Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/8503 Esas 2022/844 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk Derece
Mahkemesi : ... 12. İş Mahkemesi

Dava, yaşlılık aylığının iptali nedeniyle istenen 88539,83 TL, 2058,56 TL ve 426,23 TL borçların iptaline karar verilmesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili, davalı Kurumun yaşlılık aylığını haksız yere iptal ile çıkarılan 88539,83 TL, 2058,56 TL ve 426,23 TL lik yersiz ödeme borcu çıkarılması işlemlerinin iptaline karar verilmesini istedi.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili, davacının Türkiye’de bulunan 4/1-a kapsamındaki çalışması nedeniyle yaptığı 4/1-a kapsamındaki yurt dışı borçlanması sonucu, 506 sayılı kanun kapsamında yaşlılık aylığı bağlandığını, Türkiye’de geçen 4/1-a çalışmalarının fiili çalışmaya dayalı olmadığının müfettiş raporu ile tespiti üzerine 4/1-a kapsamındaki borçlanmasının 4/1-b kapsamına alındığını, mevcut sigortalılık süresinin yaşlılık aylığı tahsisine yetmediğinden yaşlılık aylığı iptal edilerek yersiz ödeme borcu çıkarıldığını, işlemlerinin usul ve yasaya uygun olduğunu beyanla davanın reddini istemiştir.
III-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemesince “..Davacının davasının reddine,...” karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ
Davacı vekili, özetle müfettiş raporunun müvekkiline tebliğ edilmediğini, davalı Kuruma yurtdışı adresi bildirildiği halde sebebi bilinmeyen borçların yurtdışındaki adrese tebliğ edilmediğini, bu durumun bilgi edinme, savunma ve en temel Anayasal ve AİHS haklarını ayrı ayrı ihlal ettiğini, söz konusu rapordan ancak mahkeme aşamaları kapsamında detaylı haberdar olduğunu, Kurumca yapılan tebligatların usulsüz bir tebligat olup yok hükmünde olduğunu, müvekkilinin yaklaşık 4 yıl önce toplu ödeme yaparak emekliliğe hak kazandığını, açık olmayan raporla müvekkilin aldığı tüm maaşların karşılığının müvekkilden iadesinin istendiğini, aylık için koşulların oluştuğuna davalı Kurumun karar vererek bağladığını, kusurun müvekkilde değil davalı Kurumdan kaynaklandığını belirterek, verilen kararın açıklanan ve re'sen göz önüne alınacak diğer sebeplerle kararın ortadan kaldırılmasını istemiştir.
IV-BAM KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince, “...... 12. İş Mahkemesi'nden verilen 17.09.2020 tarih, 2019/240 Esas ve 2020/331 Karar sayılı kararının kaldırılmasına yönelik davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Yasanın 353/1-b.1 hükmü gereğince esastan reddine,...” karar verilmiştir.
V-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davacı vekili, özetle, müfettiş raporunun müvekkiline tebliğ edilmeden, anlaşılmayan sebeplerle yapılan Kurum işlemleri sonucu borç çıkarıldığını, Kurumca yapılan tebligatların usulsüz bir tebligat olup yok hükmünde olduğunu, müvekkilinin emekliliğe hak kazandığını, açık olmayan raporla müvekkilin aldığı tüm maaşların karşılığının müvekkilden iadesinin istendiğini, aylık için koşulların oluştuğuna davalı Kurumun karar vererek bağladığını, kusurun müvekkilde değil davalı Kurumdan kaynaklandığını belirterek verilen kararın açıklanan ve re'sen göz önüne alınacak diğer sebeplerle bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dosyadaki bilgi ve belgelerden, davacının 13.11.2013-15.11.2013 tarihleri arasında Türkiye’de 4/1-a kapsamında çalışmalarının olduğu, 5.11.1977-4.11.1987 tarihleri arası yurtdışı sürelerinden 3600 günün borçlanılarak toplam 3603 gün üzerinden 1.11.2014 tarihinden itibaren 506 sayılı Kanun kapsamında yaşlılık aylığı bağlandığı, davalı Kurumun 8.1.2018 tarihli müfettiş raporu ile davacının Türkiye’de geçen 4/1-a kapsamındaki çalışmalarının fiili olmadığını tespiti nedeniyle, 4/1-a çalışmalarının iptal edildiği, yurtdışı borçlanmasının 4/1-b kapsamında tescil edildiği, davacının yaşlılık aylığı tahsis talebi itibariyle 4/1-b kapsamında yaşlılık aylığı koşulları bulunmadığından 1.11.2014-18.10.2018 tarihleri arasında yersiz ödenen yaşlılık aylığı ve sağlık giderlerinin 5510 sayılı Yasanın 96/a maddesi kapsamında borç oluşturulması üzerine eldeki davanın açıldığı, Mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu karar verildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece öncelikle davacının davasını somutlaştırma yükümlülüğü kapsamında işverenin kim olduğu, işyerinde ne iş yaptığı, idarecilerin kim olduğu, işyerinde ücret ödemesinin ne şekilde yapıldığı davacıya sorulup açıklattırılmalı, bu dönemde çalışması bulunan ve dinlenmeyen bordro tanıklarının adresini ... ve zabıta marifetiyle araştırıp tespit ederek bu tanıkları dinlemek, bordrolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya bunların tanıklığıyla yetinilmediği taktirde, Kurumdan, gerekirse zabıta, vergi dairesi ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer iş yerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu iş yeri çalışanlarının; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek davacının gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar verilmelidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, karardan bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine, 20.01.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.