Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/12238 Esas 2022/868 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :İş Mahkemesi

Davacı, 01.10.2013 tarihinden itibaren yetim aylığı almaya hak kazandığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme (kapatılan) 21.Hukuk Dairesinin bozma üzerine ilamında belirtildiği şekilde, davanın kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasanın 65 ve devamı maddeleridir. Ölüm sigortasından aylık bağlama şartlarına ilişkin 66/c. maddesinde, “toplam olarak 1800 gün veya en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinin her yılı için ortalama olarak 180 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş durumda ölen sigortalının hak sahibi kimselerine aylık bağlanacağı” düzenlenmiş iken, Anayasa Mahkemesinin 06.01.2005 gün ve 2001/479 – 2005/1 sayılı kararı ile anılan hükmün “veya en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinin her yılı için ortalama olarak 180 gün” bölümünün Anayasaya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmesi üzerine, 12.12.2006 tarihli ve 5561 sayılı Kanunun 1.maddesi ile 66. maddenin “c” bendi yeniden düzenlenmiş ve böylece sigortalının hak sahibi kimselerine aylık bağlanabilmesi için, 5 yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinde en az 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş durumda ölmüş olma koşulu getirilmiştir. Aynı kanunun 3. maddesi ile 506 sayılı Kanuna eklenen geçici 93. madde ise, 66. maddesinin (c) bendinde yapılan değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce bu değişiklikle öngörülen şartları yerine getiren sigortalının hak sahiplerinin aylıklarının, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ödeme dönemi başından geçerli olmak üzere başlatılacağını düzenlemiştir.
Dosya kapsamından, davacının babasının ...'in 1910 Üsküp doğumlu olup 19/12/1977 tarihinde vefat ettiği ve 01/09/1973-19/12/1973 arasında 1526 gün 506 sayılı Yasa kapsamında çalışmalarının bulunduğu, davacının 03/10/2013 tarihinde Kurum kayıtlarına giren dilekçesi ile babasının adına 9 ay için askerlik borçlanması yaparak kendisine ölüm aylığı bağlanmasını talep ettiği, mahkemece davacının babasının askerlik yaptığı belgelerinin Milli Savunma Bakanlığı Arşiv Müdürlüğü'nün 27/03/2015 tarihli yazısında 1927 ve daha yaşlı doğumlulara ait terhis belgeleri saklama süresini tamamlayan evrak olmasından dolayı arşiv araştırılması yapılamamış olmasının davacı aleyhine sonuç doğurmasının hakkaniyete aykırı olacağı gerekçesiyle yazılı şekilde karar verilmiş olduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece davacının borçlanma hakkının bulunduğuna dair değerlendirme yerinde ise de, henüz davacı tarafından aylık bağlanması koşulu olan borçlanma bedeli yatırılmadan, “…davacının babası ...'den dolayı 253 gün askerlik borçlanması yapılması gerektiğinin tespiti ile pirimi yatırdığı tarihi takip eden ay başından itibaren davacıya babasından dolayı yetim aylığının bağlanması gerektiğinin tespitine..” şeklinde şarta bağlı hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Yapılacak iş; davacıya borçlanma bedelinin yatırması için süre verilip, sonrasında askerlik borçlanma bedelini ödeme tarihini takip eden aybaşından itibaren ölüm aylığının bağlanması gerektiğinin tespitine yönelik hüküm kurulmasıdır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 20/01/2022gününde oybirliğiyle karar verildi.