Danıştay 2. Daire 2020/1995 Esas 2022/1138 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/1995
Karar No : 2022/1138

DAVACI : ...

DAVALI : ...Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri ...

DAVANIN KONUSU :
Muş ili, ...ilçesi, ... Yatılı İlköğretim Bölge Okulunda öğretmen olan ve eşi sosyal güvenlik yönünden 506 sayılı Kanun'un Geçici 20. maddesinde belirtilen özel sandığa tabi çalışan davacı tarafından, eş durumu özürüne dayalı olarak Eskişehir iline atanmak için yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağını oluşturan ve 14/12/2011 tarihinde yayımlanan Öğretmenlerin Eş Durumu Özrüne Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu'nun "2.3. Başvuru Şartları" başlıklı maddesinde yer alan "Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak", cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibareleri ile aynı Kılavuz'un "3.1. Kimler Başvurabilecek" bölümünde yer alan "1.1. Eşi, yer değiştirme istenen yerde sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak çalışanlar" maddesindeki "...sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak..." ibaresinin iptali istenilmiştir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Danıştay İkinci Dairesinin 26/02/2018 günlü, E:2016/551, K:2018/1154 sayılı kararıyla;
14/12/2011 tarihinde yayımlanan Aralık/2011 Öğretmenlerin Eş Durumu Özrüne Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu'nun, "3.1. Kimler Başvurabilecek" bölümünde yer alan; "1.1. Eşi, yer değiştirme istenen yerde sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak çalışanlar" maddesindeki "...sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak..." ibaresinin iptali istemi yönünden;
Uyuşmazlık konusu düzenlemeye karşı açılan başka bir davada; Danıştay İkinci Dairesinin 26/02/2018 tarih ve E:2016/549, K:2018/1156 sayılı kararıyla; 2011/Aralık Öğretmenlerin Eş Durumu Özrüne Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu'nun "3.1. Kimler Başvurabilecek" bölümünün iptaline karar verildiğinden, aynı konudaki iptal istemi hakkında ayrıca karar verilmesine yer bulunmadığı,
Dava konusu Kılavuz'un,"2.3. Başvuru Şartları" başlıklı maddesinde yer alan; "Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak", cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibarelerinin iptali istemi yönünden;
Aralık/2011 Öğretmenlerin Eş Durumu Özrüne Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu'nun yasal dayanağını 652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 37. maddesinin 3. fıkrasının oluşturduğu, 652 sayılı KHK'nın 37. maddesinin 3. fıkrasının "Bakanlıkça belirlenen özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler ise yaz tatillerinde yapılır." biçimindeki son cümlesinin, Anayasa Mahkemesinin 06/02/2013 tarih ve E:2011/123, K:2013/26 sayılı kararıyla iptal edilmesi karşısında, dava konusu Kılavuz'un yasal dayanağının kalmadığı ve her ne kadar dava konusu Kılavuz Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin tekrarı mahiyetinde ifadeler barındırmakta ise de; yasal dayanağını yitirmiş olan Kılavuz'un bu haliyle hukuk aleminde sonuç doğurmasının mümkün olmadığı sonucuna varıldığı,
Davacının, eş durumu özründen dolayı Eskişehir iline atanmak istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemine gelince;
06/05/2010 tarih ve 27573 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yonetmeliği'nin "Eş Durumu Özrü" başlıklı 37. maddesinin 2. fıkrası, 5. fıkrası ve 9. fıkrasının (b) bendinde yer alan düzenlemeler aktarıldıktan sonra,
Anılan Yönetmeliğin, "Eş Durumu Özrü" başlıklı 37. maddesinin 2. fıkrası incelendiğinde, düzenlemenin amacının; eşi kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektörde belli bir süre görev yapmış bulunan öğretmenlerin eş durumu özrüne bağlı olarak atanmasına imkan sağlamak suretiyle Anayasa ile koruma altına alınan aile bütünlüğünün sağlanması ve bu şekilde kamu hizmetinin daha verimli bir şekilde yürütülmesi olduğu,
Bu durumda, davacının eşinin 5510 sayılı Kanun kapsamında sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak çalışmadığı açık olmakla birlikte, çalıştığı kurumun tâbi olduğu özel sandık kapsamında sosyal güvencesi bulunduğunun anlaşılması karşısında, davacının eşinin görev yaptığı Eskişehir iline eş durumu özrü kapsamında naklen atanma istemi hakkında, Yönetmelik'te öngörülen diğer şartların da yerine getirilip getirilmediği konusunda bir değerlendirme yapıldıktan sonra işlem tesis edilmesi gerekirken, Aralık 2011 Öğretmenlerin Eş Durumu Özrüne Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu'nda özel emeklilik sandığına tabi olarak çalışanlara yer verilmediğinden bahisle başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemin Yönetmeliğin amacına aykırı olduğu sonucuna ulaşıldığı,
Öte yandan, işlemin iptali yolunda verilen kararın, davacının eş durumu özrü sebebiyle Eskişehir iline doğrudan atanması sonucunu doğurmayıp; davalı idarece, davacı talebinin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan mevzuattaki eş durumu özrüne ilişkin hükümler çerçevesinde boş norm kadro durumu ve hizmet puanı da dikkate alınarak, yeniden değerlendirilerek sonucuna göre bir işlem tesis edilmesi gerektiği gerekçesiyle,
Aralık/2011 Yılı Öğretmenlerin Özür Durumuna Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu'nun, "3.1. Kimler Başvurabilecek" bölümünde yer alan; "1.1. Eşi, yer değiştirme istenen yerde sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak çalışanlar" maddesindeki "...sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak..." ibaresinin iptali istemi yönünden karar verilmesine yer olmadığına, Kılavuz'un, "2.3. Başvuru Şartları" başlıklı maddesinde yer alan; "Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak" cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibareleri ile eş durumu özründen dolayı Eskişehir iline atanmak istemiyle davacının yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptaline karar verilmiştir.
Anılan kararın iptale ilişkin kısmının, davalı idare tarafından temyiz edilmesi üzerine; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 12/12/2019 günlü, E:2018/2803, K:2019/6414 sayılı kararıyla;
Bireysel işlem yönünden; Danıştay İkinci Dairesi kararının, bireysel işlemin iptaline ilişkin kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediği;
Dava konusu Kılavuz'un,"2.3. Başvuru Şartları" başlıklı maddesinde yer alan; "Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak" cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibareleri yönünden; 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 37. maddesinin 3. fıkrasının "Bakanlıkça belirlenen özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler ise yaz tatillerinde yapılır." biçimindeki son cümlesinin iptaline ilişkin, Anayasa Mahkemesinin 06/02/2013 tarih ve E:2011/123, K:2013/26 sayılı kararının gerekçesi incelendiğinde; kararda özür durumuna bağlı yer değiştirmelerin sadece yaz tatillerinde yapılmasının, özür gruplarına ilişkin yer değiştirmelere zaman yönünden kısıtlama getirdiği ve bu durumun da hukuka aykırı olduğunun vurgulandığı;
Bu durumda, anılan Anayasa Mahkemesi kararının, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin uygulanmasını tamamen ortadan kaldıracak nitelikte olmadığı gibi anılan tüm Yönetmelik maddelerini hukuka aykırı kıldığından da söz edilemeyeceğinden, dava konusu Kılavuz'un dayanaksız kaldığından bahsedilemeyeceği;
Öte yandan, 652 sayılı KHK'nın Geçici 6. maddesinde, anılan KHK'ya ilişkin düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar bu KHK'ya aykırı olmayan mevcut düzenlemelerin uygulanmaya devam edileceğinin açıkça belirtilmesi karşısında, anılan Yönetmelik hükümlerinin ayakta olduğunun kabulü gerektiği;
Bu itibarla, anılan Kılavuz hükmünün esas yönünden incelenmesi gerekirken, Anayasa Mahkemesinin 06/02/2013 tarih ve E:2011/123, K:2013/26 sayılı kararına atıf yapılarak Kılavuz'un dayanaksız kaldığı gerekçesiyle verilen iptal kararında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle; Danıştay İkinci Dairesinin temyize konu 26/02/2018 günlü, E:2016/551, K:2018/1154 sayılı kararının, bireysel işlemin iptaline ilişkin kısmının onanmasına, temyize konu Aralık/2011 Yılı Öğretmenlerin Özür Durumuna Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu'nun, "2.3. Başvuru Şartları" başlıklı maddesinde yer alan; "Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak", cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibarelerinin iptaline ilişkin kısmının bozulmasına karar verilmiştir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı tarafından; Muş ili, ...ilçesi, ... Yatılı İlköğretim Bölge Okulunda öğretmen olarak görev yaptığı, eşinin sosyal güvenlik yönünden 506 sayılı Kanun'un Geçici 20. maddesinde belirtilen özel sandığa tabi olarak çalışması nedeniyle, eş durumu özrüne dayalı Eskişehir iline atanmak için yaptığı başvurusunun reddedildiği, bu işlemin dayanağı olan Kılavuz hükümlerinin üst hukuk normlarına uygun olmadığı ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
Davalı idare tarafından; 652 sayılı KHK’nın 37/3. fıkrasında; "Öğretmenlerin Bakanlıkça belirlenen hizmet bölge veya alanlarında en az üç eğitim öğretim yılı görev yapması esastır. Bunların yer değiştirme suretiyle atamaları her yıl yapılan atama plan ve programları çerçevesinde eğitim öğretim faaliyetlerini etkilemeyecek şekilde sonuçlandırılır. Bakanlıkça belirlenen özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler ise yaz tatillerinde yapılır.” hükmünün yer aldığı, üst hukuk normlarına ve ihtiyaca binaen güncellenen hükümler çerçevesinde hazırlanan dava konusu Kılavuzun mevzuata uygun olduğu yolunda savunma yapılmıştır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Aynı Kılavuz hakkında aynı konuda eksik düzenlemeye karşı açılan başka bir davada; Danıştay İkinci Dairesinin 08/03/2022 günlü, E:2020/1903, K:2022/1113 sayılı kararıyla, söz konusu eksik düzenlemenin iptaline karar verildiğinden, işbu davaya yönelik aynı istem hakkında yeniden karar verilmesine yer bulunmamaktadır.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava; Muş ili, ...ilçesi, ... Yatılı İlköğretim Bölge Okulu'nda öğretmen olan ve eşi sosyal güvenlik yönünden 506 sayılı Kanun'un Geçici 20. maddesinde belirtilen özel sandığa tabi çalışan davacının, eş durumu özrüne dayalı olarak Eskişehir iline atanmak için yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağını oluşturan ve 14/12/2011 tarihinde yayımlanan Öğretmenlerin Eş Durumu Özrüne Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu'nun "2.3. Başvuru Şartları" başlıklı maddesinde yer alan; "Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak", cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibareleri ile aynı Kılavuzun "3.1. Kimler Başvurabilecek" bölümünde yer alan; "1.1. Eşi, yer değiştirme istenen yerde sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak çalışanlar" maddesindeki "...sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak..." ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin 6 ncı fıkrasında, Danıştay'ın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu maddenin 4. fıkrası hariç diğer fıkraları
kıyasen uygulanır hükmünün yer alması karşısında, Danıştay dava dairelerine bozma kararına uyulmayarak eski kararında ısrar edebilme yetkisi tanınmamış bulunduğundan, Danıştay İkinci Dairesinin 26/02/2018 tarih ve E:2016/551, K:2018/1154 sayılı kararının, temyize konu bireysel işlemin iptaline ilişkin kısmının onanmasına, anılan Daire kararının, temyize konu Aralık/2011 Yılı Öğretmenlerin Özür Durumuna Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu'nun, "2.3. Başvuru Şartları" başlıklı maddesinde yer alan; "Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak", cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibarelerinin iptaline ilişkin kısmının ise gerekçe yönünden bozulmasına ilişkin bulunan Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 12/12/2019 gün ve E:2018/2803, K:2019/6414 sayılı kararı uyarınca dosya yeniden incelendi:
Dava konusu Kılavuz'un, "2.3. Başvuru Şartları" başlıklı maddesinde yer alan; "Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak" cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibareleri yönünden;
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na 17.4.2008 tarihli, 5754 sayılı Kanunla eklenen Geçici 20. maddesinde; "506 sayılı Kanunun Geçici 20 nci maddesi kapsamındaki bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler personeli için kurulmuş bulunan sandıkların iştirakçileri ile aylık veya gelir bağlanmış olanlar ile bunların hak sahipleri herhangi bir işleme gerek kalmaksızın bu maddenin yayımı tarihinden itibaren üç yıl içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilerek bu Kanun kapsamına alınır. Üç yıllık süre Bakanlar Kurulu Kararı ile en fazla dört yıl daha uzatılabilir. Devir tarihi itibariyle sandık iştirakçileri bu Kanunun 4 üncü maddesinin (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar." hükmü yer almaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun Geçici 20. maddesi uyarınca uyuşmazlık konusu Aralık-2011 Öğretmenlerin Eş Durumu Özrüne Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzunun "Eş Durumu Özrü" başlıklı 3. Bölümünde, eş durumu özrüne dayalı olarak yer değiştirme başvurusunda bulunabilecek kişiler arasında; 1.1 maddesinde sadece eşi yer değiştirmek istenen yerde sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak çalışanlar ile genel eş durumu özrüne bağlı olarak yapılacak yer değiştirmelerde aranan son iki yıl içinde en az 360 gün sigortalılık süresinin hesabında, 31.5.2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (a) ve (b) bentleri kapsamında sigortalı olarak çalışanlara yer verilmek suretiyle sosyal güvenlik bakımından 506 sayılı Kanunun Geçici 20. maddesi kapsamındaki Sandıklara tabi çalışanlara yer verilmemesinde eksik düzenleme nedeniyle hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu Kılavuzun eşi 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun Geçici 20. maddesine göre bankalar için kurulmuş özel emekli sandığına tabi olarak çalışanlara özür durumuna bağlı yer değişikliği hakkı vermemek suretiyle oluşan eksik düzenlemenin iptali gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Dairemizin 26/02/2018 günlü, E:2016/551, K:2018/1154 sayılı kararının düzenleyici işleme yönelik iptale ilişkin kısmının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 12/12/2019 günlü, E:2018/2803, K:2019/6414 sayılı kararıyla bozulması üzerine, 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine göre Danıştay dava dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyizen bozulması halinde ısrar hakkı tanınmadığından bozma kararına uyularak, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten sonra dosyadaki bilgi ve belgeler de incelenmek suretiyle, bozulan kısım yönünden işin gereği düşünüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Muş ili, ... ilçesi, ...Yatılı İlköğretim Bölge Okulu'nda sınıf öğretmeni olarak görev yapan davacı, eşi sosyal güvenlik yönünden 506 sayılı Kanun'un Geçici 20. maddesinde belirtilen özel emeklilik sandığına tabi çalıştığından, eş durumu özürüne dayalı olarak Eskişehir iline atanmak için başvuruda bulunmuş, anılan başvuru, Aralık/2011 Öğretmenlerin Eş Durumu Özrüne Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu'nda; eşi, bankalar için kurulmuş özel emeklilik sandığına tabi olarak çalışanlara yer verilmemesi nedeniyle 23/12/2011 tarihli işlem ile reddedilmiştir.
Bunun üzerine işbu dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin işlem tarihinde yürürlükte olan 37. maddesinin 3. fıkrasında; "Öğretmenlerin Bakanlıkça belirlenen hizmet bölge veya alanlarında en az üç eğitim öğretim yılı görev yapması esastır. Bunların yer değiştirme suretiyle atamaları her yıl yapılan atama plan ve programları çerçevesinde eğitim öğretim faaliyetlerini etkilemeyecek şekilde sonuçlandırılır. Bakanlıkça belirlenen özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler ise yaz tatillerinde yapılır.";
Geçici 6. maddesinde ise, "Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin uygulanmasına ilişkin düzenlemeler bir yıl içinde yürürlüğe konulur. Bu düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar mevcut düzenlemelerin bu Kanun Hükmünde Kararnameye aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur." hükümlerine yer verilmiştir.
06/05/2010 tarih ve 27573 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin işlem tarihinde yürürlükte bulunan 35. maddesinde, öğretmenlerin sağlık, eş ve öğrenim durumu özürleri nedeniyle özür gereklerinin karşılanabileceği yerlere yer değiştirme isteğinde bulunabilecekleri kurala bağlanmış,
Anılan Yönetmeliğin "Eş Durumu Özrü" başlıklı 37. maddesinin 2. fıkrasında; "Öğretmenlerin bu özür durumundan yer değiştirme isteğinde bulunabilmesi için eşinin, atanmak istediği yerde sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak çalışması ve bu durumu belgelendirmeleri gerekmektedir."; 5. fıkrasında; "Eş durumu özrüne bağlı olarak yapılacak yer değiştirmelerde aranan son iki yıl içinde en az 360 gün sigortalılık süresinin hesabında, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesi kapsamında geçen hizmet süreleri birlikte değerlendirilir."; 9. fıkrasının (b) bendinde de; "Eşi; kamu kurum ve kuruluşları dışında 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin (a) ve (b) bentleri kapsamında sigortalı olarak çalışanlardan; 1) Eşinin çalışmakta olduğu iş yerinden alınacak görev yeri belgesi, 2) Eşinin çalışmakta olduğu iş yerinin çalışır durumda olduğunu gösterir bağlı bulunduğu vergi dairesinden veya ilgili meslek teşekkülünden alınacak belge, 3) Başvuru tarihinden itibaren geriye dönük son iki yıllık süre içinde en az 360 gün sigortalı hizmeti olduğunu ve sigortalılığının halen devam ettiğini gösterir belge, 4) Aile kütüğüne işlenmiş kişisel bilgilerin özetlerini gösterir nüfus kayıt örneği ya da Nüfus Hizmetleri Kanununun 23 üncü maddesinde belirtilen süre içerisinde Uluslararası Aile Cüzdanı örneği, ...(10) Öğretmenlerden eşleri ülke genelinde faaliyet gösteren; ancak, merkezi bir ilde yerleşik olan şirketlerde çalışanların, iş merkezinin dışında bir iş yerlerinde çalışıyor olması hâlinde bu maddenin dokuzuncu fıkrasının (b) bendinde istenilen belgelere ilave olarak; atanmak istediği yerde iş yerinin faaliyette olduğuna dair belgeyi anonim şirketlerde çalışanların işyerinden, diğer şirketlerde çalışanların da vergi dairesinden, belediyeden veya ilgili meslek kuruluşlarından alacağı belge ile belgelendirmeleri gerekir." hükümleri yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu Kılavuz'un yayımlandığı 14/12/2011 tarihi itibarıyla yürürlükte olan ve 14/09/2011 günlü, 28054 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak Milli Eğitim Bakanlığının yeniden yapılandırılması kapsamında 3797 sayılı Kanun'u yürürlükten kaldıran 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK)'nin Geçici 6. maddesinde; anılan KHK'ya ilişkin düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar bu KHK'ya aykırı olmayan mevcut düzenlemelerin uygulanmaya devam edileceğinin açıkça belirtilmesi karşısında; Kılavuz'un yayımlandığı tarihte yürürlükte bulunan ve 06/05/2010 günlü, 27573 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin, 652 sayılı KHK'ya aykırı olmayan hükümlerinin iş bu dava konusu uyuşmazlık hakkında uygulanacağı açıktır.
Öte yandan; 652 sayılı KHK'nın 37. maddesinin 3. fıkrasının "Bakanlıkça belirlenen özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler ise yaz tatillerinde yapılır." biçimindeki son cümlesinin iptaline ilişkin Anayasa Mahkemesinin 06/02/2013 günlü, E:2011/123, K:2013/26 sayılı kararının gerekçesi incelendiğinde; kararda, özür durumuna bağlı yer değiştirmelerin sadece yaz tatillerinde yapılmasının, özür gruplarına ilişkin yer değiştirmelere zaman yönünden kısıtlama getirdiği ve bu durumun da hukuka aykırı olduğunun vurgulandığı; anılan kararın, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin uygulanmasını tamamen ortadan kaldıracak nitelikte olmadığı ve tüm Yönetmelik maddelerini hukuka aykırı kıldığından da söz edilemeyeceği, dolayısıyla dava konusu Kılavuz'un dayanaksız kaldığından bahsedilemeyeceğinin kabulü gerekmektedir.
14/12/2011 tarihinde yayımlanan Öğretmenlerin Eş Durumu Özrüne Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu'nun "2.3. Başvuru Şartları" başlıklı maddesinde yer alan "Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak", cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibarelerinin iptali istemi yönünden;
Aynı Kılavuz hakkında aynı konuda eksik düzenlemeye karşı açılan başka bir davada; Dairemizin 08/03/2022 günlü, E:2020/1903, K:2022/1113 sayılı kararıyla; "... Yönetmeliğin, "Eş Durumu Özrü" başlıklı 37. maddesinin 2. fıkrası incelendiğinde, düzenlemenin amacının; eşi kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektörde belli bir süre görev yapmış bulunan öğretmenlerin eş durumu özrüne bağlı olarak atanmasına imkan sağlamak suretiyle Anayasa ile koruma altına alınan aile bütünlüğünün sağlanması ve bu şekilde kamu hizmetinin daha verimli bir şekilde yürütülmesi olduğu anlaşılmaktadır.
Bu nedenle, Kılavuzda; eşi, 506 sayılı Kanun’un 20. maddesine göre, bankalar için kurulmuş özel emeklilik sandığına tabi olarak çalışanlar ile eşi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve benzeri kurumlarda çalışanlara eş durumu özrüne bağlı yer değişikliği hakkı verilmemesinin Yönetmeliğin amacına aykırı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Ayrıca, Yönetmeliğin 37. maddesinin 4. fıkrasıyla; eşi emekli olan öğretmenlere, eşlerinin emeklilik tarihinden sonraki altı ay ile sınırlı olmak ve bir defaya mahsus olmak üzere ilk yer değiştirme döneminde eşinin ikamet ettiği yere yer değiştirme isteğinde bulunabileceğine yönelik tanınan hakkın, dava konusu Kılavuz'da yer verilmemek suretiyle üst hukuk normuna aykırı şekilde ortadan kaldırıldığı görülmektedir.
Açıklanan nedenlerle; Kılavuz'un davaya konu edilen kısmının, eş durumu özrüne bağlı yer değiştirme başvurusunda bulunacaklar yönünden mevzuata aykırı şekilde eksik düzenlenmesinde hukuka uygunluk bulunmamaktadır." gerekçesiyle eksik düzenlemelerin iptaline karar verildiğinden, işbu davaya yönelik aynı istem hakkında yeniden karar verilmesine yer bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 14/12/2011 tarihinde yayımlanan Öğretmenlerin Eş Durumu Özrüne Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu'nun "2.3. Başvuru Şartları" başlıklı maddesinde yer alan "Son iki yıllık sürede, eşine ait en az 360 günlük (SSK) ya da 12 aylık (Bağ-Kur) sigorta süresini tamamlamış ve eşlerinin sigortalılığın halen devam ettiğini gösterir belgesi bulunan öğretmenler, eşinin sigortalı olarak çalıştığı yere, eş durumu özrüne bağlı olarak", cümlesinde geçen (SSK) ve (Bağ-Kur) ibarelerinin iptali istemi yönünden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA;
2. Aşağıda dökümü yapılan ...-TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine; davalı idarece, temyiz aşamasında yatırılan ve kullanılan ...-TL posta ücretinin davalı idare üzerinde bırakılmasına; artan posta ücretinin davacı tarafa iadesine;
3. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 08/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.