Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/12414 Esas 2022/924 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
No : 2021/655-2021/2779

İlk Derece
Mahkemesi : Ordu İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir
İlk Derece Mahkemesince, hükmünde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne, kısmen davanın husumet yokluğu nedeni ile reddine dair verilen karara karşı, davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili, dava dilekçesiyle, davacının 01.05.1992-31.05.1992 tarihleri arasında Belde İnş.Tic.Ltd.Şti’ne ait Işıktepe Köyü Gürgentepe Şantiyesi işyerinde işçi olarak çalıştığını, bu tarihler arasında Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin tespitini istemiş, 19.10.2017 tarihli ıslah dilekçesiyle, davacının işe giriş bildirgesinde belirtilen 01.05.1992 tarihinde çalıştığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı şirket müdürü, cevap dilekçesinde, davanın öncelikle husumet ve zamanaşımı nedenleri ile, aksi halde esastan reddini istemiştir.
Davalı Kurum vekili, davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE
MAHKEME KARARI
Mahkemece, “davacının davasının kabulü ile; davacının 01/05/1992 tarihinde 4400/26560.49.05 sicil numaralı He-Ce Ltd. Mirtur Turizm İnş. San.Ltd Şti bünyesinde 1 günlük çalışmasının tespitine, davalı Belde İnşaat Turizm Ticaret Ltd. Şti yönünden davanın husumet yokluğu nedeni ile reddine” karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesi, “ilk derece mahkemesinin kararının yasal ve hukuksal gerekçeleri ile dayanağı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığından 6100 sayılı HMK'nun madde 353/1-b.1 hükmü gereğince davalı kurum vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine” karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili, dosyada somut herhangi bir delil bulunmadığını, eksik incelemeyle karar verildiğini, yeterli sayıda tanık dinlenilmediğini, davacının o işyerinde çalışıp çalışmadığı hususunda kesin ve doğru sonuca ulaştırmaya yeterli bilgi olmadığını, tam olarak hangi işveren nezdinde çalıştığını ortaya koymayan belirsiz bir işe giriş bildirgesiyle hüküm kurulmasının usul ve yasaya aykırı olduğunu, kurum dava açılmasına sebebiyet vermediğinden yargılama masrafları ve vekalet ücretinden sorumlu tutulmaması gerektiğini belirterek temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesi olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
506 sayılı Kanunun 4. maddesinde ise, “sigortalıları çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler” işveren olarak tanımlanmıştır. ”Çalıştıran” olgusu, tespiti istenen sürelere ilişkin hizmet akdinin tarafı konumunda olan ve hizmet akdini düzenleyen “işvereni” ifade etmektedir. Sigortalının taraf olduğu hizmet akdinin alt işverenler tarafından düzenlenmiş olması durumunda, hizmet tespitine yönelik davanın, anılan Yasa'nın 79/10. maddesine göre, sigortalıyı fiilen çalıştıran işverenlere yöneltmesi gerekir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının 26560.49 sicil nolu “Şarkiye Mah. Kültür Cad.23/3 Ordu” adresinde Belde İnş.Turizm Tic. Ltd. Şti. ünvanlı işyerinde 01.05.1992 tarihinde işe başladığına dair 13.05.1992 tarih 037210 varide sayılı ilk işe giriş bildirgesinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği, kurum tarafından, “Kızkulesi Sok. 34/2 G.O.P. ...” adresinde 26560.49 sicilli Mirtur Turz. İnş. San.Ltd.Şti.’nden verilen 1992/3 dönemine ait dönem bordrosu ile 26560 sicil nolu He-Ce Ltd.-Mirtur Turz. İnş. San. Ltd.Şti. adına işyerinin 18.08.1989 tarihinde 506 sayılı Yasa kapsamına alındığı, 27.12.1995 arası kapsamdan çıkarıldığına ilişkin bordro işyeri sorgulama belgesinin gönderildiği, He-Ce Ltd. - Mirtur Turz. İnş. San. Ltd.Şti. adına Ordu Ticaret Sicil Müdürlüğü’nden tescil kaydına ve Boztepe Vergi Dairesinden mükellefiyet kaydına rastlanmadığının bildirildiği, davacı tanıkları ile 26560 sicil nolu işyerinden bildirimleri bulunan bir kısım bordro tanıklarının dinlendiği, bordro tanıklarının davacıyı tanımadıklarını beyan ettikleri anlaşılmaktadır.
Somut olayda, işe giriş bildirgesinde ünvanı yazılı davalı Belde İnş.Turizm Tic. Ltd. Şti.’nden verilen ihtilaf konusu döneme ait dönem bordroları getirtilmeden, şirket tescil belgeleri dosya arasına alınıp gerçek işveren somut olarak ortaya konulmadan, eksik inceleme ve araştırma ile sonuca gidilmesi hatalı olmuştur.
Mahkemece, davacı isticvap olunarak nerede, hangi işte hangi işverene bağlı olarak çalıştığı, bu dönemlerde ne iş yaptığı, birlikte çalıştığı kişiler sorularak taleplerini açıklaması istenmeli, bildirdiği deliller toplanmalı, bu dönemlerde kamu işyerlerinden ihale alındığı anlaşılan davalı ile ilgili ihale evrakları, işin başlama ve bitiş tarihine ilişkin resmi belgeler ilgili yerlerden istenmeli, Belde İnş.Turizm Tic. Ltd. Şti.’ne ait ihtilaf konusu döneme ait dönem bordroları celp edilmeli, ihtilaf konusu dönemde bu işyerinden kayıtlara geçmiş tarafsız bordrolu tanıkları resen tespit edilerek bilgilerine başvurulmalı, tanık beyanları arasında çelişki oluşursa giderilmeli, gerçek işveren veya işverenler belirlenerek bu konuda yeterli ve gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 24.01.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.