordro tanığı bulunamadığı takdirde Hastane müdürü ve çalışanlarının yöntemince ayrıntılı ifadeleri alınmalı ve davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek tüm deliller birlikte değerlendirilip oluşacak sonuç dairesinde bir karar verilmelidir.
Mahkemece yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular göz önünde bulundurulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1. maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 18.01.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.